اکوادور و ترس از کودتای آمریکایی

اکوادور کشوری در شمال غربی آمریکای جنوبی است که به همراه ونزوئلا، بولیوی و کوبا مربع حکومت های مستقل و مردمی این منطقه را شکل داده اند.

با روی کار آمدن «رافائل کوره آ» به عنوان رییس جمهوری اکوادور در سال 2007 (1386) -که دوره سوم ریاست جمهوری وی تا سال2017 (1396) ادامه خواهد یافت- سیاست خارجی این کشور دچار دگردیسی های گسترده ای شده و این جمهوری کوچک آمریکای لاتین توانسته با اجرای سیاست مستقل ملی از زیر نفوذ منطقه ای آمریکا خارج شود.

در این چارچوب، کوره آ نخست در سال 2009 (1388)، توافقنامه همکاری امنیتی برای مبارزه با موادر مخدر میان آمریکا و این کشور را تمدید نکرد و در همان سال تعدادی از دیپلمات های آمریکایی به اتهام جاسوسی از اکوادور اخراج شدند.

اما در کشاکش این رویارویی های دیپلماتیک، روز جمعه پنجم اردیبهشت اعلام شد که دولت اکوادور به 20 تن از افسران و کارکنان وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) دستور داده است تا خاک این کشور را ترک کنند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، «جفری وینشنکر» سخنگوی سفارت آمریکا در «کیتو» پایتخت اکوادور، روز جمعه پنجم اردیبهشت گفت: «کوره آ به این افراد وابسته به وزارت دفاع آمریکا، دستور داده است تا خاک اکوادور را ترک کنند».

رافائل کوره آ رییس جمهوری اکوادور، پیش از این تحقیق درباره حضور 50 نظامی در سفارت آمریکا در این کشور را خواستار شده بود.

اخراج کارکنان وزارت دفاع آمریکا، در چارچوب تهدیدهای چند ماهه کورئه آ صورت می گیرد که به دلیل آنچه وی نگرانی از «جاسوسی آمریکایی» و «امپریالیسم آمریکایی» می خواند، انجام گرفته است.

رییس جمهور اکوادور، بهمن ماه 92 نیز، اعلام کرده بود که در صدد است تعداد کارکنان نظامی آمریکا را در خاک اکوادور کاهش دهد و همچنین هشدار داده بود اجازه نخواهد داد «تجهیزات جاسوسی» آمریکا در خاک اکوادور مستقر شود.

سفارت آمریکا در واکنش به اقدام تازه رییس جمهوری اکوادور، در بیانیه ای اعلام کرد که واشنگتن به حق اکوادور به عنوان یک کشور «مقتدر و مستقل» برای اخراج کارکنان نظامی آمریکا احترام می گذارد اما چنین اقدامی سطح همکاری دوجانبه در زمینه مسایل مرتبط با امنیت را بشدت محدود می کند.

روابط آمریکا و اکوادور در پی افشاگری های ˈادوارد اسنودنˈ پیمانکار پیشین آژانس امنیت ملی آمریکا، درباره جاسوسی واشنگتن از دولت های آمریکای لاتین، به تیرگی گرایید.

اسنودن، افشاگری است که از راه روزنامه انگلیسی «گاردین» در اواخر خرداد ماه 92 با پرده برداری از اقدام آژانس امنیت ملی آمریکا اعلام کرد که این آژانس، اطلاعات مربوط به مکالمات ده ها میلیون نفر از شهروندان آمریکایی و دیگر کشورها و به ویژه رهبران کشورهای اروپایی و آمریکای لاتین را ردیابی و جمع آوری کرده است.

البته پیش از این، ماجرای «جولیان آسانژ» بنیانگذار تارنمای «ویکی لیکس» و اعطای پناهندگی سیاسی به وی در سال 2012(1391) آتش رویارویی دیپلماتیک میان واشنگتن و کیتو (پایتخت اکوادور) را شعله ور ساخته بود.

جولیان آسانژ در سال 2010(1389) با افشای هزاران سند و مدرک محرمانه دولت آمریکا از راه تارنمای ویکی لیکس، جریان گسترده رسانه ای و خبری در جهان سیاست ایجاد کرد و پس از 2 سال زندگی پنهانی سرانجام به سفارت اکوادور در لندن پناهنده شد.

**آمریکا و نفوذ در اکوادور

اکوادور از جمله کشورهایی در آمریکای جنوبی است که پس از سال های طولانی کودتا، بی ثباتی و استثمار، به آرامش رسیده و دوران با ثباتی را طی می کند. اکوادور که از شمال به کلمبیا، از جنوب و شرق به پرو و از غرب به اقیانوس آرام محدود می شود، در سال 1822 استقلال یافت.

رییس جمهوری کنونی اکوادور رافائل کوره آ پس از روی کار آمدن در سال 2007 از راه انتخابات مردمی در منطقه ای با کودتاهای چندگانه توانست به دلیل رویکردهای مردمی و مستقل خود زمامداری خود در اکوادور را تداوم بخشد که بخشی از این تداوم نیز به دلیل رویکردهای ضد آمریکایی و ایجاد روابط نزدیک با کشورهایی همچون برزیل، ونزوئلا، کوبا، بولیوی و نیکاراگوئه است.

تداوم تلاش کوره آ برای پیگیری یک سیاست مستقل ملی البته با تلاش های آمریکا برای بازپس گیری حیات خلوت خود در چارچوب «دکترین مونروئه» نیز همراه بود و زخداد کودتا ضد کوره آ در مهرماه 1389 نشان داد که ساختار سیاسی و اقتصادی آمریکا به هیچ عنوان از دست رفتن نفوذ منطقه ای خود در آمریکای لاتین را تحمل نمی کند.

در آن زمان نقش شرکت های نفتی در کودتا ضد دولت کوره آ مشهود بود چرا که اکوادور پنجمین تولید کننده نفت خام در آمریکای لاتین است.

بر این پایه، اکوادور با رهبری کوره آ، امروز تبدیل به دولتی با یک سیاست داخلی و خارجی مستقل ملی گردیده است و پیگیری چنین سیاستی در منطقه ای با فضای سیاسی وابسته بسیار مشکل می نماید. بنابراین، حضور آمریکا از راه سفارت و انجام اقدام های پنهانی، یکی از مسیرهایی است که آمریکایی ها در طی دهه های گذشته برای ایجاد تغییرات ساختاری یا بیشینه سازی نفوذ در این منطقه انجام داده اند.

بدین ترتیب دولت های مستقل ملی همچون اکوادور در این منطقه به دلیل ترس از کودتا و نفوذ عوامل آمریکایی تلاش می کنند تا بیشترین محدودیت را برای آمریکایی ها ایجاد نمایند که به نظر می رسد اخراج وابسته های نظامی وزارت دفاع آمریکا از این کشور در این چارچوب صورت گرفته باشد؛ چراکه در کودتای نافرجام سال 1389 ضد دولت کوره آ، این نظامیان اکوادوری بودند که به بهانه کاهش حقوق و مزایای خود دست به کودتا زدند. بنابراین چنین شرایطی نشان می دهد که ترس دولت کوره آ از حضور گسترده نظامیان آمریکایی در این کشور چندان بی مورد نیست.

**جمع بندی

اکوادور به همراه چهار کشور ونزوئلا، بولیوی، کوبا و پرو در منطقه آمریکای لاتین، در یک دهه گذشته خط مقاومت در برابر سیاست های مداخله جویانه آمریکا را تشکیل داده اند. آمریکا که همواره منطقه آمریکای لاتین را به عنوان حیات خلوت خود تلقی کرده است، در سال های گذشته بسیاری از منافع خود را به دلیل رویکردهای استقلال طلبانه این کشورها در این منطقه از دست داده است.

در این چارچوب، کوره آ نیز با ایجاد انقلاب مردمی که خود آن را «انقلاب شهروندی» می نامد، توانسته اکوادور را که برای سال های طولانی در بی ثباتی و کودتا (که آخرین آن در مهر ماه1389 و با حمایت آمریکا ضد کوره آ صورت گرفت) غرق شده بود، امروز به کشوری با ثبات تبدیل سازد.

پیشینه تلاش های آمریکا برای ایجاد تغییرات در حیات خلوت خود نشان داده که نفوذ این کشور همواره از مسیر نفوذ در میان طبقه خاصی از مردم یا نظامیان انجام گرفته است که در این میان نقش نظامیان آمریکایی بسیار پر رنگ بوده است.

بدین ترتیب ترس از فعالیت این نظامیان در میان ساختار سیاسی و نظامی این کشورها و به ویژه اکوادور از مسیر توافقنامه های رسمی و به بهانه مبارزه با مواد مخدر پر بیراه نیست و اخراج کارکنان نظامی وابسته به وزارت دفاع آمریکا از کیتو پایتخت اکوادور را می توان در این مسیر مورد ارزیابی قرار داد.

از سهراب انعامی - گروه تحقیق و تفسیر

تحقیق**2040**1358