رهبران پکن و کارکردهای چندگانه صنعت گردشگری

بنگاه خبری «بی.بی.سی» پنجشنبه هفته گذشته به نقل از خبرگزاری رسمی جمهوری خلق چین (شینهوا) ، از برنامه های مقام های این کشور برای گسترش گونه ای از گردشگری با عنوان «گردشگری سرخ» یا «گردشگری انقلابی» خبر داد.

این برنامه گردشگری قرار است با بودجه ای بیش از 30 میلیارد دلار، بازسازی برخی مکان های به جای مانده از دوران جنگ با ژاپن و همچنین انقلاب چین را در دستور کار قرار دهد.

دستورهای دیگر کار این طرح ساخت جاده ها، بناهای یادبود و پارک های فرهنگی- گردشگری در برخی استان های چین همچون «شانژی» است.

یکی از مهمترین اهداف اعلانی طرح گسترش گردشگری انقلابی، آشناسازی مردم با فداکاری و تلاش سربازان و کنشگران دوره انقلاب و آموختن از سرمشق آن ها برای تقویت روحیه ملی و رویارویی با چالش هایی چون فساد اداری است.

به این ترتیب، اهمیت کارکردهای آموزشی گردشگری انقلابی، مورد تاکید مقام های مسوول چینی قرار گرفته است.

البته شماری از تحلیلگران بر این باورند، ورای این اهداف اعلانی، برخی کارکردهای سیاسی و فرهنگی گسترش گردشگری سرخ را می توان در چارچوب رویارویی نرم چین و همسایه شرقی این یعنی کشور یعنی ژاپن مورد تحلیل و بررسی قرار داد؛ همسایه ای که در سال های گذشته با شتابی بیش از پیش مسیر هماوردی راهبردی با پکن را پیموده است.

در گزارش یاد شده آمده است تاکنون نزدیک به 770 میلیون دلار صرف طرح گسترش گردشگری انقلابی شده و قرار است در سال های پیش رو چندین برابر این رقم به این طرح اختصاص یابد.

با توجه به علاقه زیادی که چینی ها نسبت به دوران تاریخی انقلاب و جنگ های داخلی این کشور نشان می دهند، گسترش گردشگری انقلابی مزایای اقتصادی چشمگیری نیز برای چینی ها در پی خواهد داشت؛ موضوعی که از همان سال های گشایش درهای چین رو به جهان خارج، مهمترین انگیزه رهبران پکن در گسترش گردشگری بود.

** نگاهی به وضعیت گردشگری چین

چینی ها نزدیک به سه دهه پس از گشودن درهای این کشور رو به جهان خارج، توانستند در زمره مهمترین قطب های گردشگری جهان قرار گیرند.

در شرایط کنونی، چین با بهره جویی بهینه و بیشینه از ظرفیت های تاریخی، فرهنگی و نیز طبیعی خود توانسته به یکی از مهمترین مقصدها و کانون های مطلوب گردشگران خارجی تبدیل شود.

البته چینی ها با توجه به شمار انبوه شهروندان و تمایل روزافزون طبقه میانه این کشور به سفرهای خارجی، خود از مهمترین منابع درآمدهای گردشگری در جهان به شمار می روند.

به گزارش چهارم آوریل سال گذشته میلادی (پانزدهم فروردین ماه 1392) «سازمان جهانی گردشگری» (UNWTO)، گردشگران چینی در سفرهای خارجی خود به دور دنبا، 102 میلیارد دلار (79 میلیارد یورو) هزینه کرده اند.

بر پایه این گزارش، شمار گردشگران چینی در جهان در بازه زمانی سال 2000 تا 2012 میلادی از 10 به 83 میلیون نفر رسیده است.

همچنین این شمار از سال 2011 تا 2012 دارای رشدی 40 درصدی بوده که این رشد درآمد برآمده از هزینه گردشگران چینی را در بالای جدول درآمد گردشگری جهانی قرار داده است.

در برابر، چین نیز از درآمد روزافزون سفرهای گردشگران خارجی به این کشور بهره مند بوده است.

در این پیوند، سازمان جهانی گردشگری در روزهای میانی آبان ماه 1392گزارش کرد: چین در بازه زمانی هشت ماهه نخست سال 2013 میلادی موفق ترین کارنامه در افزایش درآمدهای صنعت گردشگری را (در همسنجی با دیگر کشورها) برجای گذاشت.

بر پایه این گزارش، درآمدهای چین در این بازه زمانی نسبت به بازه زمانی مشابه در سال 2012، رشدی 31 درصدی داشت.

گزارش سازمان جهانی گردشگری افزوده، چین در سال 2012 میلادی با میزبانی از 133 میلیون گردشگر خارجی، 408 میلیارد دلار در صنعت گردشگری گردش مالی داشته است.

همسنجی این آمار و اطلاعات با آنچه تارنمای چینی انگلیسی زبان «مردم» در مردادماه 1387 از وضعیت گردشگری چین منعکس کرده بود، نشانگر پیشرفت شایان چینی ها در صنعت گردشگری است.

بر پایه این آمار و اطلاعات که به نقل از خبرگزاری شینهوا اعلام شد، چین در سال 2007 نزدیک به 42 میلیارد دلار از صنعت گردشگری درآمد داشته و جایگاه ششم جهانی در جذب درآمدهای گردشگری را به خود اختصاص داده است.

بر پایه طرحی که شینهوا از آن خبر داده، مقام های چینی تبدیل این کشور به بزرگترین کشور توریستی جهان تا سال 2020 میلادی را در دستورکار خود قرار داده اند.

این در حالی است که چین در سال 2011 میلادی از نظر جذب گردشگران خارجی، پس از فرانسه و آمریکا در جایگاه سوم جهانی قرار داشته است.

زمینه پیشرفت های شایان چین در گسترش صنعت گردشگری را می توان در تحولات سیاسی سال های پایانی دهه 70 میلادی جست و جو کرد.

در این سال ها، همزمان با پیگیری سیاست های آزاد سازی و اصلاحات اقتصادی چین، «دنگ شیائو پینگ» رهبر اصلاح طلب وقت پکن با هدف جذب ارز خارجی، جذب گردشگران خارجی را در دستور کار قرار داد.

به این ترتیب، دیدنی های تاریخی و طبیعی چین همچون «شهر ممنوعه»، «دیوار بزرگ چین»، «مجسمه های لشگر تراکوتا»، «غارهای ژیجین»، پارک های پرشمار جنگلی و حتی میدان سیاسی «تیان آن من» به روی گردشگران خارجی گشوده شد.

از سال های نخستین دهه 80 میلادی، ساخت هتل ها شتاب چشمگیری یافت، افراد فراوانی برای فعالیت در صنعت گردشگری تربیت شدند و از آن مهمتر، زیر ساخت هایی چون ترابری هوایی و ریلی مورد توجه ویژه قرار گرفت.

شمار بالای چینی ها سبب شد تا صنعت گردشگری این کشور از درآمدهای گردشگری داخلی نیز بهره جوید.

به گزارش مردادماه 1387 تارنمای مردم، شمار گردشگران داخلی چین در سال 2007 بیش از یک میلیارد و 600 میلیون نفر بوده که گردش مالی 777 میلیارد یوانی (بیش از یکصد میلیارد دلار) را به دنبال داشته است.

** چین و کارکردهای چندگانه گردشگری

همچنان که گفته شد، رهبران چین در گام نخست گسترش صنعت گردشگری به مزایا و منافع سرشار اقتصادی آن توجهی ویژه داشته اند.

با این حال، در شرایط کنونی این صنعت می رود تا افزون بر منافع اقتصادی، ابزارهایی سیاسی، فرهنگی و آموزشی را برای تحقق اهدافی ویژه در دست رهبران پکن قرار دهد.

برخی کارشناسان از چالش های هویتی سخن به میان می آورند که می تواند آینده جامعه چندصد میلیون نفری چین را از خود متاثر سازد.

از نگاه رهبران پکن، بازتولید ارزش های مربوط به انقلاب کمونیستی و پیشتر از آن، پویش ملی گرایی چینی که در نبردهای تاریخی مردم این کشور با ژاپنی ها نمود می یابد، می تواند نقشی هویت بخش پیدا کند.

همچنین، در فضای کنونی تنش های روزافزون منطقه ای و رویارویی راهبردی چین و ژاپن در منطقه شرق آسیا، طرح هایی چون گردشگری انقلابی به بسیج عمومی چینی ها برای پشتیبانی از رهبران پکن کمک می کند.

افزون بر این، مقام های چینی بر این باورند که بازنشر ارزش های انقلاب کمونیستی و مبارزه های میهن دوستانه ضد خارجی، زمینه های توجه جمعی شهروندان به سرنوشت ملی و رفع چالش هایی چون فساد در دستگاه اداری کشور را فراهم خواهد کرد.

از محمد کاظمی -گروه تحقیق و تفسیر خبر

پژوهشم**9279**1358