بحران اوکرین و زبان تحریم غرب

به گزارش ایرنا، آمریکا و متحدان اروپایی اش پس از تشدید بحران سیاسی در اوکراین که به سقوط دولت روسوفیل و سر کارآمدن نیروهای سیاسی غربگرا در این کشور منجر شد، برای عقب راندن روسیه از تحولات کی یف به استفاده از زبان تحریم روی آوردند.

کارشناسان مسایل سیاسی با اشاره به آگاهی غرب از توانمندی های نظامی بازدارنده روسیه می گویند که آمریکا و اروپا برای عبور از این مانع در پیشبرد سیاست توسعه به شرق ناتو از طریق جدا کردن کشور راهبردی اوکراین، به استفاده از زبان تحریم برای وادار کردن مسکو به عقب نشینی از مواضع خود در قبال تحولات جاری اوکراین به ویژه کریمه روی آورده اند.

از این دیدگاه غرب با تجربه اندوزی از دوره جنگ سرد و اطلاع دقیق از بازدارندگی هسته ای روسیه می خواهد این بار با تحریم سیاسی و اقتصادی به جنگ روسیه برود تا مسکو را در رقابت بر سر اوکراین به زانو در آورد.

هر چند عملی کردن تحریم روسیه از سوی غرب به دلیل اشراف آنان بر پیامدهای چنین اقدامی در مناسبات دو طرف پس از طرح در ابتدای دور دوم ناآرامی ها اوکراین در هجدهم فوریه امسال تا به امروز طول کشید، اما آمریکا و متحدان اروپایی اش پس از اطمینان از غیرقابل گذشت بودن منطقه خودمختار کریمه برای منافع ملی و امنیتی روسیه در نهایت فهرست تحریمی خود را منتشر کردند.

البته خود غربی ها نیز چندان از نتایج تحریم علیه روسیه مطمئن نیستند و این مسیر را به عنوان تنها گزینه در دسترس خود در شرایط فعلی به منظور فشار بر مسکو برای خودداری از الحاق کریمه به خاک روسیه تلقی می کنند.

در همین راستا کانال تلویزیونی بی بی سی در گزارشی در مورد مذاکرات روز گذشته وزیران خارجه روسیه و آمریکا در لندن اعلام کرد که ˈمسکو فعلا دست بالا را دارد و به نظرچندان نگران لحن تند غرب و تهدید تحریم نیست. بعلاوه تحریم روسیه برای خود آمریکا و اروپا هم کم هزینه نخواهد بود.ˈ

در گزارش بی بی سی با اشاره به اینکه غرب می خواست در فرصت کوتاه باقی مانده تا همه پرسی روزیکشنبه مسکو را قانع کند تا این منطقه را به خاکش ملحق نکند، آمده است: غرب کارت های چندانی برای بازی در دست ندارد و زمان هم یاری نمی کند. روسیه فعلا دست بالا را دارد به نظر چندان نگران لحن تند غرب و تهدید تحریم نیست بعلاوه تحریم روسیه برای خود آمریکا و اروپا هم کم هزینه نخواهد بود.

از سوی دیگر تهدید غرب به اعمال تحریم های یکجانبه سیاسی و اقتصادی علیه مقام ها و شرکت های روسی در شرایطی صورت می گیرد که صدها شرکت اروپایی و آمریکایی منافع و سرمایه گذاری های کلان در روسیه دارند و روسیه یکی از منابع مهم تامین انرژِی اروپاست.

واقعیت این است که عضویت دایم روسیه در شورای امنیت سازمان ملل دست غرب در تصویب هرنوع قطعنامه ای را کوتاه می کند و در مقطع فعلی به نظر می رسد که آینده اوکراینی ها به یکی از تنش آمیزترین رویارویی های غرب و روسیه از زمان پایان جنگ سرد گره خورده است.

با این همه مقام های اروپایی دیروز جمعه اعلام کردند که اتحادیه اروپا فهرستی مشتمل بر اسامی 120 تا 130 نفر از اتباع روسی را که ممکن است با ممنوعیت سفر به کشورهای اروپایی و مسدود شدن دارایی ها مواجه شوند، تهیه کرده است.

بر اساس گزارش های منتشر شده، اسامی ˈالکسی میلرˈ و ˈایگور شچینˈ مدیران عامل دو شرکت بزرگ روسی ˈگازپرومˈ و ˈروز نفتˈ در این فهرست به چشم می خورد و علاوه بر آن اسامی وزرای کابینه روسیه، مقامات امنیتی و مشاوران کرملین در این فهرست گنجانده شده است.

مقام های اروپایی می گویند که فهرست اولیه شخصیت های روس مشمول تحریم شامل پنج صفحه می شود و توسط دیپلمات های مجرب در روسیه تهیه شده است. قرار است مقامات اتحادیه اروپا در آستانه نشست وزرای خارجه این اتحادیه در روز دوشنبه در مورد این فهرست بحث و تبادل نظر کنند و از تعداد اسامی گنجانده شده در آن بکاهند.

البته اتحادیه اروپا پیشتر در هفته جاری در مورد چارچوبی برای تحریم های مجازاتی علیه روسیه به توافق دست یافت، اما هنوز فهرست نهایی افرادی را که قرار است از سفر به اروپا منع شوند و دارایی هایشان مسدود شود، تهیه نکرده است.

حال انتظار می رود وزرای خارجه اتحادیه اروپا دوشنبه این هفته و یک روز پس از برگزاری همه پرسی الحاق منطقه کریمه به روسیه، تحریم ها را وضع کنند و فهرست افراد مشمول تحریم را امضا کنند.

درهمین حال واشنگتن نیز تحریم های مشابهی را علیه مقام های روس در نظر گرفته، اما هنوز فهرست افراد مشمول تحریم را منتشر نکرده است.

در فهرست تحریمی تهیه شده توسط دیپلمات های اروپایی اسامی دست کم 13 سیاستمدار و رهبر صنعتی روسیه به چشم می خورد و همچنین اسامی وزیر دفاع، معاون نخست وزیر، دبیر کل شورای امنیت ملی و رییس دفتر رییس جمهوری روسیه در این فهرست موجود است.



** روس ها چه می گویند

با وجود جنجال رسانه ای غرب بر سر تهیه فهرست تحریم مقام های روس، مسکو می گوید که قصد ندارد به اقدام متقابل دست بزند، زیرا تصمیم سازان کرملین بر این عقیده اند که اتخاذ چنین رویکردی غیرسازنده است و تنها بر دامنه تنش ها بین دو طرف می افزاید.

از سوی دیگر اما مقام های ارشد روس تاکید دارند که تحریم کشورشان از سوی غرب اتفاق تازه ای نیست و آنان با تکیه بر تجارب به دست آمده از این شیوه تعامل در دوره جنگ سرد به راحتی می توانند از عهده رفع تبعات تحریمی آمریکا و اروپا بر آیند.

سیاستمداران روس با اشاره به حجم کلان مبادلات تجاری کشورشان با اتحادیه اروپا به ارزش بیش از250 میلیارد دلار در سال و نیز انحصار بی چون و چرای مسکو در تامین گاز قاره سبز معتقدند که هر گونه تحریم اعمالی از سوی بروکسل می تواند پیامدهای غیرقابل جبرانی برای دوطرف داشته باشد و جنگ تحریمی مسکو و بروکسل برنده ندارد.

دمیتری راگوزین معاون امور صنایع و دفاعی نخست وزیر روسیه با اشاره به تصمیم آمریکا و اتحادیه اروپا برای تحریم کشورش به خاطر مساله اوکراین و کریمه گفت: به تحریم های غرب علیه روسیه به طور متقابل پاسخ نخواهیم داد.

راگوزین با اشاره به اینکه از نقطه نظر همکاری های صنعتی سخن گفتن با زبان تحریم مناسب نیست، افزود: مقام های دولت روسیه معتقدند که حل بسیاری از مسایل میان غرب و روسیه در توسعه همکاری های دو طرف و در وهله اول همکاری های صنعتی نهفته است.

راگوزین ادامه داد: مراکز بزرگ صنعتی آمریکا و کشورهای اروپایی به شدت علاقمند به توسعه این همکاری ها هستند. وظیفه ما تذکر این واقعیت به شرکا است که همه چیز در جهان با یکدیگر در ارتباط تنگاتنگ است.

مقام ارشد دولت روسیه افزود: قطع یا توقف این روابط عواقب بسیار جدی برای غرب به ویژه افرادی که به سودجویی های سیاسی می پردازند، خواهد داشت.

راگوزین با بیان این که در وهله اول باید برای توسعه و پیشرفت کشور تلاش کرد، اظهار داشت: کشور در شرایطی پیشرفت می کند که صنایع مادر پیشرفته دارد و شرایط لازم برای بخش تجاری و تولیدی فراهم می شود.

معاون نخست وزیر روسیه که از چهره های سرشناس ضد غرب محسوب می شود با بیان اینکه صنایع روسیه برای آزمون سخت آمادگی دارند، افزود: بدیهی است که در سالهای اخیر اقدامات گسترده ای برای جایگزین سازی تولیدات داخلی با کالاهای وارداتی و احیای صنایع دفاعی روسیه به عمل آوردیم و در این عرصه ها به موفقیت های چشمگیری دست یافته ایم. بنابرین از تحریم ها هیچ نگرانی نداریم.

آلکسی اولوکایف وزیر توسعه اقتصادی روسیه نیز با اشاره به تلاش های غرب برای تحریم روسیه به علت اختلاف در مساله اوکراین و کریمه گفت: با بهبودی شرایط سرمایه گذاری به تحریم های اقتصادی پاسخ می دهیم.

اولوکایف در گفت وگو با شبکه تلویزیونی روسیه 24 گفت : برای مقابله با تحریم های احتمالی روسیه از سوی غرب، به اقدامات برای بهبودی شرایط سرمایه گذاری و ایجاد محیط مساعدتری برای کارفرمایان و سرمایه گذاران و رفع موانع دراین عرصه سرعت می بخشیم.

وی افزود: افزایش جذابیت مالی و اقتصادی برای سرمایه گذاری در اقتصاد روسیه تدبیر دیگر ما برای مقابله با تحریم ها و محدودیت های خارجی خواهد بود. واکنش ما به تحریم های احتمالی به این صورت نخواهد بود که به هر تحریمی با تحریم متقابل پاسخ دهیم، بلکه با توسعه امکانات و فرصت های تجارت، توسعه اقتصادی، همکاری و سرمایه گذاری را افزایش می دهیم.

وی ادامه داد: در وهله اول باید به مذاکرات با شرکای اروپایی ادامه دهیم و روابط با اروپا را قطع نخواهیم کرد. کشورهای اروپایی به طور جداگانه به ادامه همکاری های اقتصادی و بازرگانی با روسیه ادامه می دهند، اما در سطح فراملی و درسطح کمیسیون اروپا در بروکسل این گونه آمادگی وجود ندارد.

وی نتیجه گیری کرد: حجم گسترده همکاری ها میان روسیه و جامعه اروپا در عرصه هایی همچون بازرگانی و سرمایه گذاری به حدی است که به سیاستمداران اجازه تصمیم گیری سریع و آسان را نمی دهد. سطح روابط اقتصادی و بازرگانی روسیه با آمریکا برخلاف روابط با کشورهای اروپایی بسیار پایین است و به همین دلیل این عامل بازدارنده تحریم ها از سوی اروپا خواهد بود.

خانم ˈوالنتینا ماتویینکوˈرییس شورای فدراسیون(سنا) روسیه نیز که نامش در فهرست تحریمی اتحادیه اروپاست، می گوید: تحریم روادید مقامات روس از طرف اتحادیه اروپا غیرمتمدنانه و غیرقابل قبول است و از تحریم های مبتنی بر صدور روادید برای مقام های روس توسط اتحادیه اروپا ترسی نداریم.

وی با بیان اینکه روسیه تفریحگاه بسیار خوبی همچون سوچی دارد، افزود: آمریکا و غرب بدون هیچگونه پایه و اساسی روسیه را با اعمال تحریم های متفاوت تهدید می کنند و این در حالی است که اعمال تحریم های اقتصادی علیه روسیه بر کشورهای اروپایی و شرکت های آمریکایی طرف همکاری با روسیه تأثیر بسیار منفی خواهد گذاشت و آنها متضرر می شوند.

ماتویینکو با بیان این که روسیه وارد اقتصاد جهانی و سیستم مالی بین المللی شده است، اظهار داشت: اعمال یکجانبه تحریم ها علیه روسیه امکانپذیر نیست؛ زیرا حتماً منافع اتحادیه اروپا و آمریکا را هم در بر می گیرد. تحریم ها باعث خسارت های فراوان به شرکت های آمریکایی و اروپایی خواهد شد که در اقتصاد روسیه از جمله در بهره برداری از میدان های نفت و گاز این کشور سرمایه گذاری می کنند.



**سخن آخر

تحلیلگران مسایل سیاسی با اشاره به شک و تردیدهای موجود در کارآیی تحریم های ضدروسی بروکسل می گویند کشورهای عضو اتحادیه اروپا 40 درصد محصولات غذایی خود را به بازارهای روسیه صادر می کنند و اگر این کشور تحریم شود، محصولات تولیدی خود را به کجا صادر خواهند کرد.

از دیدگاه آنان در عرصه های دیگر نیز همین وضع حاکم است و به نظر می رسد تهدیدهای اروپا به اعمال تحریم های متفاوت علیه روسیه، شرایط مالی و اقتصادی لازم را برای تحقق و اجرایی شدن ندارند.

از طرف دیگر روسیه چاره ای جز ایستادگی بر سر موضع خود مبنی بر حمایت از روس زبانان کریمه ندارد، زیرا این منطقه خودمختار اوکراین عمق راهبردی مسکو در برابر پیشروی ناتو محسوب می شود و هرگونه عقب نشینی از آن می تواند تبعات سنگینی برای امنیت ملی این کشور به دنبال داشته باشد.

بر همین اساس پیش بینی می شود که غرب و روسیه در بحران اوکراین به ویژه در ارتباط با تلاش روس زبانان کریمه برای جدایی از این کشور و الحاق به روسیه در وضعیت چالشی بی سابقه ای قرار گرفته اند و این مساله به بحرانی ترین شاخص مناسبات مسکو با آمریکا و اتحادیه اروپا در دو دهه پس از فروپاشی شوروی سابق تبدیل شده است.

در نهایت می توان گفت که با توجه به واقعیت غیرقابل چشم پوشی بودن منافع روسیه در منطقه کریمه با محوریت استقرار ناوگان دریای سیاه این کشور در شهر بندری سواستوپول آن از زمان شوروی پیشین تاکنون و نیز حیثیتی بودن این مساله برای غرب، آمریکا و اتحادیه اروپا به دلیل ناممکن بودن توسل به گزینه نظامی، ناگزیر از پیشبرد سیاست تحریم علیه مسکو به عنوان ابزار جدید آنان در مناسبات بین المللی با هدف به هم زدن موازنه قوا به نفع خود خواهند بود.

اروپام/518 ** 1064