مهتدی: اسد محبوب ترین سیاستمدار سوری ها است

سعید جعفری پویا: انتخابات ریاست جمهوری در سوریه برگزار شد. انتخاباتی که کشورهای غربی آن را کاریکاتوری از دمکراسی خوانده بودند و طرفداران حکومت سوریه، سنجه‌ای بر میزان محبوبیت و مقبولیت بشار اسد. به هر ترتیب، بیش از 70 درصد مردم سوریه در این رقابت سه جانبه شرکت کرده و بشار حافظ اسد را به عنوان گزینه خود معرفی و انتخاب نمودند. حال دیگر اسد رئیس‌جمهور کاملاً انتخابی سوریه است و در رقابت با دو نامزد دیگر توانسته مجوز ادامه حضور در کاخ ریاست جمهوری دمشق را از مردم این کشور دریافت کند. پیرامون سیر برگزاری انتخابات در سوریه و همچنین چشم‌انداز تحولات در این کشور با محمدعلی مهتدی دیپلمات پیشین وزارت خارجه گفتگویی انجام دادیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:  

آقای بشار اسد توانست در نخستین انتخابات رقابتی سوریه به عنوان رئیس جمهور منتخب برگزیده و معرفی شود. تحلیل شما از آرای مردم به ایشان چیست؟

تحولات در سوریه اثبات کرده که آقای بشار اسد از محبوبیت زیادی بین مردم این کشور برخوردار است. البته پیش از بحرانی که از سه سال پیش در سوریه پدید آمده هم، دکتر بشار اسد از محبوبیت خاصی در میان اقشار مختلف مردم این کشور برخوردار بود و این محبوبیت به دلیل حمایت‌هایی بود که از محور مقاومت اسلامی در لبنان و فلسطین انجام می‌داد. همچنین باید توجه داشت که مخالفت‌های اسد و دولت سوریه با طرح‌های صهیونیستی و اقدامات آن‌ها هم باعث شده بود تا مردم این کشور به مشروعیت رژیم اسد ایمان داشته باشند.ضمن اینکه طی سه سال اخیر برای مردم سوریه ثابت شد که یک توطئه بین‌المللی برای سرنگون کردن رژیم سوریه وجود دارد و دلیل آن هم حمایت اسد از مقاومت بود. از سوی دیگر رفتارهای وحشیانه‌ای هم که از سوی گروه‌های تکفیری انجام شد، مردم سوریه را به این نتیجه رساند که نجات سوریه محقق نمی‌شود مگر اینکه از رهبری سوریه، آقای بشار اسد و ارتش این کشور حمایت کنند. به نظر می‌رسد این حمایت مردمی از دولت آقای بشار اسد و دولت سوریه در مقابل هجوم بین‌المللی و تکفیری به سوریه در این انتخابات خود را نشان داد. مردم چه در داخل کشور و چه در حوزه‌های خارج استقبال گسترده‌ای به عمل آورند. آرای حداکثری مردم به ریاست جمهوری آقای بشار اسد نشان می‌دهد جامعه سوریه به این نتیجه رسیده که حفظ سوریه و دولت آن در مقابل توطئه‌های بین‌المللی تنها از طریق حمایت از دولت و ارتش میسر است.

اخضر ابراهیمی در اعتراض به نتیجه‌بخش نبودن روندهای گفتگو میان دولت و مخالفین و همچنین به طور مشخص برگزاری انتخابات در شرایط فعلی از سمت خود استعفا کرد. آیا ارتباطی میان کنار رفتن ابراهیمی و کاندیداتوری اسد وجود داشت؟

مخالفت غربی‌ها با انتخابات سوریه اصلاً قابل‌فهم نیست، آن‌ها اگر معتقدند دمکراسی با انتخابات محقق می‌شود دیگر نباید با برگزاری آن در سوریه مخالفت کنند. اما واقع امر این است که چون غربی‌ها می‌دانند که این بار دمکراسی به نفعشان نیست و نتیجه‌اش پیروزی فردی است که غربی‌ها علاقه‌ای به او ندارند، با برگزاری آن در سوریه مخالفت می‌کنند. آقای اخضر ابراهیمی هم اصلاً نتوانست موضع قابل‌قبول و قابل‌فهمی اتخاذ کند، چه ارتباطی میان انتخابات ریاست جمهوری در سوریه و مأموریت ایشان برای حل بحران وجود دارد؟ به نظر می‌رسد علت استعفای آقای ابراهیمی این بود که نتوانسته بود اسد را به کنار رفتن از صحنه راضی کند. هدفی که از سوی طرف غربی برای او تعیین شده بود.

زمزمه‌هایی مبنی بر جانشینی عمر موسی به جای اخضر ابراهیمی به گوش می‌رسد. خود ایشان هم این مسئله را تکذیب نکرده است. به نظر شما با آمدن این سیاستمدار مصری، اوضاع بحران سوریه به کدام سمت خواهد رفت؟

من فکر نمی‌کنم عمر موسی در این جایگاه قرار گیرد چرا که احتمالاً در دولت آینده مصر، آقای موسی نقش مهمی را بر عهده داشته باشد و طبیعتاً دیگر زمانی برای آقای موسی باقی نخواهد ماند که بتواند به امور سوریه رسیدگی کند. در چند هفته اخیر اسامی مختلفی برای جانشینی آقای ابراهیمی  مطرح شده است، اما در شرایط فعلی چندان نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از این مسئله ارائه داد. در حال حاضر حقیقت معین و مشخص پیروزی قاطع آقای بشار اسد در انتخابات ریاست جمهوری سوریه است. این آرای نزدیک به 90 درصد نشان می‌دهد مردم سوریه چه آن‌ها که در داخل این کشور حضور دارند و چه سوری‌های مقیم خارج از استمرار حضور اسد حمایت می‌کنند و او را تنها منجی کشور خود می‌دانند.

برخی از تحلیلگران معتقدند با ادامه بحران در سوریه و پیچیده شدن اوضاع برخی از گروه‌های اهل سنت هم راضی به حمایت از اسد شدند. این مسئله به ویژه در میان سرمایه‌داران و تجار این گروه پررنگ تر بوده است، چرا که با ادامه اوضاع بحرانی در سوریه آن‌ها مجبور بودند، سرمایه‌های خود را به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس منتقل کنند که این مسئله هم طبیعتاً با مشکلاتی رو به رو بوده است. بر این اساس به علاوه شیعیان و علوی‌ها که به دلیل همسانی دینی و مذهبی همیشه در کنار اسد قرار داشتند، بخش قابل‌توجهی از سنی‌ها هم به دلیل مسائل اقتصادی از رئیس‌جمهور علوی و سکولار سوریه حمایت کردند. شما با این تحلیل موافقید؟

 من خیلی با این مسئله موافق نیستم که تحولات سوریه را در قالب اختلافات دینی، مذهبی و فرقه‌ای بررسی کنیم. در سوریه یک ملت وجود دارد و آن هم ملت سوری است. دولتی هم بر این ملت حکومت می‌کند که برنامه‌های مشخصی دارد. در رأس این برنامه‌ها، نقش سوریه در محور مقاومت است. همین ایفای نقش سوریه در محور مقاومت سبب شده تا توطئه بین‌المللی برای سرنگونی رژیم اسد شکل بگیرد. این اختلافات و بحران‌ها ارتباطی با علوی، سنی، مسیحی و مسلمان ندارد. چرا که ملت سوریه به طور کلی از هر دین، فرقه و مذهبی طرفدار مقاومت است و از مخالفت با اسرائیل حمایت می‌کند. اما از آنجایی که رسانه‌های غربی اختلافات فرقه‌ای را باز کرده‌اند، در آن چارچوب می‌توان گفت که شاید حدود 30 تا 40 درصد ملت سوریه اقلیت‌های دینی و مذهبی مثل شیعیان، علوی‌ها، دروزی ها، مسیحیان و .. هستند. این گروه‌ها از گسترش تفکر تکفیری و سلفی نگران هستند و طبیعتاً از ادامه حضور دولت کنونی سوریه حمایت می‌کنند. به دلیل اینکه بیم وجودی دارند که از سوی گروه‌های اهل سنت از بین بروند. از سوی دیگر جامعه اهل سنت سوریه هستند که حدود 70 درصد این کشور را تشکیل می‌دهند. بخش اعظم این جامعه، قشرهای بازرگانان، تجار و بوروکرات های دولتی هستند که بیشتر در دمشق و حلب حضور دارند. این‌ها خواهان آرامش هستند و منافع آن‌ها اقتضا می‌کند که ثبات و امنیت در سوریه حکم‌فرما باشد. به این ترتیب اگر طرفداران گروه‌های تندرو سلفی در سوریه را حداکثر 25 درصد بدانیم، به این نتیجه می‌رسیم که بالای 70 درصد مردم سوریه؛ (صرف‌نظر از وابستگی دینی یا مذهبی) از دولت اسد حمایت می‌کنند و این ارتباطی به عقیده و مسئله سکولاریسم و غیره ندارد. بلکه مسئله موقعیت و نقش سوریه در منطقه و اهمیت ثبات و آرامش در این کشور مورد توجه است. این نتیجه‌ای است که مراکز مطالعاتی غرب هم به آن رسیده‌اند.

به عنوان آخرین سؤال با توجه به آرایی که آقای اسد به دست آورده و همچنین پیروزی‌هایی که طی هفته‌ها و ماه‌های اخیر در مقابل معارضین کسب کرده و توانسته شهرهای بزرگ و اصلی را باز پس بگیرد. چه چشم‌اندازی برای آینده تحولات در سوریه متصور هستید؟

مردم سوریه با همراهی و حمایت خود از ارتش و دولت سوریه نشان داده بودند که طرفدار ادامه حضور آقای اسد هستند و در آزادسازی شهرهای اصلی سوریه به ارتش کمک کرده بودند. اما این مسئله با برگزاری انتخابات و آرای بالای آقای اسد شکل رسمی تری پیدا کرد. کشورهای غربی که مدعی می‌شدند بشار اسد از محبوبیت چندانی در سوریه برخوردار نیست با این نتیجه دریافتند که جامعه سوریه بشار اسد را بهترین گزینه برای ادامه راه خود می‌داند. بر این اساس هرچند سوریه در چند سال اخیر درگیر و اسیر مشکلات، ناامنی و اقدامات تروریستی شده است، اما به نظر می‌رسد باید به تدریج منتظر بازگشت این کشور به جایگاه و وضعیت مطلوب پیشینش در معادلات منطقه‌ای باشیم.  

49308