بهبود روابط تهران - ریاض نیاز فوری منطقه

یک عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌یی ایران در یادداشتی با اشاره به تاثیر روابط ایران و عربستان و خاورمیانه با وجود ناآرامی‌های کنونی در منطقه تاکید کرد: اکنون زمان آن است که این دو کشور با حفظ منافع مشترک‌شان برای بهبود روابط دوجانبه تلاش کنند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، سید حسین موسویان در این یادداشت که در روزنامه گلف‌نیوز منتشر شده است نوشت:‌ خاورمیانه اکنون در آشفتگی و بحران به سر می‌برد و این نیاز رو به افزایش است که دو قدرت منطقه یعنی ایران و عربستان اختلافات‌شان را کم کنند تا بتوانند مسائل امنیتی منطقه را مورد بررسی قرار دهند. هیچ تردیدی وجود ندارد که تنش میان عرب و فارس و اختلاف فرقه‌یی آن‌ها ریشه‌دار بوده و نیازمند تعامل و گفت‌وگوهای جدی برای حل آن است. بی‌اعتمادی تاریخی میان تهران و ریاض به دهه‌ها قبل بازمی‌گردد. پایین‌ترین حد روابط میان دو کشور به زمانی بازمی‌گردد که حمایت عربستان از حمله صدام حسین دیکتاتور عراق به ایران منجر به هشت سال جنگ تحمیلی علیه ایران در سال‌های 88-1980 میلادی شد.

در طول یک دهه گذشته، تنش میان تهران و ریاض از آن‌جایی که این وضعیت منطقه به دلیل این که دخالت نظامی آمریکا در عراق و افغانستان منجر به روی کارآمدن رهبرانی شد که با تهران و آمریکا روابط نزدیکی داشتند به ایران نسبت داده می‌شود. با آغاز بهار عربی فرصت دیگری برای تغییر شکل خاورمیانه به وجود آمد؛ درحالی‌که هم ایران و هم عربستان برای افزایش نفوذشان تلاش می‌کردند.

اکنون، هر دو کشور در سطوح مختلفی منافعی را در ناآرامی‌های سوریه، یمن، لبنان و عراق واگذار کرده‌اند. در هریک از این مناقشات ایران و عربستان به دلیل حمایت از هم‌پیمانانشان درگیر یک جنگ سرد شده‌اند. پیشروی‌های اخیر دولت اسلامی عراق و شام که برای فروپاشی سوریه و عراق تلاش می‌کند. موجب بروز بنیادگرایانی غیرقابل تحمل و غیرقابل کنترل شده که دارای گرایشاتی برای تفرقه‌ انداختن میان مسلمانان براساس تفکرات فرقه‌یی هستند.

لزوم تغییر در روابط ایران- عربستان، نه یک گزینه بلکه یک اجبار فوری است تا مسیر اختلافات بعدی، تندروی‌ها و تروریسم رو به افزایش در منطقه را ببندد و تغییر دهد.

با انتخاب حسن روحانی به عنوان رییس‌جمهور میانه‌روی ایران سیاست خارجی ایران به سمت مصلحت‌گرایی با تمرکز بر روی حفظ منافع ژئواستراتژیک تهران هم‌زمان با تعامل صادقانه با بازیگران منطقه‌یی حرکت کرده است. یکی از اهداف دولت جدید در عرصه سیاست خارجی بهبود روابط با شورای همکاری خلیج فارس به ویژه عربستان بوده است.

بهبود روابط تهران- ریاض با حفظ منافع ملی هر دو کشور برای مقابله با اختلافات فرقه‌یی و افراطی‌گری در منطقه ممکن و شدنی است. به طور قطع گرم شدن روابط ایران- عربستان برای زمان‌های آشفته سودبخش است.

این عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌یی ایران در ادامه آورده است: من زمانی‌که به عنوان سفیر ایران در آلمان در سال‌های اواسط دهه 90 میلادی فعالیت می‌کردم به نیابت علی‌اکبر رفسنجانی، رییس جمهور وقت ایران در تلاش برای بهبود روابط به عربستان سعودی سفر کردم. پس از انجام یک سری مذاکرات با عبدالله‌بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان به یک توافق جامع رسیدیم که در آن به مسائل امنیتی، سیاسی، اقتصادی و سیاسی رسیدگی شده بود. شروع این کار از سوی پایتخت هر دو کشور مورد استقبال قرار گرفت که موجب ارتقای سطح روابط تهران - ریاض شد تا زمانی‌که احمدی‌نژاد در سال 2005 به ریاست جمهوری رسید. این احتمال وجود دارد که تهران و ریاض دوباره روی طرح جامع سال 1996 با تمرکز بر روی مبارزه با افراطی‌گری و جنگ فرقه‌یی در منطقه کار کنند.

وی ادامه داد: ایران و عربستان به عنوان دو قدرت اصلی منطقه مسوول‌اند تا در جریان یک گفت‌وگوی جدی به توافقی جامع درباره مناقشات و منافع مشترک‌شان برسند. ارتقای سطح روابط دو کشور به ویژه در زمینه‌های برقراری امنیت، ثبات، قدرت اقتصاد سیاسی و مدیریت برای حل بحران عراق، سوریه و افغانستان می‌تواند به نفع هر دو کشور و در مجموع منطقه باشد. آن‌ها می‌توانند کمیته‌ای دوجانبه در سطح وزیران امور خارجه تشکیل دهند تا مسائل مربوط به منافع هرطرف در چارچوب پیشرفت‌های منطقه‌یی را روی میز مذاکره بیاورد. موارد مورد بحث می‌تواند شامل مناقشاتی باشد که هر دوطرف به نوعی در آن درگیر هستند. به علاوه نگرانی‌های امنیتی و سیاست‌های منطقه‌یی باشد.

موسویان یادآور شد: باز کردن کانال‌های مستقیم با نهادهای نظامی و دفاعی مربوطه برای مقابله با گمراهی و بالا بردن سطح مذاکرات بعدی در مورد امنیت منطقه به ویژه توقف رشد تروریسم، جنگ داخلی، مناقشات فرقه‌یی و مسیر بازرگانی نفت در خلیج فارس سودمند است.

تهران و ریاض به عنوان کانون اختیارات مذهبی می‌توانند گفت‌وگوهای بین‌ مذاهب را به منظور کاهش شکاف اعتقادی که در منطقه به وجود آمده و خطر تفرقه‌افکنی و جدایی میان مسلمانان را افزایش داده است گسترش دهند.

ایران، عربستان و آمریکا در یک اتفاق نادر از روی کارآمدن حیدرالعبادی، نخست‌وزیر جدید عراق استقبال کرده‌اند که می‌تواند شروعی خوب برای گسترش همکاری ایران و عربستان برای برقراری ثبات در عراق باشد.

این عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران هم‌چنین در یادداشت خود به وجود جنبه‌های مشترک میان فرهنگ و دین مردم ایران و عربستان پرداخت و گفت که این امر می‌تواند به دیپلماسی مردم با مردم منجر شود که این کار باید از طریق آسان شدن روند صدور روادید و افزایش سفرهای توریستی میان دو کشور انجام شود.

عادی شدن روابط تهران - ریاض اگر چه در غیاب نقش موثر آمریکا که روابط نظامی گسترده‌ای با شورای همکاری خلیج فارس دارد دقیق خواهد بود می‌تواند به شکل‌گیری جدید اصول امنیتی و دفاعی عربستان در قبال ایران کمک کند. رویکرد اخیر ایران - آمریکا در اثنای چارچوب مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 برای آغاز یک گفت‌وگوی منطقه‌یی مفید است. تقارن منافع ایران، عربستان و آمریکا همراه با خطوط مبارزه با افراطی‌گری، تروریسم و اختلافات فرقه‌یی یک تعهد مشترک است برای تغییر شکل کنونی این روابط به یک رابطه مثبت و سازنده.

انتهای پیام