نصب دکلهای مخابراتی بر روی قلعه افسانه ای/ قدیمی ترین بناهای تاریخی کرمان در حال تخریب هستند

به گزارش خبرنگار مهر، شهر کرمان بیشترین تعداد بناهای ثبت ملی در کشور را به خود اختصاص داده است و استان کرمان نیز با سه بنای ثبت جهانی در این خصوص جزو استانها رکورد دار است در این میان اما بسیاری از بناها و محوطه های تاریخی کرمان آنطور که باید به مردم و حتی پژوهشگران شناسانده نشده اند.

از جمله این بناها قلعه دختر و قلعه اردشیر در شهر کرمان است هر چند در سالهای اخیر شهرداری کرمان اقدامات قابل توجهی در راستای تملک اطراف این قلعه ها و حفاظت و زیبا سازی این بناها انجام داده است اما گویی میراث فرهنگی این بناهای تاریخی را به کلی فراموش کرده است هم اکنون اگر نگاهی به اطراف این قلعه ها بیندازیم بناهای باقیمانده از این قلعه ها در حال تخریب است و یا محلی شده است برای تجمع اراذل اوباش و معتادان.

اهمیت تاریخی و باستانی این قلعه ها بسیار قابل توجه است و زمان دقیقی برای زمان ساخت این دو قلعه بیان نشده است، گفته می شود این قلعه ها قدیمیترین بناهای موجود در شهر کرمان و در واقع هسته مرکزی کرمان کهن بوده اند.

هسته پیدایش تمدن کرمان در حال فراموشی

از این قلعه ها در شاهنامه فردوسی نام برده شده و داستان سرایی ها و افسانه های گوناگونی از آنها در کتب مختلف نقل شده است اما در حال حاضر کمترین توجهی به این قلعه ها نمی شود.

کمبود اعتبار نیز طرح جامع قلعه دختر و قلعه اردشیر را که در راستای بهسازی اطراف این قلعه ها در حال انجام است را کند کرده است.

با این وجود بسیاری عقیده دارند در صورت اتمام طرح جامعه قلعه اردشیر و قلعه دختر این مکان به بزرگترین مرکز تفریحی جنوبشرق کشور تبدیل خواهد شد.

عوامل مختلف انسانی از جمله وجود چندین دکل مخابراتی که بر روی قلعه ها احداث شده اند و منابع آب این بناهای کهن را تهدید می کنند.

این قلل تاریخی بر روی دو تپه بلند در شرق کرمان قرار گرفته اند و از همه جای این شهر تاریخی نیز قابل مشاهده هستند اما مردم شهر نیز کمترین توجهی به این قلعه ها ندارند.

قلعه اردشیر که دکلهای مخابراتی و تجهیزات مخابراتی بر روی آن قرار دارد بر روی تپه مرتفع تر قرار گرفته و قلعه دختر نیز بر روی تپه ای کوتاه قرار گرفته است.

قلعه دختر به دلیل قرار گرفتن در مجاورت خانه های مردم و احاطه شدن توسط پارک اطراف بیشترین صدمه را دیده است و به سادگی می توان شواهد ریزش دیواره ها و سازه های بنا را در اطراف قلعه مشاهده کرد.

دیواره های این قلعه ها از خشتهای بسیار بزرگ ساخته شده است و بناهای موجود بر روی قلعه قصرهای بزرگ مشتمل بر بناهای زیبا و گوناگون هستند که بقایای قابل توجهی از آنها به جای مانده است.

به نظر می رسد قلعه دختر جنبه تفرجگاهی نیز داشته است و وجود کاشی کاری و سالنهای مختلف این امر را نشان می دهد اما قلعه اردشیر که بر روی تپه ای مرتفع تر قرار دارد با 133 پله سنگ تراش در دامنه تپه در دسترسی می باشد به نظر می رسد کاربری نظامی داشته است.

از هفتواد تا اردشیر بابکان

در شاهنامه فردوسی اینگونه گفته شده است که این بنا را شخصی به نام هفتواد ساخته است اما در کتب تاریخی قلعه به اردشیر بابکان نسبت داده شده است

محمد نصیری، محقق کرمانی در خصوص این بناها به خبرنگار مهر گفت: این قلعه ها از جمله مهمترین داشته های تاریخی استان کرمان محسوب می شوند که با وجود اینکه در مکانی زیبا و منحصر به فرد و مشرف بر شهر کرمان هستند اما کمتر مورد توجه قرار گرفته اند.

وی تصریح کرد: تا کنون اقدامات باستانشانی محدودی بر روی این دو تپه صورت گرفته اما درنهایت به حال خود رها شده اند.

وی افزود: متاسفانه به مروز زمان این تپه ها در حال تخریب شدن هستند و برخی عوامل انسانی نیز در تخریب این بناها اثرگذار بوده اند که مهمترین این عوامل وجود برخی منابع آبی در اطراف این بناها و همچنین وجود دکلهای مخابراتی بر روی قلعه اردشیر است.

جابجایی دکلها و منابع آب ضروری است/ جای خالی طرحهای مطالعاتی

نصیری گفت: گویی همه در کرمان عادت کرده اند این دکلها بر روی این تپه ها باشند و اراده ای برای جابجایی دکلها وجود ندارد در حالیکه کوههای بلند صاحب الزمان که بسیار بلند تر هم هستند در نزدیکی این تپه های تاریخی قرار گرفته است.

وی گفت: متاسفانه تاکنون طرح مطالعاتی و باستانشناسی قابل توجهی نیز بر روی این تپه ها انجام نشده است.

وی یکی از مشکلات گردشگری کرمان را فاصله طولانی بین مکانهای گردشگری در استان دانست گفت: در حالیکه ارگهای بم، راین باغ شاهزاده هزینه های سنگینی را برای بازسازی و نگهداری به خود اختصاص داده اند اما در صورت اجرای یک طرح مناسب بر روی این قلعه ها می شود شهر کرمان را به مرکز گردشگری تبدیل کرد.

نصیری گفت: شهرداری کرمان هزینه های زیادی را برای ساماندهی این قلعه ها متحمل شده است و بسیاری از املاک شخصی در حریم قلعه ها تملک شده اما سوال اینجاست که میراث فرهنگی چه اقدامی برای بازسازی این قلعه ها انجام داده است در واقع رفع مشکلات این قلعه ها نیاز به همکاری سازمانهای مختلف دارد.

وی گفت: رونق و احیای این قلعه ها باید به یک خواست عمومی در کرمان تبدیل شود اما متاسفانه بسیاری از مردم حتی تاریخچه این بناها را نیز به خوبی نمی دانند در صورتیکه این بناها یادگاری از اجداد کرمانی ها است.

بارها خواستار جابجایی این دکلها شده ایم

معاون میراث فرهنگی استان کرمان در گفتگو با مهر در خصوص این قلعه ها گفت: کمبود اعتبار یکی از مهمترین مشکلات میراث فرهنگی در استان کرمان است و در صورت وجود اعتبار می توان طرحهای جدید را تعریف کرد.

محسن موحدی افزود: قلعه های تاریخی کرمان از جمله داشته های مهم میراث فرهنگی در استان کرمان محسوب می شود و تاکنون نیز اقداماتی برای مرمت و نگهداری از این بناها صورت گرفته است که بیشتر در راستای نگهداری و جلوگیری از فرسایش و خسارت بوده است.

وی افزود: یکی از مشکلات این قلعه ها وجود دکلهای مخابراتی است که برای رفع این مشکل تاکنون چندین بار مکاتبه شده است و خواسته ایم نسبت به جابجایی دکلها اقدام شود که امیدواریم مورد توجه قرار گیرد.

موحدی گفت: وجود منابع آب نیز در کنار این قلعه ها از جمله مشکلات موجود هستند.

وی گفت: دکلهای مخابراتی زمانی بر روی این قلعه ها نصب شده است که قوانین حریم مکانهای تاریخی مصوب نشده بود اما هم اکنون از مسئولان توقع داریم که نسبت به جابجایی دکلها اقدام کنند.

مردم در گذشته خشتهای قلعه های تاریخی را به مزارع منتقل می کردند

یکی از کارشناسان ابنیه تاریخی استان کرمان و فعال گردشگری در گفتگو با مهر اظهارداشت: آغاز تخریب این قلعه از زمان حمله افغانها به شهر کرمان بود و پس از حمله این افراد که با بیرون راندن افغانها از کرمان همراه بود بخشهایی از قلعه ها تخریب شد.

مهدی صدوقی افزود: به مرور زمان نیز مردم آسیبهای قابل توجهی به قلعه وارد کردند زیرا آنها عقیده داشتند که خاک خشتهای قلعه برای رشد و نمو گیاهان مطلوب است و به همین دلیل هم بخش قابل توجهی از خشتهای قلعه تخریب و به مزارع منتقل شد.

وی گفت: هم اکنون شاهد تخریب و فرسایش این قلعه هستیم و کمترین توجه هم به این قلعه نمی شود.

صدوقی گفت: هر چند توجه به برخی آثار تاریخی در کرمان در روزهای اخیر صورت گرفته است اما به نظر می رسد سازماندهی قلعه های تاریخی کرمان از اهمیت بالاتری برخوردار است و امیدور هستیم مدیریت ارشاد استان کرمان فکری نیز برای قلعه های تاریخی کرمان بردارد.

....................................

گزارش: زهرا قدسی