بازخوانی نظرات کارشناسی درباره حریم شوش / مخالفت با کوچک شدن شهر تاریخی شوش

 اظهار نظر درباره عرصه مجموعه باستانی شوش

 باستان­شناس و ایران شناس و رئیس بخش ایران شناسی مرکز ملی تحقیقات علمی  فرانسه (CNRS)

 شوش شهری باستانی و بزرگ بوده و قطع به یقین، به عرصه 400 هکتاری که سال ها قبل مصوب شده محدود نمی شود 1200 هکتار عرصه قابل قبولی برای این محوطه باستانی است و می توان گفت که شوش باید هم چنین عظمتی داشته باشد. 400 هکتار برای محوطه ای مثل شوش ناچیز است.

   میر عابدین کابلی

باستان شناس، کارشناس پیشکسوت و سرپرست هیأت ایرانی کاوش­های شوش

 عرصه 400 هکتاری برای شوش ناچیز است و شوش عظمتی بیش از این دارد. . مگر مي‌شود، چنين مركزي با اين عظمت و قدمت فقط شامل همين تكه‌اي بوده باشد كه اكنون در اختيار ميراث فرهنگي است؟ هیأتی در سال 1387با گمانه زنی های باستان شناسی عرصه جدیدی را شناسایی کردند که  بزرگتر از 400 هکتار بوده و بهتر است سازمان با بررسی‌های کارشناسانه درباره این عرصه جدید تصمیم گیری کند.

 به نظر می‌رسد عرصه فعلی شهر باستانی شوش، برای این محوطه کوچک باشد و احتمالا این عرصه بزرگتر از آنچه که امروز می بینیم هست

 عرصه 400 هکتاری شهر باستانی شوش در حالی پس از پایان جنگ و به طور اضطراری مصوب شد که همان سال‌ها تپه‌های باستانی بیرون از این عرصه مورد گمانه زنی و کاوش قرار گرفت و آشکارا مشخص شد که عرصه شهر باستانی شوش بیش از 400 هکتار است.

 دبیرخانه باستان شناسان جوان کشور

 بیانیه سال 87

 اعضای این انجمن خواستار توقف هرگونه ساخت و ساز در عرصه شوش شدند و از مسئولان سازمان میراث فرهنگی خواستند که هرچه سریعتر عرصه 1200 هکتاری این محوطه که با کاوش های علمی مشخص شده است را تصویب کنند.

 باستان شناس و عضو سابق هیأت مدیره انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش

 یکبار با صرف زمان و هزینه در سال 87 ، برنامه تعیین عرصه و حریم شوش انجام شده و کلیت آن مورد قبول پژوهشکده باستان شناسی و صاحب نظران باستان شناسی کشور است، به چه دلیلی باید یک گروه جدید برای «تعدیل یا تجدید برنامه تعیین عرصه و حریم محوطه باستانی شوش» تشکیل دهیم؟ آیا این مسأله به نوعی هدر دادن بودجه بیت المال نیست؟ تجدید نظر در برنامه تعیین عرصه و حریم محوطه باستانی شوش، در صورتی ضروری است که یا برنامه پیشین از نظر علمی خدشه­ دار باشد و یا آنکه هیأت پیشین در جمع­بندی نهایی، واقعیات موجود شوش را لحاظ نکرده باشد.

طرح تغيير حريم شهر تاريخي شوش مورد نقد و انتقاد بسياري از كارشناسان است و البته تعداد مخالفان آن به‌مراتب بيش‌تر از موافقان اين طرح است

هر كاري كه به شناخت دقيق‌تر بينجامد، خوب است؛ ولي شناخت، روش علمي و مرجع علمي مشخصي دارد. در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نيز مرجع علمي براي اعلام عرصه‌ دقيق يك محوطه‌ تاريخي، پژوهشكده‌ باستان‌شناسي است.

خوشبختانه برنامه تعیین عرصه و حریم محوطه باستانی شوش به موقع انجام شد اما صادق محمدی، رییس سابق میراث فرهنگی خوزستان، به خاطر منافع شخصی و درگیر نشدن شهر شوش حاضر به قبول نظر کارشناسی در این زمینه نشد. تمامی کارشناسان عضو هیأت علمی و فنّی شوش با تعیین عرصه و حریم جدید و بزرگ‌تر شدن آن موافق بودند و فقط تنها صادق محمدی مخالف این موضوع بود. در حقیقت این بدعتی تازه‌ در میراث فرهنگی به شمار می‌رود که مدیری نظر کارشناسان مربوطه را قبول نکند و آن را در خصوص موضوع مورد نظر رد می‌کند

 عرصه‌ شهر باستاني شوش بسيار بزرگ‌تر از آن چيزي است كه اكنون ديده مي‌شود، زيرا براساس نقشه‌ها و عكس‌هاي قديمي مربوط به قبل از ايجاد خيابان‌هاي شهر شوش، مشخص است كه بخشي از محوطه‌ي تاريخي در سمت ديگر جاده‌ اهواز ـ انديشمك قرار دارد.

در کمیته مربوط به حریم شوش از پژوهشگاه نظر خواهی نکرده اند اما من مخالف محدود شدن حریم شهر شوش هستم چون وسعت این شهر آنطور که قبلا هم بررسی شده بیش از 400 هکتار است.

 محو و نابود کردن عرصه یک میراث سترگ، کاری خُرد نیست و نباید خرج بی مسؤولیتی مدیرانی شود که شناخت درستی از موضوع و توان کافی برای انجام وظایف واقعی خود ندارند و برای سرپوش گذاشتن به این ضعف ها به دنبال کارهای نمایشی هستند.

مجموعه باستانی شوش بیش از 400 هکتار است. «هیات تعیین عرصه شوش» در گزارش مفصلی مستندات علمی آن را در اختیار پژوهشکده باستان شناسی کشور، اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان خوزستان، اداره میراث فرهنگی شوش و پایگاه میراث فرهنگی شوش قرار داده است. هم اکنون نیز حاصل آن برنامه علمی در دست انتشار است.

محمود موسوی     

کارشناس پیشکسوت سازمان میراث و رییس اسبق مرکز پژوهش­های باستان شناسی            

 به نظرم دست‌اندركاران و مسؤولان، اهميت شهر شوش را به‌درستي نمي‌دانند، وگرنه به خود اجازه نمي‌دانند در حريم اول يا دوم و در چند صد متري آثار براي ويراني و امحاي آثار باقي‌مانده‌ از شوش قدم بردارند. حريم مصوبي كه اكنون وجود دارد، حريمي است كه توسط هيأت فرانسوي و براساس كاوش در شهر‌هايي مانند صنعت‌گران، شاهي و آپادانا تعيين شده است. درست است كه اين حريم به ثبت رسيده، ولي به اين امر، موكول شده است كه در اراضي حسين‌آباد در قسمت جنوبي حريم، بررسي‌هاي ديگري انجام شوند و براساس آن‌ها، حريم دوباره تغيير كند.

جلسه‌اي كه (با حضور حمید بقایی قائم مقام میراث و باستان­شناسان) برگزار شد درباره‌ حريم محوطه‌ي تاريخي شوش بود و طبق برنامه‌ريزي انجام‌شده و باستان‌شناساني كه در جلسه حضور داشتند، قرار شد حريمي كه اكنون موجود و محصور است و فرانسوي‌ها مشخص كرده بودند، به‌عنوان حريم محوطه‌ي تاريخي شوش تعيين شود. در واقع همان محوطه‌ 400 هكتاري به‌عنوان حريم شوش محسوب مي‌شود. در اين جلسه، حريم جديد مصوب نشد و به اين ترتيب، بحث حريم 1200 هكتاري شوش منتفي است (آبان 1387)

برخلاف تفسیر آقای محمدی، اعلام مي‌ کنم که در جلسه (قائم مقام میراث با باستان­شناسان)، هيچ سندي توسط باستان‌شناسان حاضر در جلسه مبني بر اين‌که «عرصه‌ مجموعهي باستاني شوش 400 هکتار است» تنظيم نشد و اساسا چنين توافقي هم صورت نگرفت. مجموعه‌ي باستاني شوش، يک محوطه بسيار مهم جهاني است و تصميم‌گيري درباره‌ي محدوده‌ عرصه و حريم آن تنها از عهده‌ باستان‌شناسان و کاوشگراني برمي‌آيد که سال‌هاي طولاني در اين محوطه پژوهش کرده‌اند.