انجام سرقت علمی ناخواسته به دلیل بی‌اطلاعی پژوهشگران/ تعریف استراتژی کاهش سرقت علمی

عمار جلالی منش در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به انواع سرقت علمی اظهار داشت: سرقت علمی به دو دسته سرقت علمی عمدی (خواسته) و سرقت علمی غیر عمدی (ناخواسته) تقسیم می شود و این درحالی است که بسیاری از پژوهشگران به دلیل اطلاع نداشتن از الگوها، روش ها و ابزارهای ارجاع، ناخواسته سارق علمی می شوند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، با تاکید بر لزوم تعریف استراتژی های کاهش سرقت علمی گفت: نرم افزارهای کنترل سرقت علمی، نرم افزارهای پشتیبان ارجاع، آموزش و روش های ارجاع و نقل قول، پیگرد قانونی و ایجاد محیط مشارکت به جای تنبیه از استراتژی های کاهش سرقت علمی هستند.

وی درباره سرقت علمی ناخواسته به دلیل عدم ارجاع گفت: فرآیند ارجاع در صورتی که به وسیله سیستم های نرم افزاری پشتیبانی نشود بسیار وقت گیر خواهد بود؛ براین اساس تسهیل شدن فرآیند ارجاع، پیشگیری از سرقت علمی را به همراه خواهد داشت.

جلالی منش با بیان سختی های فرآیند ارجاع در زبان فارسی به مشکلاتی از جمله تبعیت نکردن از شیوه های استاندارد ارجاع در مستندات علمی مانند پایان نامه ها و رساله ها و عدم امکان استخراج ارجاعات به شکل ماشینی اشاره کرد و گفت:، ذخیره شدن اطلاعات کتابشناختی در قالب های استاندارد و قابل اشاعه به وسیله ناشران و وب سایت های نمایه ساز مقالات و مستندات علمی و عدم پشتیبانی نرم افزارها از شیوه های استنادی زبان فارسی از مشکلات ارجاع در زبان فارسی است.

این عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران گفت: استانداردهای اطلاعات کتابشناختی شامل شیوه نامه ارجاع، استانداردهای نرم افزاری بر اساس شیوه نامه، تبعیت دانشگاهها و ناشران و وب سایت های نمایه سازی از این استانداردها می شود.

وی با تاکید بر لزوم بکارگیری نرم افزارهای مدیریت ارجاع افزود: این نرم افزارها پشتیبانی از استانداردهای اطلاعات کتابشناختی، پشتیبانی از شیوه های مختلف ارجاع در مجلات، پشتیبانی از نرم افزارهای واژه پرداز، امکانات مدیریت ارجاع و مستندات، امکانات جستجو در سایت های ناشران و نمایه سازان را فراهم می کنند.