اندیشکده بروکینگز: روسیه در پی ناکامی مذاکرات هسته ای ایران نیست

بروکینگز با اشاره به نگرانی های ناشی از تبعات تنش های حاصل از انضمام کریمه به روسیه بر همکاری واشنگتن و مسکو نوشت: ˈسرگئی ریابکوفˈ معاون وزیر خارجه روسیه اخیرا با یاد کردن از مساله هسته ای ایران به عنوان حوزه بالقوه مقابله به مثل روسیه موجب نگرانی شدید واشنگتن و یاس و ناامیدی مذاکرات سازنده چند روز پیش میان ریابکوف و ˈوندی شرمنˈ همتای آمریکایی اش و نمایندگان اتحادیه اروپا، انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و البته ایران شد.

گزارش ها حاکی از آن است که شرمن تاکید کرده بود که اختلافات دو جانبه در تازه ترین دور مذاکرات جایی نداشت و ˈعباس عراقچیˈ معاون وزیر خارجه ایران نیز مذاکرات اخیر را مثبت و بسیار خوب توصیف کرد.

نویسنده مقاله اندیشکده آمریکایی با طرح این سوال که این تهدید چقدر برای مذاکرات هسته ای ایران جدی است؟ افزوده است: با توجه به سابقه روسیه و ایران، این امکان وجود دارد که این تهدید جدی باشد و هیچ کس نباید بی رحمی های ˈولادیمیر پوتینˈ را دستکم بگیرد. همانگونه که ˈرابرت ایهنورنˈ از مقامات سابق دولت اوباما گفت، به لحاظ منطقی دلیلی وجود ندارد که روس ها به دنبال تضعیف مذاکرات هسته ای باشند... اما، در این مقطع نمی توان روی محاسبه هزینه – فایده از سوی پوتین حساب کرد.

اندیشکده آمریکایی تصریح کرده است که حتی با وجود چک و چانه زدن های واشنگتن و مسکو بر سر کریمه، امکان همکاری این دو بر سر مساله هسته ای ایران وجود دارد.

این اندیشکده در توضیح زمینه های همکاری مسکو و واشنگتن نوشت: همانگونه که تحولات اخیر نشان داد، درست است که مسکو دنیا را از منظری متفاوت از واشنگتن می بیند اما، این نگاه همیشه از دریچه ای کاملا مخالف نیست. روابط روسیه با ایران بازتاب منافع و انگیزه های مختلف است. روسیه مخالف فعالیت های هسته ای گسترده ایران است.

به نوشته بروکینگز ، گرچه روسیه خود تحریم هایی جدای از تحریم های اعمال شده از سوی سازمان ملل، آمریکا و اروپا علیه ایران اعمال نکرد اما، با لغو قرارداد از پیش برنامه ریزی شده برای فروش سامانه پدافند هوایی به ایران، راهی برای انتقال نارضایتی اش از فعالیت های هسته ای ایران پیدا کرد.

این اندیشکده آمریکایی افزوده است: درواقع، روسیه و آمریکا بر سر راه های پایان دادن به برنامه هسته ای ایران و نه توقف این برنامه، اختلاف نظر دارند. مسکو مانند پکن با استفاده از تحریم ها به عنوان ابزار سیاسی مخالف است و با اکراه با تشدید تحریم های سازمان ملل علیه ایران موافقت کرد. اختلاف نظرها بر سر تحریم ها همچنین موید اختلاف بین واشنگتن و مسکو بر سر میزان اولویت برنامه هسته ای ایران است.

اندیشکده بروکینگز در ادامه با طرح این موضوع که ˈاکثر جایگزین های روند دیپلماتیک برای مسکو منفی و نامطلوب استˈ نوشته است:به لحاظ نظری، رئیس جمهوری روسیه باید از شکست تلاش های واشنگتن برای حل دیپلماتیک مساله ایران خشنود باشد. از آنجا که گرفتار شدن واشنگتن در یک درگیری دیگر در خاورمیانه ممکن است بر قیمت نفت و گاز تاثیر بگذارد، احتمالا باعث خوشحالی پوتین و روانه شدن اندکی روبل به خزانه روسیه خواهد شد.

نویسنده این مقاله اندیشکده آمریکایی افزوده است: با این حال، شکست روند مذاکرات هسته ای با ایران، در عمل، به نفع مسکو نیست بلکه روسیه را از فرصت اعطایی برای طرح خود به عنوان قدرت جهانی محروم می کند و هرگونه راه حل جایگزین برای مذاکره می تواند حامل دردسرهای تازه برای روسیه چند قومیتی و دارای حدود 21 میلیون مسلمان شود.

این اندیشکده آمریکایی سپس به بحث بحث روابط اقتصادی تهران – مسکو پرداخته و نوشته است که این رابطه اقتصادی آن قدر نیست که باعث لطمه به شاکله تحریم ها شود.

بروکینگز نوشت: حتی اگر مسکو روند مذاکرات را از بین نبرد، این نگرانی وجود دارد که این کشور درصدد تغییر بافت و سیاق این مذاکرات و احتمالا شاکله تحریم ها به عنوان بزرگترین عامل همکاری ایران وجود دارد. گفت وگوهای اخیر تهران و مسکو برای قرارداد مبادله نفت در ازای ساخت یک نیروگاه هسته ای و زیرساخت های صنعتی و حمل و نقل باعث تشدید این نگرانی ها شد.

با وجود احتمال استفاده روسیه از روابط اقتصادی با ایران برای تلافی با غرب اما، باید گفت که نگرانی های حاصل از ایجاد محور مقاومت اقتصادی تازه تاسیس، واقعیات رابطه موجود روسیه و ایران را نادیده گرفته است.

به نوشته این اندیشکده آمریکایی ، رابطه اقتصادی دو کشور مانند رابطه تهران با اروپا و آمریکا، مبتنی بر بی اعتمادی و نارضایتی های تاریخی است. اشاره های رسانه های ایران به معاهدات گلستان، انتقادها از تعلل روسیه در ساخت نیروگاه بوشهر، تمایل نداشتن به مخالفت علنی با واشنگتن و سایر اعضای پنج بعلاوه یک و دست روی دست گذاشتن در زمینه تحریم ها، همه و همه حاصل این بی اعتمادی است.

با وجود حکم خرد جمعی مبنی بر اینکه رابطه مسکو با تهران برخاسته از منافع تجاری است، باید گفت که عکس این قضیه درست است. دو کشور از صادرکنندگان بزرگ انرژی و رقبایی غیرمستقیم هستند. این به آن معناست که روسیه از تحریم هایی که صادرات نفت ایران را به نصف کاهش داد و اقداماتی که کمک کرد ایران در حد یک صادر کننده گاز طبیعی حاشیه ای باقی بماند، منتفع شده است.

مقامات و تحلیلگران ایران از سودی که همکاری با واشنگتن برای پوتین دارد، آگاه هستند.

روسیه زمانی به عنوان بازیگر اقتصادی برجسته در ایران ایفای نقش می کرد اما، رقابت با انگلیس و یک سری حوادث تاریخی مانند انقلاب روسیه، انقلاب ایران و فروپاشی شوروی موجب کاهش قابل توجه این نقش در امروز شد. آمارهای صندوق بین المللی پول نشان دهنده پیشی گرفتن چین و اتحادیه اروپا از روسیه در زمینه صادرات و واردات از و به ایران است.

با این حال، نمی توان گفت که روسیه و ایران درصدد بهره برداری فرصت های ناشی از اختلافات آمریکا و روسیه بر سر منافع خود نیستند. روسیه ممکن است برای اعمال فشار بر آمریکا دوباره قرارداد خود با تهران را برای فروش سامانه پدافند هوایی ˈاس 300ˈ مطرح کند و اگر درگیری کریمه موجب به خطر افتادن شرکت ها و بانک های روسی در اروپا و غرب شود، فرصت هایی که در ایران موجود است، حتی به بهای خطر تحریم، ناگزیر اندکی جذاب تر به نظر خواهد آمد.



** هدف ایرنا از انتشار این نوع مقالات اندیشکده ها، اطلاع رسانی درباره نگرش این اتاق های فکر است و انتشار این مقاله ها الزاما به معنای تایید تمام محتوای آنها نیست.

مترجمام** 1088 **1575