توسعه همکاری های اقتصادی ایران و روسیه و نگرانی آمریکا

به گزارش ایرنا، امضای یادداشت تفاهم همکاری اقتصادی - مالی میان ایران و روسیه در مسکو با حضور بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان و طرف ایرانی کمیسیون مشترک همکاری های ایران و روسیه و الکساندر نوواک همتای روس وی، انرژی جدیدی را به تلاش های یک سال اخیر در مسیر تعمیق مناسبات دو کشور تزریق کرد.

تحلیلگران با اشاره به وضعیت قابل قبول مناسبات سیاسی ایران و روسیه در سال های اخیر می گویند که این موضوع در خصوص همکاری های اقتصادی دو کشور قدرتمند منطقه صدق نمی کند و حجم یک میلیارد و 300 میلیون دلاری مبادلات تجاری میان طرفین با ظرفیت های تهران و مسکو همخوانی ندارد.

بروز این شرایط به ویژه بعد از تحریم های یکجانبه و غیرقانونی غرب علیه کشورمان در سال های اخیر موجی از انتقادات تجار و بازرگان و صاحبان صنایع دوکشور را نسبت به سیر نزولی مناسبات تجاری میان تهران و مسکو دامن زده بود.

اما در یک سال اخیر و به دنبال آغاز بکار دولت یازدهم و گشایش چشم اندازهای جدید در افق مناسبات ایران با جهان با محوریت مدیریت موفق دستگاه دیپلماسی کشورمان در مذاکرات هسته ای، روابط رو به تضعیف اقتصادی مسکو - تهران نیز وارد مرحله جدیدی شد.

در این میان دیدارهای روسای جمهوری ایران و روسیه در یک سال گذشته و تاکید آنان بر ضرورت رفع هر چه سریع تر مسایل حل نشده در روابط دو کشور و مصادف شدن این روند با تحریم های ضدروسی غرب، فضا را برای تقویت هر چه بیشتر مناسبات تجاری تهران و مسکو مساعدتر کرد.

در این مسیر، عزم مقام های ارشد ایران و روسیه برای توسعه همکاری های تجاری بر محور انرژی در مقام بازیگران بزرگ بازار جهانی انرژی، موتور محرکه جدیدی بود که فعالان عرصه تجارت و اقتصاد دو طرف را نسبت به آینده مبادلات اقتصادی امیدوارتر کرد.

بدیهی است که عزم کشورمان برای توسعه مناسبات اقتصادی با روسیه همپا با سایر کشورهای جهان در شرایط تنگ تر شدن حلقه فشار غرب بر مسکو در قالب اعمال تحریم های یکجانبه، با استقبال محافل رسانه ای و کارشناسی پهناورترین کشور جهان روبه رو شده است.

با این نگاه بود که تارنمای روسی ˈپروداˈ در گزارشی اعلام کرد: امروز اتفاقاتی در شرف وقوع است که اوباما و کنگره آمریکا فقط در کابوس های خود دیده بودند؛ ایران و روسیه، دو قدرت نیرومند حوزه انرژی به یکدیگر نزدیک می شوند.

در مطلب ˈپراوداˈ اضافه شده است: نزدیکی دو قدرت تا این حد نیرومند در حوزه انرژی جهان چون ایران و روسیه چه اثری می تواند داشته باشد؟ آیا می تواند موضع آمریکا را تضعیف کند؟ و آیا ایالات متحده می تواند از آن جلوگیری کند؟ این اتحاد بر توازن قوا در بازار انرژی جهان چه اثری خواهد گذاشت؟ و اصلا اثر خواهد گذاشت؟

این گزارش حاکی است: تردیدی نیست که روسیه امروز (از لحاظ مجازات های غرب) در موقعیت مشابه با ایران قرار دارد. این کشور شرقی سالیان طولانی است که تحت مجازات است و اگر دقت شود می توان دید که به این مجازات ها خیلی وقت پیش خو گرفته و به آنها توجه چندانی نمی کند.

ˈکارینه گئورگیانˈ کارشناس سیاسی ایرانشناس در گفت و گو با ˈپراوداˈ اظهار داشت: ایران به رغم نداشتن مرز زمینی با روسیه همراه با آن از دریای خزر بهره برداری می کند و از این لحاظ دو کشور مرز دریایی داشته و در این مورد تعامل می کنند. ایران همسایه جنوبی ما است و تعامل ما در بخش صادرات مواد هیدروکربونی و حوزه انرژی امری طبیعی است. در مورد نوسازی روابط باید گفت این روابط هرگز چندان وخیم نبوده و با پویایی مشخص پیش رفته است.

گئورگیان افزود: روابط با ایران برای ما اهمیت فراوان دارد. این امر با اوضاع ایران و توانایی خارق العاده این کشور برای حفظ ثبات در مناطق شیعه نشین عراق و غرب افغانستان ارتباط دارد. این امر برای ما فوق العاده مهم است. ولی علاوه بر این، امروز ایالات متحده هم به سوی ایران قدم برمی دارد.

ˈایرینا فدوروواˈ کارشناس مرکز خاورمیانه انستیتوی شرق شناسی فرهنگستان علوم روسیه نیز معتقد است که این اواخر روابط اقتصادی ایران و روسیه از روابط سیاسی عقب افتاده بود زیرا روابط سیاسی در سطح خیلی خوبی بود. مواضع طرفین در مورد سوریه، در مورد برنامه اتمی ایران و غیره یکسان بود. این اواخر تمایل دو کشور برای بالا بردن سطح روابط تجاری - اقتصادی مشاهده می شود که امضای تفاهم نامه بلندمدت همکاری های اقتصادی میان تهران و مسکو مصداق آن است.

فدورووا می افزاید: ما امیدواریم قراردادهای مربوطه در سپتامبر سالجاری در تهران امضا شود. این امر اجازه خواهد داد اولا عدم وابستگی ایران و فدراسیون روسیه در برابر مجازاتهای قبلی ایران و مجازات هایی که علیه روسیه اعمال می شود مورد تاکید قرار گیرد.

وی ادامه داد: دوم اینکه همکاری دو قدرت بزرگ در حوزه انرژی به کشورهای ما و تمام کشورهای استخراج کننده اجازه می دهد نه تنها در استخراج و فروش نفت نظم برقرار کنند بلکه به شکل معقول از امکانات فوق العاده محدود انرژی استفاده کنند.

کارشناس روس توضیح می دهد: در نهایت این اگر نه یک ضربه ، بلکه حداقل گام خیلی جدی در رویارویی با کشورهای غربی و بطور اخص ایالات متحده می باشد که نشان می دهد این دو کشور مستقل بوده و تحت هیچ شرایطی به تحمیل اراده غرب تن نخواهند داد. اما ایالات متحده هم اکنون سعی دارد از این همکاری جلوگیری کند.

در این میان تحلیلگران مسایل سیاسی با اشاره به تلاش آمریکا برای ممانعت از نزدیکی روابط تهران و مسکو به هر طریق ممکن می گویند در کنگره آمریکا به کرات از رییس جمهور اوباما درخواست شده است روسیه را بخاطر تمایل صرف به امضای موافقتنامه بزرگ با ایران مجازات کند.

از این دیدگاه آمریکا تلاش می کند بر طرف ایرانی نیز فشار وارد آورد تا تهران هم از این توافق منصرف شود و به هیچ وجه در جهت گسترش همکاری تجاری - اقتصادی با روسیه اقدام نکند.

در نهایت می توان گفت که گام جدید تهران و مسکو در امضای یادداشت تفاهم همکاری های اقتصادی - مالی در شرایط بحران در روابط بین المللی و تلاش غرب برای استفاده از چماق تحریم های یکجانبه علیه مسکو در عین تاثیرگذاری در چشم انداز مناسبات تجاری دو طرف، عصبانیت غرب به ویژه آمریکا را از این رویکرد به دنبال خواهد داشت.

اروپام*2*518**1010