«بند» نازکي به نام عطاران!

بانی فیلم آنلاین: مرتضي اسماعيل دوست
اگر تيم فوتبال آرژانتين در جام جهاني تنها متکي به پاهاي مسي بوده، فيلم فرش قرمز نيز تنها به بازي عطاران بند است و اين بند نازک تصوير نمي تواند نشاني از مقصود عظيم اثري سينمايي باشد و نتيجه تنها خنده هايي چند ثانيه اي است که گذري به احوال ماناي زيبايي ندارد. ايده اي کمتر از يک سطر از حضور يک سياهي لشکرِ ساده دل در آسمان رنگارنگ جشنواره کن که بارها در فيلمفارسي ها به نام هايي مختلف نقش داشته و از تقابل متضاد يک ايراني با فرهنگ متفاوت در خارج از کشور، به صحنه هايي مضحکانه مي افتد و عطاران نيز با همه محدوديت ها در نمايش عريان ايده هايي در اين بستر و با همان رويه هميشگي في البداهه بودن موقعيت ها با همراهي يک دوربينِ مسافر! به ساخت فيلمي کاملا دم دستي که با اغماض مي توان نام تجربي به آن نهاد، مي رسد. فيلم در ابتدا با تلفيق تيتراژي از فيلم رويايي کاراکتر با واقعيت بيروني خلق اثر، ترکيبي نوآورانه مي يابد، اما در ادامه بدون هيچ پرداختي از شخصيت و تنها متکي به نبوغ ذاتي بازيگرش به موقعيت هايي کميک مي رسد. فيلم ردکارپت، بي مقدمه پاي به وادي پرهياهويي مي نهد که رسيدن به بسط و پردازش موقعيت در آن، نياز به وجود فيلمنامه نويسي خلاق است تا همه چيز همچون چوبِ شعبده بازي يک آن ظاهر نشده و لحظه اي ديگر غيب نگردد. اگرچه سازندگان اثر در توجيه چرايي کمبود بن مايه در فيلمنامه به چيستي مستند وار فيلم رجعت مي دهند، اما در واقع بايد اذعان داشت که حتي آثار مستند نيز مي بايست داراي شاکله اي از پيش تعيين شده و پرداختي فکر شده باشند تا نشانه اي از توليد سينماي واقعي را به خود گيرند. جايگاه حرکت سوژه مي بايست کدگذاري شود و شخصيت هاي موجود به ترسيمي مناسب درآيند. مواردي که در فيلم ردکارپت تهي مانده و شخصيت ها، رها در دل موقعيت شده اند . به طور نمونه شخصيت فرعي همچون جمال بي هيچ قاعده اي مشخص در جهت پيشبرد داستان تنها براي انجام ماموريت از پيش هويداي دزدي! نمي تواند جايي در قامت سينما داشته باشد.

همچنين جايگزين کردن فاصله روايت با انواع موسيقي هاي شرقي تا غربي نيز نمي تواند راه گشا باشد! رضا عطاران با فاکتور مستعدي از اجراي کمدي موقعيت و با چاشني خلاقيت هايي ريشه در ذات بازي اش، گاها به ترسيم نماهايي خنده دار مي رسد، اما اين لبخندها به شکل گيري چهارچوبي هدفمند و همراه با تفکر هنرمندانه نمي رسد و در نتيجه، فيلم تنها به بامزه بودن حضور عطاران در هياهوي فرشي قرمز از مشهورترين عوامل سينما مي رسد. عطاران که در سريال هاي به نمايش درآمده در سيما و تنها فيلم قبلي خود، «خوابم مي آد» به نشانه هايي کمرنگ از ارايه سينمايي کمدي و همراه با قريحه اي هنرمندانه رسيده بود، در ردکارپت به علت شتاب در ثبت موضوعي در بازه زماني مشخص که در يک محدوده مکاني و با موقعيت هاي عمدتا بدون قاعده رخ داده، نمي تواند به تکميل سينمايي خلاق از کمدي ايراني دست يابد. فيلم رد کارپت که به لحاظ ساختار هويتي به آثار مستند شباهت مي يابد، قدرت ساخت روايتي يکپارچه از دل موقعيت هايي في البداهه را ندارد و به زرق و برق مانده در دهکده اي خوش آب و رنگ همچون کن و ستارگان اش دل خوش مي کند.

همچنين مکان ارايه شده در فيلم استفاده اي بهينه نمي يابد، به طوري که مي توان هر لوکيشن ديگري را با چنين موقعيت متضاد رفتاري در نظر گرفت. از طرفي ايده تضاد ميان علايقِ ساده دلانه يک سياهي لشگر در بطن فضاي پر رنگ و لعابِ سردمداران اين عرصه مي توانست موثر تر به کار آيد. نقش و جايگاه زاويه دوربين نيز تنها براي همراهي کاراکتر بوده و به خلاقيتي در جهت ترسيم تفاوت رفتاري و فاصله باور از درونيات دنياي ذهني کاراکتر و بيرون سينماي غالبِ امروز نمي پردازد. شوخي با خط قرمزهاي رفتاري در داخل ايران و در نهايت تحول آني در انتهاي فيلم نيز کاملا بي هويت بوده و لکنت روايت در داستان که ناشي از نبود فيلمنامه اي از پيش تعيين شده است، منجر به ضربه زدن در ساختار فيلم شده است. فيلم دومِ عطارانِ کارگردان، اگرچه قابليت مناسبي جهت دستيابي به موقعيت هاي روايتي مورد نظر در چهارچوب طرح را داشته، اما به نظر مي رسد که تهيه کنندگان تنها به خلق اثري با ظواهر مستند گونه رضايت داده و حضور عاليجناباني همچون اسپيلبرگ و جيم جارموش و البته عينک وودي آلن! به بسنده بودن نگاه سازندگان منتهي شده است. عطاران اگرچه سعي کرده خلاقيت هايي در شوخي با عوامل سينما به خرج دهد، اما اين لحظه ها به تشکيل بافتي منسجم از سلول هاي حياتي فيلم نشده است و در نهايت سکانس پاياني فيلم نيز برخلاف رويه طي شده از شخصيت با پرداختي کاملا شعاري به پايان مي رسد تا پيام اخلاقي نيز سوغات سفر توريستي به کن باشد!