دلایل موفقیت مذاکرات ایران و 1+5/آمریکا باید از دستورالعمل "اعتماد همراه راستی آزمایی" استفاده کند

به گزارش خبرگزاری مهر، "وارتان اسکانیان" در تحلیل خود می نویسد: اگرچه مذاکرت هسته ای ایران به طور رسمی بین جمهوری اسلامی و کشورهای 1+5 متشکل از پنج عضو دائم شورای امنیت به اضافه آلمان انجام می شود اما در مرکز این گفتگوها این یک نبرد سخت میان ایران و آمریکاست.

وزیر امور خارجه اسبق ارمنستان در ادامه می نویسد: من می توانم مذاکرات دیپلمات های ایرانی و آمریکایی را در پشت درهای بسته که در حال کار بر روی توافقنامه پایانی هستند تصور کنم.

نشانه های موجود از تمامی طرف های حاضر در مذاکرات حکایت از این دارد که ایران و آمریکا در مذاکرات جدی بوده و متعهد هستند که این گفتگوها را به نتیجه برسانند. این مذاکرات تا حد زیادی محرمانه و در چندین دور برگزار شده و می شوند و طرف های حاضر در این گفتگوها با احتیاط و با خوشبینی در مورد نتیجه بخش بود آن صحبت می کنند.

از جمله نشانه هایی که می توان از آن به عنوان تمایل ایران و آمریکا برای حل پرونده هسته ای مثال زد جریان عدم صدور روادید برای "حمید ابوطالبی" نمانیده ایران در سازمان ملل[که ایران مخالفت زیادی نکرد]، از سوی آمریکاست.

وقتی که دولت آمریکا به دلایل داخلی از صدور ویزا برای ابوطالبی امتناع کرد دولت ایران واکنش چندان محکمی را نشان نداد. علاوه بر این موضوع در جریان رای گیری سازمان ملل برای محکومیت اقدامات روسیه در اوکراین، ایران آنگونه که همیشه در کنار مسکو می ایستاد عمل نکرد.

این موارد و دیگر نشانه هایی که در ماه های اخیر رخ داده اند یک موقعیت واقعی را برای مثبت بودن نتایج مذاکرات ایران و 1+5 فراهم می کند و احتمال به نتیجه رسیدن آن را تا ماه جولای که زمان به سر رسیدن دوره تعیین شده در توافق نامه ژنو است افزایش می دهد.

اسکانیان در ادامه این پرسش را مطرح می کند "چگونه چنین چیزی ممکن است؟ موضوعی که تا یک سال قبل حتی فکر کردن درباره آن هم غیر ممکن بود بود به یک باره امکان پذیر می شود؟"

وی در پاسخ به این پرسش می نویسد: در ایران تصمیم گیرنده اصلی رهبری این کشور است. در آمریکا نیز صرف نظر از مواردی منفی که در سیاست خارجی این کشور مشاهد شده، بازهم تصمیم گیرنده اصلی شخص باراک اوباماست. هر دوی این افراد یعنی رهبری ایران و رئیس جمهور آمریکا برای تصمیم گیری اقدام به مشورت با طیف گسترده ای از افراد مورد اطمنیان خود می کنند. در این میان و در اتخاذ تصمیمات موارد تاریخی، دیپلماتیک، و موارد فرهنگی نیز مد نظر قرار می گیرند. 

در مقایسه ایران  با آمریکا می توانیم بگویم که ایرانیان دست بالاتر را دارند. ایرانیان با یک فرهنگ غنی باستانی متولد شده اند که این فرهنگ توانسته خود را در طی سالیان دراز حفظ کند. اما مردم این کشور موارد متعددی از نبود امنیت در کشورشان به یاد دارند مواردی که همراه با اشغال آن از سوی کشورهای دیگر همراه بوده است.

ذهنیت محاصره

ایرانیان همچنین این ذهیت را دارند که آمریکا آنها را محاصره کرده است. این موضوع با توجه به مواردی همچون حمله آمریکا به عراق و افغانستان قوت گرفته است. البته این محاصره شدن موجب شده تا ایرانیان به نوعی به این غرور برسند که فشارهای غرب موجب شده تا توانائی های بومی آنها شکوفا شود و این موضوعی است که در میان مذاکره کنندگان ایرانی می توان آن را مشاهده کرد.

بر همین اساس می توان گفت اکنون کشورهای مذاکره کننده با تهران به این نکته پی برده اند که ایران واقعا بدنبال چیست و چالش های موجود نیز بر سر یافتن راهی برای برآورده کردن این موضوع بدون آزار رساندن به کشور خاصی است.

اسکانیان که هم اکنون از نمایندگان مجلس ارمنستان محسوب می شود، در ادامه به موضوع مخالفت های رژیم صهیونیستی با توافق هسته ای ژنو نیز اشاره کرده و اقدامات این رژیم را نیز به عنوان یکی از چالش های مذاکرات 1+5 و ایران بر شمرده است.

اهداف صنعتی ایران

ایران می گوید هدف از ادامه برنامه هسته ای غنی سازی اورانیوم برای مصارف صلح آمیز صنعتی است. همه با این موضوع موافق هستند. علاوه بر این موضوع ایران اعلام کرده که به تعهدات خود پایبند است و درهای تاسیسات خود را بر روی بازرسان باز می کند.

در این میان آمریکا نیز علاقه مند است تا از طریق مذاکرات ایران را ترغیب به گفتگو و حل پرونده هسته ای کند و شاهد هستیم که بعد از روی کار آمدن دولت جدید در ایران، صداهای مثبت برای حل پرونده هسته ای آن افزایش یافته است.

دیدگاه طرف های دیگر مذاکره

از دیدگاه دیگر طرف های حاضر در مذاکرات، آمریکا آماده است تا این مذاکرات را به نتیجه برساند. از نگاه این افراد چند دلیل برای این تصمیم آمریکا وجود دارد.

اول آنکه دیپلماسی آمریکا به خوبی آماده است تا به هر گونه آتش افکنی پاسخ بدهد. نمونه بارزی از این گونه آتش افکنی ها مورد بحران موشکی کوبا است که در سال 1962 رخ داد و اقدامات اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا جهان را تا استانه یک جنگ هسته ای پیش برد.

علاوه بر آن آمریکا به جهان به عنوان یک مجموعه چند قسمتی که باید در آن توازن قوا حفظ شود نگاه می کند و ایالات متحده متعهد است که امنیت را در این مجموعه چند قسمتی تامین کند. در مورد ایران تشویق نکردن این کشور برای مذاکره و حل تنش های موجود، جهان را در وضعیت بدی قرار می دهد.

نکته دوم در این باره آنکه، آمریکا از عراق خارج شده و در آستانه خروج از افغانستان قرار دارد و همین امر موجب شده تا آمریکا نیازمند نزدیک شدن به ایران باشد و همین امر موجب می شود تا امکان به شکست انجامیدن مذاکرات 1+5 و ایران به حداقل برسد.

 سوم آنکه بروز مسائلی همچون تنش های میان روسیه و آمریکا، بروز اختلاف میان ریاض و واشنگتن و همچنین تصمیم اتحادیه اروپا برای کم کردن نیاز خود به گاز روسیه موجب شده تا نقش ایران در معادلات جهانی پررنگ شده و حتی به عنوان یک عامل توازن قوا در جهان مطرح شود.

وزیر امور خارجه سابق ارمنستان در پایان می نویسد: در مورد پرونده هسته ای ایران اکنون جهان به نقطه ای رسیده که دیگر موضوع دسترسی این کشور به سلاح هسته ای مطرح نیست. آنچه که آمریکا و جامعه جهانی به آن نیاز دارند مراجعه به یاداشت های "رونالد ریگان" رئیس جمهور اسبق ایالات متحده، و استفاده از دستور العمل "اعتماد کنید اما راستی آزمایی کنید" است.

قضاوت غرب در مورد ایران و اقدامات آن نباید تحث تاثیر غرور ایرانیان قرار بگیرد. غرب تنها نیازمند آن است که از طریق نزدیک شدن به این کشور پی به نیت واقعی آن ببرد.