تندیسهای اردبیل کارشناسی نیستند/ ساخت مجسمه هایی که با شخصیتها تناسب ندارند

به گزارش خبرنگار مهر، چند سالی است که میادین و مراکز گردشگری اردبیل مزین به تندیس و سردیس های مفاخر و شخصیت های تاثیر گذار با شهرت ملی و جهانی می شود. تندیس هایی که یاد و خاطره شخصیت های اصلی بوده و به عنوان نمادی از فرهنگ، تاریخ و باورهای دینی و گویای غنای داشته های معرفتی این خطه است.

هر چند آغاز به کار ساخت تندیس ها در اردبیل با چند و چون انتخاب چهره هایی که قرار بود به زیر تیغ ابزارهای مجسمه سازان بروند؛ همراه بوده ولی نکته قابل توجه انطباق نحوه ساخت تندیس ها با اهدافی است که در پی اجرای این طرح دنبال می شد.

اهدافی که به نظر می رسد با رویکرد کارشناسی جامع تر و نگاه وسیع تر دست اندرکاران در انتخاب، طراحی، ساخت و نصب می تواند بیش از وضعیت فعلی محقق شود.

عدم تناسب تندیس ها با شخصیت های منتسب

اصلی ترین سوال از وضعیت اجرای این طرح به نحوه انتخاب تصاویر برای ساخت مجسمه باز می گردد. بطوریکه شباهت برخی تندیس ها، نبود سند مصور از تندیس ساخته شده و تبعیت ساخت تندیس ها از یک الگوی واحد موجب شده بازنگری در نحوه ساخت تندیس ها و سردیس ها ضرورت یابد.

نمونه این اتفاق در شباهت تندیس آیت الله حاج میرزا محسن مجتهد اردبیلی و آیت الله حاج میرزا یوسف مجتهد اردبیلی مشاهده می شود که بنا بر تصادف در مجاورت یکدیگر در نگارخانه خطایی نگهداری می شوند و به عقیده سازنده علت شباهت به این دلیل است که این دو فرد برادر یکدیگر هستند.

اما به عقیده کارشناسان تاریخی حاج میرزا یوسف مجتهد فرزند حاج میرزا محسن مجتهد اردبیلی است.

هر چند کارشناسان تاکید دارند این مهم به دلیل غفلت در انتخاب مفاخر مورد توجه طرح بوده است، هنرمند و سازنده بسیاری از تندیس ها و سردیس های استان اردبیل نظرات قابل توجهی در این خصوص دارد.

سند ما روایات تاریخی است

ودود موذن در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: صورت گری تندیس ها بر اساس روایت ها و آنچه که از احوالات گذشتگان و توصیفات پیرامون شخصیت است صورت می گیرد.

وی با بیان اینکه در شخصیت های معاصر نیز از عکس موجود آنها استفاده می شود، اضافه کرد: برای ساخت تندیس مفاخر تاریخی برخی دریافت های تاریخی و روایت های موجود در کتب برای صورت گری مورد استفاده قرار می گیرد.

این اظهارات در حالی است که طی برنامه های هفته گرامیداشت روز اردبیل تندیس دو تن از مفاخر عرفان عهد صفوی ابوسعید اردبیلی و حکیم شرف الدین الهی اردبیلی رونمایی شد.

تندیس هایی که بنا به تصادف از چهره شخصیت هایی از مقطع تاریخی ساخته شده که در کتب تاریخی اشاره به چهره آنها نشده چون در عهد صفوی صورت گری و نقاشی با ممنوعیت همراه بوده است.

تمامی عکس های منتسب به شاه اسماعیل صفوی نیز مطابق اظهارات مدیر موسسه تدوین و مطالعات تاریخ اردبیل تنها بر اساس برداشت های نقاشان بوده و از عهد صفوی عکس معتبری حتی از پادشاهان بر جای نمانده است.

شبنم احمدی تاکید دارد که بویژه در میان عرفا صورت گری امری منسوخ بوده و اگر تصویر ذهنی از یک عارف وجود دارد به صورت محدود از توصیفات دیگران نشات می گیرد و هیچ تصویر قاطعی نمی توان برای عرفای عهد صفوی قائل شد.

بازنگری در قواره های بی شکل پایه ستون ها

موضوع مورد توجه دیگر عدم تناسب سردیس ها و تندیس ها با پایه ستون های آن به ویژه در میادین شهری است. بطوریکه تندیس شهید باکری در میدان باکری، تندیس عروج در میدان جانبازان و تندیس یحیوی در میدان یحیوی از جمله مواردی است که این روز ها حتی شهرداری را به تکاپوی بازنگری در پایه ستون ها ملزم کرده است.

شهردار اردبیل در این خصوص به تندیس شهید باکری اشاره کرد و افزود: به دلیل عدم تناسب مجسمه ساخته شده بازنگری این سازه را در دستور کار داریم.

صدیف بدری که با خبرنگار مهر گفتگو می کرد، تندیس و سردیس را به عنوان المانی از فرهنگ و داشته های تاریخی و اجتماعی و مذهبی این شهر دانسته و معتقد است حتی عدم دریافت ساده موضوع تندیس "عروج" باید توسط کارشناسان بازنگری شود.

سمپوزیسیوم مجسمه سازی در اردبیل راه اندازی می شود

نقطه نظرات کارشناسان موجب شده شهرداری اردبیل ایجاد سمپوزیسیوم مجسمه سازی در این شهر را ضروری بداند و برای اولین بار برنامه ریزی آن را به صورت جدی دنبال کند.

به گفته بدری با راه اندازی سمپوزیسیوم مسابقه ای از ساخته های هنرمندان برگزار شده و آثار شاخص و فاخر در میادین شهری به کار گرفته خواهند شد.

وی با بیان اینکه شهرداری از توان تمامی هنرمندان بهره خواهد گرفت، اضافه کرد: در صورتی که تبحر و شایستگی در کار هنری مشاهده شود از فعالیت هنرمند استقبال می کنیم.

اردبیل نیازمند کارگاه مجسمه سازی است

در عین حال مجسمه ساز اردبیلی تاکید دارد که این استان برای ارتقا کیفیت تولیدات هنری در رشته مجسمه سازی نیازمند یک کارگاه منسجم است.

ودود موذن با بیان اینکه در حال حاضر چنین کارگاهی در اردبیل دائر نیست، تصریح کرد: این در حالی است که می توان هنر مجسمه سازی را در این استان به صورت گسترده به اجرا درآورد.

وی با بیان اینکه این مهم نیازمند توجه مسئولان است، ادامه داد: مجسمه سازی نباید در چند چهره شناخته شده شهر خلاصه شود و باید زمینه انتقال دانش و تجربیات به نسل جدید نیز فراهم شود.

به گفته موذن علاوه بر این نصب تندیس و سردیس در میادین مختلف یک حرکت فرهنگی است که باید در راستای ارتقا کیفی و کمی آن دستگاه های فرهنگی استان مشارکت کنند.

رصد دید هنرمندانه توسط 100 شخصیت فاخر

از برنامه های قابل توجه توسعه طرح تندیس سازی در اردبیل ایجاد موزه باغ مفاخر استان است که هر چند برای مکان آن تصمیم سازی قطعی نشده اما به گفته معاون سیاسی امنیتی استاندار قرار است محل نگهداری 100 تندیس و سردیس از مفاخر استان شود.

برای انتخاب این 100 نفر شورای خانه فرهنگ و ادب اردبیل لیستی اولیه از شخصیت های مورد توجه تهیه کرده است. شورایی که متشکل از فعالان هنر و فرهنگ استان بوده و نسبت به انتخاب مفاخر تاثیر گذار استان تصمیم سازی می کند.

براین اساس در فاز اول ساخت 11 تندیس در برنامه قرار گرفته که شش مورد بعد از ساخت در نگارخانه ختایی جهت بازدید عموم قرار دارد. با رونمایی از تندیس دو شخصیت دیگر در برنامه های گرامیداشت روز اردبیل ساخت سه تندیس دیگر برای سال جاری در نظر گرفته شده است.

تندیس هایی که البته انتخاب شخصیت های آن در حد حدس و گمان و پیشنهاد بوده و به احتمال زیاد شامل عبدالله توکل، رضا سید حسینی و صدر الممالک اردبیلی خواهد بود.

باید تاکید کرد که از این پس انتخاب و اجرای تندیس ها با حساسیت بیشتری داوری خواهد شد. چراکه علاوه بر بالا رفتن انتظارات عمومی، چند سالی است شهروندان اردبیلی با نگاه به تندیس های ساخته شده کسب تجربه کرده و دید بصری خود را تقویت کرده اند.

اینبار نوک تیز پیکان داوری به سمت تمامی دست اندرکارانی است که قرار است با مجسمه های بی زبان یک دنیا پیام را به بیننده بومی و غیر بومی برسانند. و شاید با بازنگری و دقت نظر زبان اعتراض مفاخر جای خود را به لبخند دلنشینی به گردشگری بدهد تا آوازه تاریخ و فرهنگ این شهر را با زبان بی زبانی به گوش جهانیان برسد.

.................................

گزارش: ونوس بهنود