شناسایی 9 مورد استفاده غیرمجاز از پالم

  كميته فني بررسي ميزان روغن پالم در سازمان غذا و دارو كه پس از ارائه همين گزارش تشكيل شده در حال بررسي نمونه‌هاي روغن و فرآورده‌هاي لبني است تا با دسترسي به جزييات بيشتر، تصميم جديدي براي معرفي متخلفان به مراجع قضايي، محدود كردن واردات و مصرف روغن پالم در صنايع غذايي بگيرد كه ممكن است دامنه تصميمات اين كميته تا سطح كاهش توليد فرآورده‌هاي پرچرب هم پيش برود.

اين اخباري است كه رسول ديناروند، رييس سازمان غذا و دارو و معاون وزير بهداشت به «اعتماد» مي‌گويد ضمن آنكه خبر مي‌دهد كه تا امروز، 9 تخلف استفاده غيرمجاز از روغن پالم در فرآورده‌هاي لبني در پايتخت شناسايي شده است.

‌ آخرين وضعيت پيگيري پرونده استفاده از روغن پالم پس از تشكيل كميته فني بررسي ميزان مصرف به چه نتيجه‌يي رسيده؟

نكته مهمي كه وزير بهداشت به آن اشاره كرد اما از آن غفلت شد، خطر مصرف عمومي روغن پالم بود كه درصد بسيار بالايي در كشور دارد و ممكن است يكي از دلايل هم، ارزاني قيمت روغن پالم باشد. در چند سال اخير، روغن پالم سهم بسيار زيادي از روغن نباتي وارداتي را داشته و در سال 92، 50 درصد از مجموع 3/1 ميليون تن روغن وارداتي، روغن پالم بوده كه داراي اسيد چرب اشباع زنجيره‌يي بلند مشابه اسيد چرب ترانس روغن جامد است و طبق يافته‌هاي علمي، در انسداد عروق و ابتلا به بيماري‌هاي قلبي عروقي و حتي سرطان اثرات مستقيم دارد و توصيه ما اين است كه مردم روغن پالم مصرف نكنند.

‌ ‌‌ مگر در فروشگاه‌ها عرضه مي‌شود؟

بله. بخشي از اين ميزان واردات در فروشگاه‌ها عرضه مي‌شود.

‌ ‌ چرا مجوز فروش آزاد دارد؟

چون ممنوع نيست و مانند روغن جامد در تمام دنيا اجازه مصرف دارد.

‌ ‌ و به دليل قيمت ارزان‌تر نسبت به ساير روغن‌هاي وارداتي با استقبال مردم مواجه مي‌شود.

بله متاسفانه. علاوه بر آنكه پايداري حرارتي اين روغن بالاست و امروز در روغن‌هاي سرخ كردني هم از روغن پالم استفاده مي‌كنند.

‌ ‌ با چه نسبت تركيبي؟

نسبت مورد استفاده، 30 و بعضا 50 درصد بوده اما روغن‌هايي را هم پيدا كرديم كه با تخلف توليد‌كننده، تا 70 درصد در آنها روغن پالم استفاده شده بود. اما مصرف عمده روغن پالم، در صنعت شيريني و شكلات است زيرا اين روغن، نيمه‌جامد است. سوءاستفاده از روغن پالم در فرآورده‌هايي كه امكان استفاده از ساير چربي‌ها ممكن بوده هم از ديگر موارد مصرف است. در سال‌هاي گذشته، استاندارد ملي كشور اجازه داد كه در تعدادي فرآورده‌ها مانند پنير، بستني و خامه با چربي آنالوگ، از روغن گياهي استفاده شود كه متاسفانه در مواردي، فقط از روغن پالم استفاده شده است.

‌ ‌ چون ارزان‌تر بوده؟

ارزان‌تر و نيمه‌جامد بود. كميته فني كه هفته گذشته تشكيل شد در حال بررسي است كه استفاده از روغن پالم در تمام مواردي كه صرفا به دليل ارزاني جايگزين انواع چربي‌هاي گياهي مي‌شده، حذف شود. در اين كميته، نمايندگان صنايع لبني هم حضور دارند و در صورت كسب اين نتيجه، صنايع فرصتي براي اصلاح خط توليد خواهند داشت. حتي ممكن است به نتيجه كاهش ثبت چربي مجاز فرآورده هم برسيم و مثلا توليد ماست با چربي بيش از 6 درصد را ممنوع كنيم. درست است كه مردم دوست دارند محصولات پرچرب را مصرف كنند اما وقتي توليد اين محصولات زمينه بروز تقلب و تخلف را فراهم مي‌كند، مي‌توانيم مانع شويم. برخورد با تخلف استفاده از روغن پالم هم در دستور كار همين كميته است و طي هفته گذشته بازرسان ما از تمام خطوط توليد، بازرسي و نمونه‌برداري كردند و متخلفان به دستگاه قضايي معرفي مي‌شوند.

‌ ‌ چند نمونه تخلف پيدا كرديد؟

گزارشات استاني هنوز ارسال نشده اما آزمايشگاه مرجع تهران 9 نمونه را شناسايي كرد.

‌ ‌ از 9 برند؟

ممكن است يك برند دو مورد تخلف داشته باشد. در هفته جاري تكليف تمام اين موارد و تصميم‌هاي كميته فني روشن مي‌شود علاوه بر آنكه بنا بر مصوبه سال 92 دولت، واردات روغن پالم سير نزولي خواهد داشت كه امسال به 30 درصد، سال آينده به 15 درصد و سال 95 به 10 درصد كاهش مي‌يابد.

‌ اتفاقي كه توليد‌كنندگان را به سمت استفاده از روغن پالم هدايت كرد افزايش قيمت لبنيات بود. قيمت كره و خامه آنقدر گران شد كه استفاده از آنها براي افزايش چربي فرآورده‌هاي لبني، به سود توليد‌كنندگان نبود. به نظر مي‌رسد كه دولت دهم هم با معامله با توليد‌كنندگان، افزايش قيمت محصولات لبني را ممنوع كرد مشروط بر آنكه برخلاف بخشنامه سال 90، به صورت غيرمجاز و پنهاني و غيرمكتوب مجاز به افزودن روغن پالم به محصولات خود باشند.

كسي اين اجازه را نداد اما تحليل شما از اين نظر درست است كه چنين شرايطي باعث بروز اين تخلف شد.

‌ ‌ صنايع لبني مي‌گويند كه وزارت بهداشت و اداره استاندارد در تمام كارخانه‌هاي توليد‌كننده، نماينده دايم دارند و چطور تا امروز متوجه تخلف نشده‌اند؟

متوجه شديم و گزارش‌هايي هم داريم.

‌ ‌ تنها گزارش، مربوط به اداره استاندارد تهران است كه دي ماه 92 يك مورد تخلف در ماست با چربي 3 و 5 درصد را اعلام كرد.

آن گزارش اداره استاندارد است. ما هم در گزارش‌هايمان دو مورد تخلف را شناسايي كرده بوديم.

‌ ‌ اما حتما گزارشي كه وزير بهداشت به رييس‌جمهوري داده درباره دو مورد تخلف نيست.

گزارش وزير در مورد خطر ناشي از مصرف بالاي روغن پالم است كه بر مبناي آن هم كاهش واردات مصوب شد.

‌ ‌ نگران استفاده قاچاق روغن پالم نيستيد؟

تخلف، هميشه پنهاني صورت مي‌گيرد. ما در تمام شركت‌هاي توليدي مسوول فني داريم كه البته حقوق بگير همان شركت است اما صلاحيت او را ما تاييد كرده‌ايم و بايد به ما گزارش بدهد. ممكن است اين افراد وظايف خودشان را به خوبي انجام ندهند يا بدون اطلاع آنها تخلفي صورت بگيرد. ما مي‌توانيم برند‌هاي معتبر را به راحتي كنترل كنيم اما آيا هيچگاه تخلف صورت نخواهدگرفت ؟ چرا.

‌ ‌ يعني باز هم از روغن پالم به صورت غيرمجاز استفاده خواهد شد؟

ممكن است. نمي‌شود گفت كه به صفر مي‌رسد اما مهم اين است كه روغن پالم يك چربي گياهي است و استفاده غيرمجاز از آن فقط يك تقلب بوده نه اينكه توليد‌كننده، ماده سمي به محصول اضافه كرده باشد.

‌ ‌ اما از آن طرف بارهزينه‌هاي وزارت بهداشت در درمان بيماري‌ها را بالا مي‌برد.

بله و نگراني ما از همين بابت است كه چربي گياهي يا حيواني داراي اسيد چرب ترانس و اسيد چرب اشباع بوده و كالري زاست و باعث چاقي و ديابت و بيماري‌هاي قلبي عروقي مي‌شود.

‌ ‌ مردم به نوشته‌هاي روي بسته‌بندي مواد غذايي اعتماد كنند يا خير؟

اشتباهي كه در برچسب‌نويسي محصولات غذايي مرتكب شديم اين بود كه صرفا درج ميزان تركيب اسيد چرب اشباع و ترانس را الزامي كرديم در حالي كه ممكن است براي بسياري از مردم، درك اين توضيحات آسان نباشد. قرار است از اين پس منشا چربي و ميزان تركيب روغن پالم، سويا، آفتابگردان و ساير چربي‌هاي گياهي هم روي محصولات درج شود.

‌ ‌ يعني تركيبات محصولات غذايي همان است كه روي بسته‌بندي درج شده؟

فرض بر اين است كه باشد مگر اينكه تخلف صورت بگيرد و بروز تخلف را نبايد تعميم داد. اكثر فرآورده‌هاي داراي مجوز قابل اعتماد است. اكثر محصولات لبني موجود در بازار قابل اعتماد است. بررسي‌هاي آزمايشگاه ما هم به‌زودي اين فرض را ثابت مي‌كند زيرا طي دو هفته جاري تمام فرآورده‌ها را كنترل مي‌كنيم.

‌ ‌ چرا اين كار را قبلا انجام نداديد؟

منابع ما محدود است. در مقابل 50 هزار پروانه ساخت فرآورده غذايي، 10 هزار توليد‌كننده و 2 ميليون واحد عرضه، كل نيروهاي انساني ما در سازمان غذا دارو و معاونت‌هاي غذا داروي استان‌ها، بيش از 2 هزار نفر نيست. تمام آزمايشگاه‌هاي ما قدرت آناليز ندارد. البته مي‌توانيم با واگذاري وظايف به بخش خصوصي، از امكانات خارج از بدنه دولت هم استفاده كنيم.