برگزاری سمینار «جایگاه مفاهیم حقوق بشر در آموزه‌های قرآن»

سمینار جایگاه مفاهیم حقوق بشر در آموزه‌های قرآن به همت معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی با همکاری مرکز خدمات تخصصی حقوق خصوصی و داوری واحد در ارومیه برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه آذربایجان غربی، امین رستم‌زاده معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی در این سمینار با اشاره به این‌که حقوق در راستای تعالی انسان است و بسیاری از آموزه‌ها و مفاهیم قرآنی شأنیت حقوقی هم دارند، اظهار کرد: نخستین و اساسی‌ترین مبنای انسان‌شناسی حقوق بشر باور به کرامت ذاتی انسان است.

وی گفت: وقتی اسلام عامل برتری را تقوا قرار می‌دهد نه نژاد، قومیت، رنگ و پوست؛ در واقع بهترین جلوه‌گاه احترام به جایگاه واقعی بشر به دور از ظاهر و صورت در آموزه‌های دینی می‌باشد.

وی با اشاره به آیات مرتبط قرآنی در خصوص احترام به انسان خاطرنشان کرد: طبق آیه شریفه قرآن که می‌فرماید "لقد کرمنا بنی آدم، ما به انسان کرامت قایل شدیم " در معنای عام از منظر حقوقی شامل تمامی حقوق موجود در زندگی انسان از جمله حقوق جزا، خصوصی، تجارت و عمومی است.

عضو گروه تخصصی حقوق داوری و خصوصی جهاد دانشگاهی واحد ادامه داد: در تفاسیر مختلف قرآنی آمده است مبنای آیه "کرمنا بنی آدم" که به صورت عام بیان شده و به‌جای آدم از واژه مسلم، مومن و... یا واژه خاص استفاده نشده، خود درس بزرگی از آموزه های انسان ساز قرآن است که جامعیت و کاملیت آن را در تمامی حوزه‌ها نشان می‌دهد.

این مدرس حقوق دانشگاه با اشاره به اینکه تامل در آیات قرآن عظمت قوانین قرآن را هرچه زلال تر آشکار می‌کند، اظهار کرد: نوع توجه قرآن به حقوق تک تک افراد جامعه در مقابل حقوق جمع افراد جامعه قابل توجه است که در این راستا قرآن در مساله حفظ جان و آبروی افراد می‌فرماید هر کس انسانی را بدون ارتکاب قتل یا فساد در روی زمین بکشد چنان است که گویی همه انسان ها را کشته و اگر انسان را رهایی بخشد گویی همه مردم را زنده کرده است.

کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل با اشاره به رویکرد دین اسلام به حقوق فردی افراد جامعه خاطرنشان کرد: در دین اسلام خداوند متعال در بحث حق الناس رضایت خود فرد را در این دنیا ملاک و معیار بخشش قرار داده است.

وی با اشاره به نگاه گسترده دین اسلام و قرآن به حقوق بشر از ابعاد مختلف خاطرنشان کرد: قرآن کریم در خصوص حقوق یتیم می‌فرماید درباره یتیمان قیام به عدالت کنید و حتی در این مسئله نوعی و مربوط به حقوق انسانی و بشری آن را هم ردیف توحید قرار می‌دهد و می‌فرماید به خاطر بیاورید هنگامی که از بنی‌اسرائیل پیمان گرفتیم و سرمشق امت‌های دیگر قرار دادیم، جز خداوند یگانه را پرستش نکنید و نسبت به پدر و مادر، یتیمان و بینوایان نیکی کنید، به نماز و روزه بپردازید، قرآن دستور انسانی مربوط به حقوق بشر در کنار توحید و نماز و روزه را مورد تاکید قرار داده است که نشان از جایگاه و اهمیت والای توجه و ضرورت پرداختن به این موضوعات حقوق بشری در دین اسلام و قرآن است.

رستم زاده گفت: بزرگترین منبع، حامی و تلالو و جوشش ناب مفاهیم واقعی حقوق بشر را باید در مفاهیم و آموزه‌های قرآن جستجو کرد.

این مدرس حقوق بین الملل با مقایسه تاریخی بحث حقوق بشر در مفاهیم حقوق بین الملل خاطرنشان کرد: اعلامیه حقوق بشر بعد از جنگ جهانی دوم نگاشته و در سازمان ملل تنظیم شده است و سعی دارد حقوق انسان را مورد صیانت و حراست قرار دهد، اما 1400 سال پیش این موضوع با یک پرداخت حقوقی متعالی و علمی با ظرافت کامل بر پیامبر اکرم (ص) به صورت وحی نازل شده و سیره و سلوک پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار با تأسی از این آموزه های قرآنی و اسلامی سرشار از احترام، حفظ، حراست و صیانت از حقوق بشر در ابعاد متنوع که تاکنون بشر رهیافت‌های بسیار کوچکی از این مفاهیم ناب را دریافته است می‌باشد و با تامل و پژوهش محتوایی تر و مفهومی تر از ابعاد مترقیانه و مطابق با نیاز بشر امروز هرچه بیشتر متجلی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه عصر رنسانس مصادف با عصر جدایی و جدا انگاری دانش و دین و ارزش های معنوی و تفکیک حوزه های قلمرو های آن بود خاطرنشان کرد: یکی از حوزه ها بحث حق و حقوق انسان و نیز رابطه علم حقوق و نسبت آن با دین و گزاره های ارزشی و معنوی بود که در اسلام بهترین نسخه حقوق بشر نه تنها برای کشورهای مسلمان بلکه به تمام دنیا ارائه شده است.

وی ادامه داد: در حالیکه در بلاد اسلامی در بین دانشمندان، قرآن به‌عنوان برهانی‌ترین و یقینی‌تیرن منبع و منشاء شناخت اسلام از حقوق بشر است.

رییس سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی با تشریح اهداف حقوقی قرآن خاطرنشان کرد: اهداف حقوقی قرآن در راستای برقراری امنیت، تامین امنیت، استقرار عدالت و ایجاد نظم امنیت اجتماعی اخلاقی برای بشر و کرامت ذاتی بشر و انسان است و در واقع هدف قرآن و آموزه‌ها و مفاهیم تعالی بشری رسیدن بشر به سعادت و سربلندی که هدف غایی حقوق بشر می باشد، است.

این مدرس حقوق اساسی در دانشگاه گفت: انسان در بینش توحیدی به عنوان محور و غایت خلقت مشخص شده و طراحی مهندسی هستی به گونه‌ای است که بستر تعالی بشر به عنوان اشرف مخلوقات مهیا شود.

وی در تفاوت حقوق بشری اسلامی با سایر دیدگاه‌های صرفا مادی، خاطرنشان کرد: معنویت و ارزشی بودن در ذات و ماهیت خود باعث زلال بودن و شفافیت وجود و زودودن زایده‌ها و هرس اندیشه و تفکر آن است و این مهم در حقوق بشر اسلامی به چنین شکل فرامادی معطر و شکیل روح و جان گرفته است.

در ادامه این مراسم مرتضی سلیمانی مدرس معارف اسلامی اظهار کرد: نیل به عدالت از خواسته‌های فطری وجود انسان است که قابل تعلیم و آموزش نیست، بلکه فطرتی است که در وجود الهی انسان از سوی خداوند نهاده شده است.

وی گفت: فراموشکاری یکی از ویژگی‌های انسان است و به همین خاطر خداوند پیامبران الهی را نازل کرد تا به انسان یادآوری کند آنچه را فراموش کرده است.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: ریشه دیگر انسان از انس است، حدود 2400 سال قبل که جامعه زیر نظر فیلسوفان اداره می‌شد فیلسوفان نظرشان این بود که انسان مدنی دوستدار اجتماعی زندگی کردن است اما خواسته‌های انسان در برخی مواقع در تضاد با یکدیگر است، به همین خاطر اگر قوانینی حاکم بر این خواسته‌ها نباشد جامعه با مشکل روبرو می‌شود.

وی ادامه داد: ما وقتی به تاریخ گذشته نگاه می‌کنیم می‌بینیم گاهی این ضوابط در اختیار کسانی بوده که دارای زور و قدرت هستند و برخی دیگر مجبور به اطاعت بودند.

این مدرس و قاری قرآن با اشاره به اینکه هر کس به اعتقاد عقیده و دیدگاهی که دارد تعریفش از حق متفاوت است، تصریح کرد: از نظر قرآن کریم حق تعریفی ذاتی دارد و بر اساس فطریات است که منشأ آن خداوند است نه خواسته‌های بشری و خداوند ساختار وجودی ذاتی انسان را طوری خلق کرده است که یکسری حقوق به طور ذاتی در وجودش نهاده شده است، مانند حق حیات که برای همه انسان‌ها به صورت مساوی است و کسی حق ندارند فرد دیگر را از داشتن این حق به هر دلیل محروم کند.

سلیمانی با تصریح اینکه اساس مدیریت عالم با آنچه ما در ذهنمان از آن تصور می‌کنیم متفاوت است، گفت: گوشه‌ای کوچکی از رحمانیت خداوند در وجود انسان تجلی پیدا کرده است.

وی ادامه داد: بعثت پیامبران الهی به این منظور است که انسان به عنوان اشرف مخلوقات جهان جایگاه وجودی و حقوق فطری خود را بشناسد و کرامت متعالی خود را ارزان نفروشد و همیشه باعزت زندگی کند.

سلیمانی گفت: انسان دارای کرامتی بی‌نظیر در بین موجودات عالم است و خداوند در وجود انسان یک روح الهی نهاده است و مباحث ارزشی هم متوجه این روح الهی است.

وی خاطرنشان کرد: 124 هزار پیامبر الهی برای هدایت و رستگاری انسان مبعوث شده است و عدالت خواسته فطرت انسان است که قابل آموزش و تعلیم و تربیت نیست بلکه نیل به آن در وجود انسان منشأ الهی دارد.

ادامه مراسم به صورت پرسش و پاسخ از سوی دانشجویان ادامه یافت.

انتهای پیام