بازی توأمان پوتین با کی‌یف و باکو/ تلاش برای حفظ پیرامون

طبق اعلام وزارت دفاع جمهوری آذربایجان، نیروهای نظامی ارمنستان در روزهای اخیر با تلاش برای ضربه زدن به نیروهای نظامی آذربایجان در خطوط جبهه و تقلای عناصر اطلاعات ارتش به صفوف نظامیان آذری 190 بار آتش بس را آزاد نقض کردند.

در درگیریهای رخداده قریب 20 نفر از نظامیان آذری کشته شدند که در اخبار مختلف، این رقم از11 تا 20 نفر در نوسان بود. منابع آذری اما تعداد کشته شدگان نظامیان ارمنی را حدود 50 نفر اعلام کردند که از سوی مقامهای نظامی ارمنستان تکذیب شد.
وزرات امور خارجه آذربایجان نیز با صدور بیانیه ای ارمنستان را به نقض مکرر آتش بس و تلاش برای نفوذ در خطوط دفاعی آذربایجان، تلاش برای حفظ وضع موجود ،کارشکنی در مذاکرات صلح، فرار از طرح صلح مادرید، نسل کشی قومی، عدم اجرای قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد در زمینه آزاد سازی اراضی اشغالی آذربایجان، اتخاذ مواضع غیرواقعی در مذاکرات صلح و آواره کردن یک میلیون آذربایجانی از سرزمین مادری شان متهم کرد. در این بیانیه از ارمنستان خواسته شده تا هرچه سریعتر با بیرون رفتن از خاک آذربایجان موجبات برقراری صلح، ثبات وامنیت را درمنطقه فراهم آورد.

اما کشته شدن نظامیان آذری در شرایطی رخ داد که اخبار جنایات اسراییل در غزه رسانه ها و افکار عمومی جهان را تحت تاثیر خود قرار داده است. ترکیه تنها کشوری بود که کشته شدن مسلمان آذری به دست ارامنه مسیحی را - در شرایطی که حوادث تلخ غزه را نیز تحت توجه دارد- از نظر دور نداشت و اردوغان و دواو داوغلو این حادثه را به مقامات و مردم آذربایجان تسلیت گفتند. در واقع ترکیه تنها کشور مسلمانی بود که به این واقعه واکنش نشان داد.

در این میان مسکو و واشنگتن نیز در قبال نقض آتش بس از سوی ارمنستان موضع دو پهلو اتخاذ کردند. وزارت خارجه روسیه ضمن محکوم کردن درگیریها در خطوط جبهه های دو طرف خواستار حل مناقشه از طریق گفتگو شد. آمریکا هم خواستار دیدار روسای جمهوری آذربایجان و ارمنستان شد.
متعاقب این تحولات" اویک آبرامیان" نخست وزیر ارمنستان روز یکشنبه 12 مرداد ماه اعلام کرد، الهام علیف و سرژ سرکیسیان هشتم و نهم آگوست در شهر سوچی روسیه با یک دیگر دیدار و گفتگو خواهند کرد. هرچند که وی در خصوص چگونگی این دیدار توضیحی ارایه نداد اما با توجه به سوابق چنین دیدارهایی به یقین این ملاقات با حضور ولادیمیر پوتین برگزار خواهد شد.

در همین حال الهام علیف روز یکشنبه(3 آگوست)، پیام تبریکی به مناسبت تولد باراک حسین اوباما همتای آمریکایی خود ارسال نمود و در این پیام از تلاشهای دولت امریکا به ویژه شخص اوباما در توسعه مناسبات دو کشور و همکاری در زمینه های مبارزه با تهدیدات جهانی و تروریسم، برقراری صلح در کانونهای بحران زا و تأمین امنیت انرژی اروپا و اینکه این روابط جنبه همکاریهای استراتژیک یافته اعلام تشکر نمود و خواستار مساعی اوباما به منظور حل عادلانه و صلح آمیز مناقشه قره باغ در چارچوب قواعد حقوق بین المللی گردید.

تحلیل
از آنجا که داده های پیشین و تحولات بحران قره باغ کوهستانی، تردیدی در نقش مستقیم و غیر مستقیم روسیه در ایجاد و استمرار این بحران باقی نگذاشته و حمایتهای همه جانبه مسکو از ایروان و ارامنه قره باغ محرز است و سرنوشت ارمنستان تا حدود زیادی به روسیه وابسته است، به نظر می‌رسد تلاش برای نقض آتش‌بس و کشته شدن قریب 20 سرباز و نظامی آذری از سوی نیروهای نظامی ارمنستان با تحریک و هدایت مسکو صورت گرفته است.

انتخاب زمان حاضر برای چنین اقدامی از سوی کرملین برای بازی در زمین قفقاز جنوبی، متأثر از تحولات اوکراین و تحت تحریم قرار گرفتن روسیه از طرف آمریکا و اتحادیه اروپا با هدف انتقال این پیام به غرب صورت گرفت که مسکو اهرمهای زیادی در دست دارد و نگران تحریمها نیست و عقب نشینی نخواهد کرد. مسکو با این اقدام ضمن تحت فشار قرار دادن باکو به منظور پیوستن به تروییکای اتحادآور آسیا (که با مشارکت سه کشور روسیه، بلاروس و قزاقستان تشکیل گردیده) همچنین قصد دارد به آذربایجان و دیگر کشورهای مشترک المنافع نشان دهد که روسیه تحت تأثیر فشار تحریمهای غرب قرار نخواهد گرفت و کماکان سیاستهای خود را در مناطق پیرامونی اعمال خواهد کرد.
هرچند اینها می تواند برداشتها و برنامه های مسکو باشد اما در صحنه واقعی، روسیه با مشکلاتی در عرصه اقتصادی و امنیتی روبروست که نمی تواند به نفوذ منطقه ای خود ادامه دهد.

مسکو در چند ماه اخیر شاهد کاهش ارزش پول ملی خود (روبل)، فرار سرمایه ها تا حد 80 میلیارد دلار، هزینه 30 میلیاردی برای کنترل نسبی ارزش روبل، کاهش سرمایه گذاری و افزایش نرخ تورم بوده است و با ادامه چنین شرایطی به موازات افزایش دامنه و زمینه های تحریمها می تواند با مشکلات زیادی در صنایع نفت، فناوریهای نوین، بانکداری، بیکاری و... دست و پنجه نرم کند. هرچند که برخی به دلیل توانمندیهای روسیه در زمینه انرژی و نیاز غرب به آن سخن از تأثیر اندک تحریمها بر روسیه می‌کنند.
در هر حال بعید به نظر میرسد این دیدار منجر به برداشته شدن گامی در جهت حل مناقشه قره باغ باشد چرا که مسکو با ادامه این بحران قصد بهره برداری از وضعیت موجود به منظور مقابله با فشارهای غرب را دارد. از دیگر سو آمریکا، غرب و گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا هم حداقل در شرایط کنونی منطقه و جهان قصد ندارند از آذربایجان مسلمان در برابر ارمنستان مسیحی حمایت کنند.

برای مشاهدۀ وبلاگ افشار سلیمانی در صفحۀ بلاگرهای خبرآنلاین اینجا کلیک کنید