طرح استقلال اربیل توسط بارزانی اقدامی تاکتیکی است/ داعش ماهیتی گذرا دارد/ قصور غرب در مواجهه با تکفیریها

به گزارش خبرگزاری مهر، در ماههای اخیر منطقه خاورمیانه با چالشهای عدیده ای مواجه است و به نوعی کانون خشونت و جنگ و خونریزی در دوره معاصر قرار گرفته است، از جمله این چالشها می توان به تحرکات داعش در عراق که از 20 خرداد سال جاری آغاز شده و تاکنون نیز ادامه دارد اشاره کرد، تحرکاتی که منجر به اشغال مناطق مختلفی از جمله موصل، تلعفر، صلاح الدین و سنجار از سوی این گروه تروریستی شده است.

از دیگر چالشهایی که خاورمیانه در روزهای اخیر با آن مواجه است و اخبار مربوط به آن تیتر یک خبرگزاریها و رسانه های جهان را به خود اختصاص داده است مسئله حمله غیر انسانی رژیم صهیونیستی به نوار غزه است که طی 30 روز حدود 12000 قربانی گرفت و یک چهارم ساکنان غزه را از خانه و کاشانه خود آواره کرده است، با توجه به اهمیت این تحولات خبرنگار مهر گفتگویی را با دکتر "داوود هرمیداس باوند" انجام داده است که مشروح آن از نظر می گذرد. داوود هرمیداس باوند استاد حقوق بین‌ الملل و روابط بین‌ الملل است و دکترای روابط بین‌الملل خود را از دانشگاه امریکن در واشنگتن دی‌ سی در سال ۱۹۶۳ دریافت کرد و در دانشگاههای رودآیلند، تهران، امام صادق و آزاد تدریس کرده‌ است.

خبرگزاری مهر- سرویس بین الملل: "مسعود بارزانی" رئیس منطقه کردستان عراق طی هفته های اخیر  بحثی را در خصوص  استقلال کردستان از عراق و برگزاری همه پرسی در این خصوص مطرح کرد اما پس از انتخاب "فؤاد معصوم" به سمت ریاست جمهوری عراق، که دو هفته گذشته انجام شد، در حال حاضر  بارزانی در این زمینه سکوت کرده است، به نظر شما دلیل این سکوت چیست؟

-در قانون اساسی عراق نظام فدرال پیش بینی شده است در این مورد نظر نظام این بود که این نظام فدرال، سه بخش شود یعنی سه قسمت شمال، مرکز و جنوب. در قانون اساسی این قسمتها در قالب regional (منطقه ای) مشخص شده اما مشخص نشده است که این مناطق (regions) دقیقا چند عدد هستند و دقیقا دارای چه خصوصیاتی هستند بنابراین در این زمینه ابهام وجود دارد.

در پرتو شرایط و حوادثی که اخیرا به وجود آمده است کردها همواره بر این باور بودند که کرکوک جزء جدانشدنی کردستان است و تأکید دارند که کرکوک باید جزئی از منطقه کردستان باشد و در حوادثی که اخیرا پیش آمد و پس از حمله داعش به کرکوک، کردها برای اینکه قلمرو خود را در شهر گسترش دهند در مقام دفاع برآمدند.

با وجود آنکه کردها مشکلاتی با دولت مرکزی دارند؛ دولت مرکزی از پرداخت بودجه ای که برای پیشمرگان کرد که بخشی از نیروی ارتش عراق به شمار می روند، در نظر گرفته شده است، خودداری کرده است و به این ترتیب با بروز اختلافات پیش آمده، وضعیت نامطلوبی پیش آمده که سرانجام نامعلومی هم دارد، در همین راستا بارزانی برای اینکه حقوق خود را به دست بیاورد مسئله همه پرسی برای استقلال کردستان را مطرح کرد که با این حربه دولت را وادار بکند که در مورد ادعای مورد بحث وارد گفتگو بشوند و این در واقع اقدامی تاکتیکی است که بارزانی به آن روی آورده است و به طور جدی قصد تحقق این امر را ندارد.

آیا انتخاب "فؤاد معصوم" برای سمت ریاست جمهوری عراق توانسته ادعای بارزانی را به حاشیه براند؟

-دقیقا همینطور است، این امر که کردها قبول کردند که طبق قانون اساسی رئیس جمهوری از میان کردها باشد و برای این منظور کاندیدا معرفی کردند دقیقا حاکی از این است آنها تمامیت و یکپارچگی عراق را پذیرفتند و از مسئله جدایی یا تجزیه پرهیز کردند.

به لحاظ موازنه قوای داخلی در عراق تصور می کنید در آینده موازنه قوا در داخل و خارج از این کشور چگونه رقم خواهد خورد؟

-در قانون اساسی عراق نظام فدرال پیش بینی شده که نوع فدرالیسم هم رژیونالیسم(regionalism) است، رژیون در واقع به مناطقی می گویند که دارای خصوصیات متفاوت باشد مثل ایتالیا، اما در قانون اساسی عراق مشخص نشده است که این نظام فدرال عراق که اسم آن را رژیونال گذاشته اند آیا شامل سه قسمت یعنی شمال عراق- کرد نشین، جنوب- سنی نشین و غرب و بخشی از مرکز عراق شیعه نشین است و یا اینکه بر اساس دیگر یعنی بر اساس استانها است. در همین حال رژیم کردستان معتقد است که این تقسیم بندی باید بر اساس سه بخش شمال، مرکز و جنوب باشد. این رژیون را ناشی از وجود سه قسمت متفاوت تلقی کرده است.

این ابهام وجود دارد و تفسیری که باید از قانون اساسی انجام بگیرد که هنوز مشخص نشده است.

برای رفع معضلی که پیش آمده است باید موازنه منصفانه میان شیعیان، کردها و سنیها برقرار شود.

با توجه به تحرکات اخیر داعش در عراق، شما آینده تحرکات این گروه تروریستی را در این کشور چگونه ارزیابی می کنید؟

-داعش پدیده ای است که وارد بحران منطقه شده است و این بحران را مخدوش کرده است. این گروه تروریستی با حمایت کشورهایی همچون قطر و عربستان مورد استفاده ابزاری قرار گرفته است.

داعش قلمرو خاصی ندارد و اعضای آن عده ای معترضان و مزدوران خارجی هستند که از کشورهای عربی و خارجی وارد معرکه شدند، این گروه تروریستی نمی تواند پدیده ای پایدار باشد و یک رویداد غیر مترقبه ای است که دیر یا زود باید از صحنه خارج شود.

داعش در حال حاضر تبدیل به مشکلی شده است که در آینده نزدیک این مشکل روز افزون خواهد شد. ولی از نظر ماهیت یک پدیده گذران است و نمی تواند پایدار باشد چون مبنای سرزمینی ندارد.

تصور می کنید آمریکا چه زمانی وارد بحران عراق شده و برای پاکسازی این کشور از عامل داعش اقدامی جدی اتخاذ کند؟

- موضع گیریها در خصوص داعش موضع گیری سختی نبوده است، آمریکا نیز خیلی ملایم برخورد کرد در این مورد تنها به این امر  بسنده کرد که 350 نظامی را برای آموزش به عراق بفرستد که البته فضای کنونی عراق فضای مناسبی برای آموزش نیست.

اتحادیه اروپا هم تنها نگران تکفیریهایی بود که پس از جنگ در سوریه و عراق با سرشت جهادگرایانه به کشورهای مبدأ باز می گردند.

در واقع این مجامع نسبت به اصل داعش سکوت کردند که این امر خود سؤال برانگیز است، ضمن آنکه کشورهای حامی این گروه تروریستی از جمله عربستان رابطه نزدیکی با آمریکا دارند.

چرا کشورهای عربی به رهبری مصر در بحران غزه از اسرائیل حمایت می کنند؟

دو نگرش متفاومت وجود دارد، کشورهای عربی شورای همکاری خلیج فارس، دو جنبش حماس و جهاد اسلامی را در زمره گروههای تروریستی بین المللی اعلام کردند و موضعی خصمانه در قبال این جنبشها اتخاذ کرده اند. در حوادثی که اخیرا پیش آمد مصریها به عنوان عنصر بدون غرض نمی توانستند بی طرف باشند و مطمئنا توجه قاهره، به سمت اسرائیل است. از طرفی دیگر قطر و ترکیه برای میانجیگری اظهار تمایل کردند که از حماس و جهاد حمایت می کنند. کشورهای غربی نیز به دلیل همسویی طرح مصر با مطالبات رژیم صهیونیستی از این طرح حمایت می کنند.

نقش آمریکا در ترغیب رژیم صهیونیستی برای برقراری آتش بس چیست و چرا تا پیش از این آمریکا نتوانست این رژیم را برای برقراری آتش بس در غزه متقاعد کند؟

-اسرائیل در هر حالتی خط مشی خودش را دنبال می کند و لابی قوی در آمریکا دارد. این رژیم در کنگره آمریکا  نقش بسیار تعیین کننده ای در سیاست خارجی این کشور دارد و آمریکا نیز خود را ملزم به حمایت همه جانبه از اسرائیل می داند حتی در این شرایط که اسرائیل جنایات بشری آشکار انجام می دهد.

.........................................................

گفتگو از فاطمه درخشان