کردستان عراق،یک بستر و دورویا

معاون وزير خارجه ايران روز گذشته در اظهاراتي كه حكايت از خشم مقامات ايراني ازاقدامات تجزيه طلبانه رهبران كرد اقليم كردستان عراق داشت، به بارزاني مستقيما هشدار داد طرح اعلام استقلال كردستان عراق را دنبال نكند. عبداللهيان در گفتگوئي با يك شبكه عربي زبان دولتي درايران گفته است" سخن گفتن از تجزیه عراق بازگشت به یک طرح صهیونیستی است".
او اضافه كرد" دوستانه به آقای مسعود بارزانی و نیچروان بارزانی گفته است تخطی از قانون اساسی پیشرفته و جامع عراق، و مطالباتی فراتراز سیستم فدرالی عراق یکپارچه،بنا به گفته عبداللهيان، به نفع هیچ طرفی نخواهد بود".عبداللهيان آنگاه بي هيچ پرده پوشي تاكيد كرد" سخن گفتن از استقلال ، نتیجه اش بازگرداندن کردستان به چند دهه قبل خواهد بود؛ و ما دوستانه و برادرانه به مقامات اقليم این موضوع را یادآور شده ایم".موضع گيري تند و تهديد آميز يك مقام ارشد ديپلماسي ايران و عدم ابراز واكنشي مشابه از سوي ديگر مقامات امنيتي و نظامي نشان ميدهد ،تهران تمايل دارد كلان موضوع اقليم كردستان را همچون بحران دولت مركزي عراق فعلاموضوعي نه چندان جدي و بيشتر سياسي،محدود و ديپلماتيك ببيند تا موضوعي امنيتي و نظامي.حداقل در چارچوبي تبليغاتي از اين جلوتر نرود . گرچه دولت مركزي بغداد در روياروئي با گروه داعش وارد فازشديد نظامي شده اما به نظر ميرسد تهران با اين اعلام كه دولت عراق قادر به كنترل شرايط خواهد بود و موضوع اقليم بايد در همين حدي كه هست باقي بماند، دستكم به صورت علني عدم تمايل خود را به درگير شدن در يك جنگ نشان داده است.اما درميان آنچه در عراق ميگذرد، تنها موضوع داعش نيست كه براي ايران موجب نگراني ست، بلكه عملا در بحران عراق تهران در 3 محور اساسي درگير است: 1- موضوع كردستان عراق و بارزاني.2- تاسيس دولت جديد مركزي و بحران مشروعيت دولت و اختلافات پارلمان(لحظاتي پيش اعلام شد جلسه پارلمان بار ديگر شكست خورده و به يك ماه اينده موكول شد. اين به دامنه نگراني ها مي افزايد).3- موضوع شورشيان مسلح و تروريست هاي داعش.
بر اساس شناختي كه از اولويت هاي راهبردي و امنيتي ايران وجود دار مي توان نتيجه گرفت در شرايط فعلي موضوع اقدامات بارزاني و دولت تحت سرپرستي وي در كردستان عراق بيش از ساير موارد ديگر براي تهران اهميت پيدا كرده است چراكه خاصيت بحران زاي پايدارتر و مناقشه انگيز تري در آينده دارد. حداقل از اظهارات معاون وزير خارجه ايران اينچنين استنباط ميشود. تهران مطمئن است بحران سياسي و نظامي عراق دير يا زود تاحدي فروكش خواهد كرد اگر چه عراق ديگر عراق قبلي نخواهد شد. اما آنچه در بطن اين تحولات سياسي(بحران مشروعيت) و نظامي (جنگ داخلي با تروريست هاي داعش)به صورت مستقل و به گونه اي پايدار باقي خواهد ماند،بي ترديد موضوع اقليم كردستان است كه آرام آرام در حال تبديل شدن به بزرگترين چالش امنيتي و ثبات استراتژيك در منطقه غرب آسيا ست.
در همين حال گزارش هاي جدي از همكاري بارزاني و پيشمرگه ها با نيروهاي داعش در حمله به موصل منتشر شده است. مسعود بارزانی ادعاهای مطرح شده از سوی حزب کارگران کرد ترکیه (پ ک ک) را به شدت رد كرده و در پاسخ به این ادعا که اقلیم کردستان با همدستی داعش به دنبال تصرف موصل بوده است گفت" پ ک ک و جمیل باییک، سرکرده این گروه برای خوش آمد دشمنان کردستان این اتهامات را وارد می کند".پ ک ک مقامات کردستان عراق را متهم کرده است که طرح مشترکی با سنی های افراطی و تروریست های داعش برای حمله به موصل در ماه ژوئن داشته اند. خبرگزاري عراقي فرات به نقل از پ ك ك همچنين خبر داده "آزاد بروانی" نماینده بارزانی در تاریخ اول ژوئن در آلمان با نمایندگان سنی های افراطی و داعش دیدار کرده و نقشه حمله و تصرف موصل را طراحی کرده است. اما اينكه گزينه تهران در برابر اين چالش چه خواهد بود ؟نميدانم ، ترديدي نيست بارزاني با ارزيابي خاصي اما نامطمئني قدم در راهي گذاشته كه انتهاي آن نه براي او ونه براي ديگران روشن نيست.اما منطقا نمي توان پذيرفت كه او ميتواند همه را در كار انجام شده اي قرار دهد وبازي را تمام شده فرض كند. حتي اگر پاره اي محاسبات او درست باشد، بي ترديد اردوغان حامي فعلي خود را در كوتاه مدت با بزرگترين چالش اقليمي و جغرافيائي تركيه روبرو خواهد كرد.سوال اين است: چرااكنون بايد اوجلان از خواست تاريخي خود براي كردستان رويايي كه فراتر از خواست بارزاني بوده آنهم براي خوشامد اردوغان دست بردارد؟ و چرا بايد ملي گرايان ترك و ارتش تركيه در برابر اين خواست كوتاه بيايند؟ .بحران اقليم كردستان ،چيزي نيست كه تنها مربوط و محدود به ايران شود. آينده اين را ثابت خواهد كرد[email protected]