لب های خشکیده روستاهای همدان و تانکرهایی که نجاتگر شده اند/ خروج نیمی از چشمه و قنوات همدان از مدار استفاده

به گزارش خبرنگار مهر، ایران در منطقه خشک و نیمه خشک بیابانی واقع شده و به دلیل کاهش میزان نزولات جوی طی سال های گذشته ، رشد جمعیت، سطح بهداشت و مصرف بیش از اندازه از منابع آب های زیر زمینی و سطحی با بحران آب مواجه شده است و در همین راستا استان همدان نیز با وجود اینکه در یک منطقه کوهستانی واقع شده اما چند سالی است که به دلیل کاهش میزان نزولات آسمانی با مشکل جدی کم آبی مواجه شده و در مرز هشدار قرار گرفته است.

در گذشته مشکلات آب در مقیاس محلی مطرح بود اما اکنون این مشکلات در مقیاس های کلی، منطقه ای و حتی جهانی مطرح شده است.

بر اساس بررسی های به عمل آمده میانگین آب مصرفی سرانه جهان (صنعتی ، کشاورزی و آشامیدنی) در حدود ۵۸۰ مترمکعب برای هر نفر در سال است اما متاسفانه این رقم در ایران باوجود کمبود منابع آب ، ۱۳۰۰ متر مکعب در سال بوده که این امر بیانگر اتلاف منابع آب و اسراف بیش از حد منابع حیاتی است.

اما آنچه قابل تامل است اینکه یکی از دلایل بالا بودن سرانه مصرفی آب در ایران استفاده از آب آشامیدنی تصفیه شده برای شستشوی اتومبیل ، حیاط ، آبیاری باغچه ها ، استحمام ، لباسشویی و ظرفشویی است در حالی که در بیشتر کشورها آب آشامیدنی از آبی که به سایر مصارف می رسد، جدا است.

یکی از نکاتی است که می تواند از هدررفت آب جلوگیری کند نهادینه کردن رعایت الگوی مصرف در بین مردم به خصوص جامعه روستایی است و با توجه به اینکه سرانه مصرف آب در روستا ها در هر شبانه روز بیش از 340 لیتر است برای کاهش آن باید چاره اندیشی کرد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان همدان در همین زمینه به خبرنگار مهر گفت: براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 جمعیت روستاهای استان همدان 684 هزار نفر است که در 1071 روستای استان سکونت دارند و از این تعداد روستا 933 روستا بالای 20 خانوار هستند.

حبیب مومیوند با بیان اینکه از این تعداد روستا 764 روستا تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب روستایی قرار دارند تعداد مشترکین را 150 هزارو 304 مشترک عنوان کرد.

وی شاخص بهره مندی استان را 68.38 درصد اعلام کرد و اظهار داشت: دو عامل وضعیت نابسامان آب های زیرزمینی و کمبود اعتبارات این شرکت در چند سال گذشته باعث شده تا شاخص بهره مندی استان کاهش یابد.

مومیوند ادامه داد: آب شرب روستاهای استان از طریق 844 حلقه چاه عمیق و دستی و 311 رشته چشمه و قنات تامین می شود.

142 حلقه چاه در وضعیت نابسامان قرار دارد

وی عنوان کرد: در حال حاضر 142 حلقه چاه در وضعیت نابسامان قرار دارد به گونه ای که یا خشک شده و یا در شرف خشک شدن هستند و همچنین بیش از نیمی از چشمه و قنوات خشک و از مدار خارج شده اند.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان همدان با اشاره به اینکه مشکلات جدی که این شرکت با آن درگیر است در سه بخش خلاصه می شود، گفت : وضعیت بحرانی آبهای زیر زمینی و روان آبهای استان، کمبود شدید اعتبارات در دو سال گذشته به کمتر از 10درصد مقدار مورد نیاز و همچنین مصرف بی رویه آب در سطح روستاها و عدم رعایت الگوی مصرف گاهی تا دو برابر الگوی مصرف از جمله مشکلات است.

مومیوند در ادامه با بیان اینکه سال گذشته پنج میلیارد تومان اعتبار به شرکت آب و فاضلاب روستایی استان تخصیص داده شد، افزود: این میزان اعتبار فقط هزینه های بهداشت و سلامت آب و نگهداری شبکه های موجود را شامل می شود واین موضوع باعث شده که بیش از 15 میلیارد تومان به پیمانکاران برای تامین زیر ساخت ها بدهکار شویم.

وی با بیان اینکه بدهی این شرکت به پیمانکاران موجب عدم رغبت پیمانکاران برای همکاری با شرکت آب و فاضلاب روستایی شده است، اظهار داشت : اعتبار مورد نیاز برای رفع مشکل آب روستاها 106 میلیارد تومان است.

مومیوند اضافه کرد: در برنامه پنجم توسعه قرار بود هر سال طبق قیمت پایه سال 88 مبلغ 33 میلیارد تومان به شرکت آب و فاضلاب روستایی استان تخصیص داده شود در حالی که در سه سال گذشته حدود 35 میلیارد تومان به این شرکت اختصاص یافته که اگر افزایش قیمت کالاها و خدمات را در نظر بگیریم چیزی کمتر از 10 درصد است.

وی با بیان اینکه تفاوتی که پروژه های آب شرب با دیگر دستگاه ها دارد عدم تعطیلی پروژه است و همواره باید در تامین آب شرب تلاش شود، عنوان کرد: به رغم کمبود اعتبارات اقداماتی را انجام داده ایم که همین امر منجر به بدهی 15 میلیاردی به پیمانکاران شده است.

تنها 15 درصد اعتبارات استانی آبفار تخصیص یافته است

مومیوند به اعتبارات سال 93 نیز اشاره کرد و ادامه داد: با توجه به پی گیری های انجام شده در دو بخش برای شرکت آب و فاضلاب روستایی اعتبار مصوب شده که مبلغ آن 14 میلیارد و 600 میلیون تومان از ماده 180و مبلغ 3.5 میلیارد تومان استانی بودکه فقط 15 درصد از اعتبارات استانی تخصیص یافته است.

وی عنوان کرد : بخشی از اعتبارات نیز در تهران متمرکز است که با پی گیری های انجام شده از این بخش نیز سه میلیارد و 500 میلیون تومان قطعی شده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان همدان در ادامه به مجتمع های آبرسانی استان همدان اشاره کرد و گفت: 58 مجمتع برای استان در نظر گرفته شده که تعدادی از آنها به بهره برداری رسیده و در حال حاضر نیز 19 مجتمع با پیشرفت فیزیکی 65 درصد در حال ساخت است.

مومیوند اعتبار مورد نیاز برای تکمیل این تعداد مجتمع را 58 میلیارد تومان اعلام کرد و افزود: در صورت تامین اعتبار مورد نیاز تا پایان سال 94 ساخت این 19 مجتمع آبرسانی به اتمام خواهد رسید.

وی یکی از راه های مناسب برای تامین آب شرب روستاها را مجتمع های آبرسانی عنوان کرد و ادامه داد: در صورتی که این مجتمع ها تکمیل شوند جمعیتی بالغ بر 173 هزار نفر از جمعیت روستاها در قالب 198 روستا را تحت پوشش قرار می دهد که در این راستا پیگیر هستیم که از منابع ملی برای تکمیل این مجتمع ها اعتبار جذب کنیم.

شناسایی انشعابات غیر مجاز مهمتر از پرمصرف بودن مشترکان است

مومیوند اقدامات انجام شده برای مقابله با کمبود آب روستاها را حفر 25 حلقه چاه عمیق و دستی ، تعمیق ، کف شکنی و حفر گالری 40 حلقه چاه ، اجرای  بیش از 18 مورد انتقال برق ،شبکه توزیع و خط پمپاژ ، شناسایی بیش از 1100 مورد انشعاب غیر مجاز عنوان و اضافه کرد: در بحث آب روستایی شناسایی انشعابات غیر مجاز مهمتر از پرمصرف بودن مشترکان است.

وی همچنین به آبرسانی سیار به طور متوسط به 64روستای استان اشاره کرد و گفت: از ابتدای امسال با 10 دستگاه تانکر آبرسانی سیار به 44 هزار نفر آبرسانی کرده ایم در حالی که سال گذشته  به بیش از 200 روستا آبرسانی سیار  داشتیم که یکی از دلایل کاهش آن اقدامات موثر این شرکت و همچنین بارندگی های نسبتا خوب در مقایسه با سال گذشته است.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان با بیان اینکه روستاهایی که با تانکر آبرسانی می شوند کوچک هستند و اغلب به صورت مستمر نیست و به دلایلی مثل خرابی شبکه انتقال آب و ... آبرسانی می شوند، گفت: روستاهای بحرانی استان شامل زرآمین سفلی در نهاوند، آورزمان و کرتیل آباد در ملایر، سوباشی در کبودرآهنگ ، راه هموار در بهار، یوسف آباد ،دهنو، علی آباد پیرشمس الدین در اسدآباد، رودآورد در تویسرکان ،سرآوک  و نصیر آباد در فامنین ، ملابداغ، نیر، گونلو و ... در رزن است که حفر چاه جدید در آنها انجام شده و انتقال آب در دست اقدام است.

مومیوند تعداد پروانه های حفر چاه اخذ شده را 132 فقره عنوان کرد و افزود: حفر 8 حلقه چاه در مرحله مناقصه و انتخاب پیمانکار است.

وی با اشاره به اینکه وضعیت نا بسامان آبهای زیر زمینی همکاری همه دستگاه های مرتبط را می طلبد، عنوان کرد: یکی از اقدامات موثر در این زمینه برخورد جدی با چاه های غیر مجاز است اما باید این نکته را هم در نظر گرفت که چاه های دارای مجوز نیز به اندازه مجاز استفاده کنند.

تامین آب شرب در روستاها از شهرها گرانتر است

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی با تاکید براینکه تامین آب شرب در روستاها از شهرها گرانتر است و مشترکین روستاها کمتر از 10 درصد اب بها را پرداخت می کنند خواستار صرفه جویی در مصرف آب و عدم استفاده آب شرب برای مصارف دیگر از جمله آبیاری ،شست و شو و همچنین همکاری با این شرکت برای شناسایی انشعابات غیر مجاز شد.

مومیوند با تاکید براینکه آب شرب روستاها از لحاظ بهداشت مطمئن هستند، گفت: کلر زنی آب روستاها توسط دستگاه های کلرزن گازی و مایعی انجام می شود و از مطلوبیت میکروبی مناسبی برخوردار است.

 مومیوند افزود: تامین آب شرب بهداشتی خط قرمز شرکت آب و فاضلاب روستایی است وتحت هیچ شرایطی آب ناسالم در اختیار مردم قرار نمی گیرد.

وی در ادامه سخنانش از نصب 313 دستگاه تله متری یا سیستم الکترونیکی آب در استان همدان خبرداد و افزود: به دلیل کمبود اعتبارات و بالا بودن هزینه نگهداری این دستگاه امکان تجهیر همه روستاها به این دستگاه در حال حاضر وجود ندارد.

مومیوند به بحث خیران هم اشاره کرد و اظهار داشت: از مردم و خیران استان تقاضا داریم که در تامین آب شرب بهداشتی روستاها که پایه سلامت جامعه است، مارا یاری کنند .

اعتبارات دولتی به تنهایی پاسخگوی نیازهای پروژه های آب روستایی نیست

وی با بیان اینکه اعتبارات دولتی به تنهایی پاسخگوی نیازهای پروژه های آب روستایی نیست ادامه داد: به دلیل اینکه سطح بهداشت عمومی روستا و شهر به هم نزدیک است ما موظف هستیم که آب شرب مناسب برای روستاییان فراهم کنیم به همین منظور از کسانی که می خواهند کار خیری انجام دهند می خواهیم وارد این عرصه شوند.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان با اشاره به اینکه جای خیران آبرسان در استان خالی است یکی از اهداف این شرکت را تشکیل مجمع خیران آبرسان عنوان و اعلام کرد: این مجمع می تواند در کنار اعتبارات دولتی آب روستاها را به وضعیت مطلوبی برساند به همین منظور ار تمام کسانی که توانمندی مالی دارند این خواهش را داریم که در تشکیل این مجمع ما را یاری کنند.

رئیس اداره کنترل کیفی و امور آزمایشگاه های شرکت آب و فاضلاب روستای استان نیز با بیان اینکه تمام شهرستان های استان به جز فامنین دارای آزمایشگاه میکروبی و شیمیایی هستند، گفت: در مجموع  16 آزمایشگاه در سطح استان وظیفه کنترل کیفیت آب روستاها را برعهده دارند.

جهانگیر سلگی با اشاره به اینکه آزمایش های میکروبی به صورت ماهانه در هر شهرستان انجام می شود، افزود: آزمایش های شیمیایی نیز هر 6 ماه یکبار انجام می شود تا در صورت هر گونه مشکلی موضوع در هر شهرستان پیگیری و رفع شود.

وی عنوان کرد: تا کنون هیچ گونه گزارشی مبنی بر وجود پارامترهای شیمیایی و فلزات سنگین در آب روستاها به ما داده نشده و تمامی آزمایش ها سالم است.

وی میزان کلر موجود درآب را در شرایطی که بیماری خاصی نباشد 0.5 تا 0.8  میلی گرم در هرلیتر عنوان کرد و اظهار داشت: کلر زنی در روستاها به دو روش مایعی و گازی انجام می شود.

سلگی با بیان اینکه کلریناتور گازی در مقایسه با کلریناتور مایعی دقیق تر کار می کند گفت: 56 درصد آب روستاهای استان توسط کلریناتور گازی، 43 درصد با کلریناتور مایعی و یک درصد هم به صورت دستی کلرزنی می شود.

روزی دو بار میزان کلر موجود در آب را اندازه گیری می کنند

وی درادامه افزود: آبدارها روزی دو بار میزان کلر موجود در آب را با دستگاه سنجش کلر اندازه گیری می کنند.

رئیس اداره کنترل کیفی و امور آزمایشگاه های شرکت آب و فاضلاب روستای استان با بیان اینکه 84 درصد روستاهای استان تحت پوشش این شرکت هستند، ادامه داد: هفته ای یکبار کارشناسان این شرکت بازدید مشترکی را با کارشناسان مرکز بهداشت از تاسیسات آبرسانی روستاها دارند که کیفیت آب و میزان کلر رابررسی می کنند که طبق آمار مرکز بهداشت میزان مطلوبیت آب روستاهای استان 95 درصد است و مشکلی ندارد.

سلگی با اشاره به اینکه سالانه 30 تن گاز کلر به مبلغ 60 میلیون تومان در استان مصرف می شود، عنوان کرد: سالانه چیزی حدود 203 میلیون تومان پودر کلر توسط این شرکت خریداری می شود و همچنین هزینه تعمیر نگهداری دستگاه های کلرزنی بیش از 350 میلیون تومان است.

وی میزان اعتبار مورد نیاز برای نگهداری تاسیسات کلرزنی را 1.5 تا 2 میلیار د تومان عنوان و اعلام کرد: این شرکت آمادگی  این را دارد که که روستاهایی را که تحت پوشش آب و فاضلاب روستایی نسیتند را تحت پوشش قرار دهد.

با این تفاسیر و با توجه به اینکه کشور ما در یک منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده و در چند سال اخیر شاهد کاهش نزولات آسمانی در کشور هستیم، رسالت و وظیفه مردم، مسئولین، اصحاب مطبوعات و رسانه ها برای صرفه جویی و مصرف اصولی آب دو چندان شده است.

همچنین نکته قابل توجه این است که عمده مصرف آب در روستاها صرف مصارف دیگری از جمله آبیاری باغ ، دام و... می شود که با توجه به محدودیت منابع آب، روستاییان باید قدر این مایه حیاتی را بدانند و به منظور ترویج فرهنگ کاهش مصرف آب و نهادینه کردن مدیریت مصرف، آموزش های لازم در این زمینه به مشترکین داده شود.