پیام‌ حضور نمایندۀ ایران در مراسم تحلیف السیسی

ده ماه پس از کودتای دموکراتیک ارتش مصر، انتخابات ریاست جمهوری مصر با رقبا، نامزدها و مشارکتی 47 درصدی برگزار شد و همانگونه که پیش بینی می شد یک ژنرال و نه یک حقوقدان با کسب 23 میلیون رأی که 96 درصد آراء ماخوذه محسوب می شد به پیروزی رسید.

دعوت از ایران برای شرکت درمراسم تحلیف السیسی
به فاصله اندکی پس از اعلام پیروزی عبدالفتاح السیسی، وزیر دفاع سابق مصر، ‌دولت این کشور رسماً از حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، برای شرکت در مراسم تحلیف وی دعوت کرد. مطبوعات و رسانه‌های مصری گزارش دادند، این دعوت‌نامه که از سوی عدلی منصور، رئیس جمهور موقت مصر صادر شده بود، از طریق خالد عماره، رئیس دفتر حافظ منافع مصر در ایران به رئیس دفتر ریاست جمهوری ایران تحویل داده شده است. گفتنی است روابط دیپلماتیک رسمی میان ایران و مصر از سال 1980، یعنی یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی قطع بوده است. پس از سال‌ها تیرگی روابط میان ایران و مصر، نخستین بار با وقوع انقلاب در مصر و روی کار آمدن محمد مرسی، رئیس جمهور وابسته به اخوان المسلمین، نشانه‌هایی از بهبود روابط میان دو کشور آشکار شد. مهمترین نمود این امر، در سفر مرسی به تهران برای شرکت در اجلاس سران کشورهای عدم تعهد و سپس، آغاز سفرهای توریستی ایرانیان به مصر دیده می‌شد. اما این روند دیری نپایید و با سقوط مرسی و تسلط نظامیان که با پشتیبانی بخشی از مردم مصر همراه بود روابط دو کشور بار دیگر با سردی گرایید.
موضع تهران در قبال روی کار آمدن دولت نظامیان به رهبری ژنرال سیسی که ازآن به عنوان کودتای دموکراتیک! هم یاد شد، آنگونه که باید قاطعانه نبود، هرچند که وزارت امورخارجه در چند نوبت نسبت به افزایش خشونت‌ها و سرکوب معترضان در مصر ابراز نگرانی کرد؛ امری که ‌واکنش دولت مصر را به دنبال داشت‌ و در مواردی حتی به احضار مسئول دفتر حافظ منافع ایران در مصر از سوی دولت این کشور و موضع گیری‌های رسمی منجر شد. بنابراین، انتخاباتی نیز که از سوی همان دولت نظامی برگزار شد و تنها دو نامزد در آن شرکت داشت و مهمتر از همه، با بایکوت کامل نیروهای وابسته به اخوان المسلمین و به طور کلی گروه‌های اسلام گرا در مصر همراه شد، هر چند که چنگی به دل تهران نزد، اما واکنش منفی نسبت به آن ازسوی مقامات رسمی ایران نشان داده نشد و دعوت از رئیس جمهور ایران برای شرکت در مراسم تحلیف ژنرال السیسی به دلیل مواضع بینابینی اش در برابر کودتای دموکراتیک مصر که می توانست به چالشی در روابط تهران -قاهره تبدیل شود، با تعدیل دولت تدبیر وامید که معاون وزیر خارجه را به مراسم تحلیف السیسی اعزام کرد و مورد توجه رییس جمهور جدید مصر مواجه شد از چالش احتمالی جست.

ارزیابی حضور نماینده اعزامی ایران در مراسم تحلیف السیسی
حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه کشورمان در مراسم تحلیف، عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر که روز یکشنبه هفته گذشته در مقابل دادگاه عالی قانون اساسی این کشور سوگند یاد کرد، شرکت نمود و در کاخ ریاست جمهوری مصر به وی تبریک گفت. این مراسم در منطقه المعادی در نوار ساحلی رود نیل در قاهره برگزار شد. السیسی ازنماینده اعزامی ایران استقبال کرد. وی تقریبا بیشترین تعارف و گفتگوی دیپلماتیک را در میان سران و نمایندگان کشورها با عبدالهیان داشت.
هرچند شرکت نماینده اعزامی ایران در مراسم تحلیف السیسی را نباید به مثابه پذیرش کامل مشروعیت انتخابات ریاست جمهوری مصر و فراموشی تمامی روندهای گذشته تلقی نمود اما به هرحال مزیت حضور نماینده ایران در مراسم تحلیف موردنظر کارتی را که قاهره در آینده می توانست ازآن بهره برداری کند و به بهانه عدم شرکت نماینده ای ازایران، ادعاهایی علیه کشورمان مطرح کند یا ایران را به عدم تمایل برای بهبود روابط دوجانبه متهم کند از دست قاهره گرفت.
از طرفی نیز مصادف شدن تقریبی برگزاری مراسم تحلیف السیسی با سفر حسن روحانی به ترکیه نیز باعث شد تا از یک سو تهران بهانه ای برای عدم حضور رییس جمهور درمراسم تحلیف داشته باشد و تاحدودی موجب تالیف قلوب اسلام گرایان مصری گردد وازسوی دیگر قاهره نیز از کاهش سطح مقام شرکت کننده در مراسم تحلیف با داشتن یک دلیل منطقی از سوی ایران ناخرسند نگردد. (سفر رییس جمهوری ایران به ترکیه فردای مراسم تحلیف السیسی صورت گرفت ) مزید براین موارد مثبت، فرصتی برای معاون وزیر خارجه ایران پیش آمد تا با برخی مقامهای خارجی شرکت کننده از جمله ولیعهد عربستان در مراسم تحلیف درحاشیه این مراسم درخصوص مسایل مورد علاقه طرفین به رایزنی بپردازد و درعین حال موجب کاهش تاثیرات منفی برخی اخبار وتحلیلها که در بعضی رسانه های عربی انتشار یافته بود گردد.

رویکرد رسانه های عربی نسبت به نگاه تهران به قاهره در دوره السیسی
برخی رسانه‌های عربی، پیش از عزیمت نماینده اعزامی ایران به مصرمدعی شده بودند که السیسی دشمن جدید از نظر ایرانی‌ها است و این نگرانی در ایرانی‌ها ایجاد شده است که السیسی سکولار مانعی جدید بر سر راه نفوذ ایران در منطقه خواهد بود.
در همین راستا البوابه از رسانه‌های اردنی مدعی شده بود که ایران مصمم است با آموزش گروهی مستقر در لیبی و موسوم به ارتش آزاد مصر به حکومت السیسی در مصر پایان دهد. طبق این ادعا، ارتش آزاد مصر از جهادی‌های مصری تشکیل شده است که از جنگ در سوریه به مصر بازگشته‌اند. دیگر اعضای این گروه نیز بعضی از اعضای اخوان‌المسلمین مصر هستند که پس از برکناری مرسی از ریاست جمهوری مصر، به لیبی گریخته‌اند. البوابه همچنین مدعی شده بود که نیروهای سپاه قدس، به لیبی وارد شده‌اند تا نیروهای ارتش آزاد مصر را در شهر مصراته آموزش دهندو افسران سپاه قدس با ابو داوود ظهیری و کرم عمرانی رهبران این گروه مصری دیدار داشته‌اند. جهادی‌های لبنانی که از سوریه بازگشته‌اند به رهبری ابوفهد الاسلام دیگر اعضای این گروه دانسته شده‌اندو ایران در تدارک حملاتی از لیبی و همچنین از جنوب و از سمت سودان به خاک مصر است.
روزنامه مصری الوطن نیز مدعی شده بود که افسران سپاه قدس در سودان مستقر شده‌اند تا از فرصت ایجاد شده در نتیجه به هم ریختن روابط دولت سودان و مصر استفاده کنند و اکنون مشغول آموزش شبه نظامیان عضو اخوان المسلمین هستند.
مجموعه این رسانه‌ها و رسانه‌های عربستان سعودی مدعی شده اند که ایران به این دلیل، مشتاق به روابط با اخوان المسلمین است که تصور می‌کند به دلیل مشکلات همیشگی اخوان المسلمین با حکومت عربستان سعودی می‌تواند از ظرفیت‌های این گروه در رقابت با سعودی‌ها برای کسب رهبری جهان اسلام استفاده کند.

چراغ سبز السیسی پس از پیروزی
چندروز پس از ظفر ژنرال السیسی یک مقام مصری که نامش فاش نشد اعلام کرد؛ قاهره برای گشودن گذرگاه رفح با شرط حفاظت از آن توسط دولت جدید فلسطین مشتاق است و این مسئله در دیدار السیسی و محمود عباس بررسی خواهد شد که می تواند در راستای کسب محبوبیت میان فلسطینیان و مسلمانان مصر، منطقه و جهان باهدف پر کردن خلاء ناشی از عدم مشروعیت کامل السیسی درمصر صورت گرفته باشد.
از سویی از آنجا که بیشترین حمایتهای سیاسی ومالی ازژنرال السیسی را در قبل، حین صدرات موقت و بعد از انتخابات، ریاض از وی نمود، لذا این سخن ولیعهد عربستان که در مراسم تحلیف السیسی شرکت کرده بود و تأکید کرد که دولت و ملت عربستان در هر حال از مصر حمایت خواهد کرد غیر منتظره محسوب نمیشود. سلمان بن عبد العزیز آل سعود هنگام ورود به قاهره گفت:" من از این مناسبت که نقطه تحول بزرگی برای مصر در جهت امنیت و ثبات و همچنین حرکت در مسیر توسعه پایدار است به شدت خوشحالم."وی ابراز امیدواری کرد انتخاب عبد الفتاح السیسی نشانه ورود مصر به دوره جدید باشد. سلمان همچنین گفت : "این یک روز سرنوشت ساز بین دو مرحله یعنی بین هرج و مرج و ثبات است. ملت بدون ثبات نمی تواند عزت خود را پایه گذاری کند. ملت برادر مصر در چنین روزی آینده خودش را به دست خودش رقم زده است تا با چالش روبرو شود و آینده ای را بنا کند که در خور توانایی ها و تمدن این کشور است ."وی ابراز اطمینان کرد مصر با تمدن بزرگ و ملت بزرگواری که دارد می تواند دشواریها را تحمل کند تا نقش مسئولیت پذیر خود در جهان عرب و جامعه بین المللی را بازیابد و دولت و ملت عربستان در کنار مصر در خوشی و سختی باقی خواهد ماند.
در همین حال ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز با دعوت از عبدالفتاح السیسی بمنظور سفر به مسکو به اولین دعوت کننده او در جهان تبدیل شد.

از آنچه گذشت، میتوان دریافت که:
انتخابات ریاست جمهوری در مصر در شرایط خاص و نسبتا بحرانی برگزارشد و مشارکت 47 درصدی مردم در این انتخابات با حضور صرفا دو کاندیدا وعدم وجود بستر مناسب برای معرفی نامزدهای احزاب مختلف و مخالف در این انتخابات بیانگر انتخاباتی نه چندان مقبول است. در واقع اگر 23 میلیون نفر به السیسی رأی دادند به این مفهوم است که بیش از این تعداد هم به او رای ندادند. لذا می توان پیش بینی کرد که ژنرال سختیهای زیادی پیش درعرصه داخلی و خارجی پیش رو خواهد داشت.
در عرصه خارجی نیز اگر السیسی وابستگی مادی ومعنوی خود و کشورش را به عربستان سعودی و امارات و مانند آن عمیق تر کند با چالشهای فراوان هزینه بری مواجه خواهد شد، اما اگر بتواند با اعمال یک استراتژی منطقی وعقلایی با همه کشورهای اسلامی و غربی وشرقی مناسبات دوستانه یا حداقل غیر چالشی برقرار کند خواهد توانست تا حدود قابل توجهی به منافع ملی مصر خدمت کند.
نهایت اینکه اینک که تهران با اعزام نماینده خود جهت شرکت در مراسم تحلیف السیسی وابلاغ پیام تبریک رییس جمهوری اسلامی ایران به همتای مصریش باب ارتباط با قاهره را برغم همه اختلافات مفتوح نگهداشته است مناسب است بمنظور ایفای نقش ایجابی درمنطقه و زدودن زهر نیش های برخی دولتهای منطقه و حضوری عملگرایانه وواقع بینانه در جهان اسلام و تاثیر گذاری بر تحولات منطقه و نیروهای اسلام گرا و در راستای تامین منافع ملی خود به تماسها و رایزنیها با قاهره ادامه دهد و روابطی حداقلی را با مصر دوره السیسی شروع کند تا شاید زمینه ها و فرصتهایی برای برقراری مناسبات در سطح کاردار فراهم گردد که در این صورت روابط دو کشور می تواند به سطح سفارت وتبادل سفیر نیز ارتقاء یابد.

برای مشاهدۀ وبلاگ افشار سلیمانی در صفحۀ بلاگرهای خبرآنلاین اینجا کلیک کنید