اندازه گیری همزمان گونه های دارویی به کمک روش های آماری

به گزارش ایرنا،اندازه گیری داروها نقش مهمی در کنترل کیفیت دارو ایفا کرده و تاثیر زیادی بر سلامت عمومی ایجاد می کند، بنابراین انتخاب یک روش ساده، حساس و سریع جهت اندازه گیری این ترکیبات از اهمیت زیادی برخوردار است.

دکتر سید مهدی قریشی، عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان، اهمیت موضوع بررسی شده را این گونه عنوان کرد: «اندازه گیری دو داروی سولفامتی زول و سولفاپیریدین، به دلیل همپوشانی شدید پیک های الکتروشیمیایی آن ها، تنها با استفاده از روش های متدوال امکان پذیر نیست. بنابراین، در این پژوهش از تلفیق روش های آماری همراه با روش های الکتروشیمیایی استفاده شده است.

هم چنین به منظور افزایش حساسیت پاسخ ها، این اندازه گیری در سطح الکترود خمیر کربن اصلاح شده با نانولوله های کربنی چند دیواره انجام شده است.»

با توجه به جایگزینی استفاده از روش های آزمایشگاهی جداسازی با روش های آماری کمومتریکس، علاوه بر افزایش حساسیت و بهبود حد تشخیص اندازه گیری در مقیاس نانومولار، محاسنی همانند کاهش هزینه، افزایش سرعت، عدم استفاده از حلال های آلی و در نتیجه کاهش آلودگی نیز حاصل شده است.

کمومتریکس علمی است که با استفاده از آمار و ریاضیات، به طور موثر جهت حل مشکلات و توصیف نتایج آزمایشگاهی در علوم مختلف به کار می رود.

از جمله این کاربردها می توان به حل مشکلات مربوط به بهینه سازی روش های تجزیه و اندازه گیری ترکیب هایی با پیک های به شدت همپوشانی کننده اشاره کرد.

از طرفی اصلاح الکترود خمیر کربن با نانولوله های کربنی چنددیواره، موجب افزایش سطح مؤثر الکترود و در نتیجه تسهیل روند اکسایش دو داروی سولفامتی زول و سولفاپیریدین می شود.

این امر افزایش قدرت جریان دهی گونه ها را به دنبال داشته و نهایتا منجر به افزایش حساسیت اندازه گیری و در نتیجه بهبود حد تشخیص در مقیاس نانومولار در سطح نانوحسگر، گردیده است.

به عبارت دیگر با استفاده از الکترود اصلاح شده نانوساختار، اندازه گیری مقادیر بسیار کم این دو داروی مهم زیستی امکان پذیر شده است.

به گفته قریشی روند آماده سازی و انجام آزمون ها به این ترتیب بود که در ابتدا نانوحسگر خمیر کربن اصلاح شده با نانولوله های کربنی چنددیواره ساخته شد.

مطالعات مربوط به اصلاح سطح الکترودها با استفاده از روش های میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و ولتامتری چرخه ای(CV) انجام گرفت. سپس از طراحی آزمایش مرکب مرکزی (CCRD) و روش سطح پاسخ (RSM) به منظور بهینه سازی همزمان عوامل موثر بر پاسخ الکتروشیمیایی داروها استفاده شده است. پس از آن رفتار الکتروشیمیایی داروها در سطح الکترود به کمک آزمون های مختلف مطالعه شده است.

همچنین توانایی روش تفکیک منحنی چندمتغیره- حداقل مربعات تناوبی، در اندازه گیری همزمان ترکیب هایی با پیک هایی با همپوشانی شدید، بررسی شد.

در نهایت توانایی روش های پیشنهادی در اندازه گیری داروها در نمونه های حقیقی، شامل نمونه های سرم خون و ادرار انسان، مطالعه شد.

قریشی با اشاره به نتایج رضایت بخش این کار تحقیقاتی در نمونه های حقیقی، ابراز امیدواری کرد که امکان تجاری شدن این کار وجود دارد، از این رو، توسعه این روش در سطحی بالاتر از مقیاس آزمایشگاهی، جزء برنامه های آینده این گروه تحقیقاتی است.

نتایج این مطالعات که محصول همکاری دکتر سید مهدی قریشی، دکتر محسن بهپور، دکتر سعید معصوم- اعضای هیئت علمی دانشگاه کاشان- و دکتر اسما خوبی- فارغ التحصیل دکتری شیمی تجزیه از همین دانشگاه است، در مجله Electrochemica Acta (جلد 130، شماره 1، ماه ژوئن، سال 2014، صفحات 271 تا 278) انتشار یافته است.

علمی**1497**1440