مناسبات ایران و ترکیه در سالی که گذشت

به گزارش روز یکشنبه ایرنا ، مناسبات ترکیه با ایران در اوایل سال 1392که به دلیل استقرار سامانه راداری طرح سپر موشکی و موشکهای پاتریوت پیمان آتلانتیک شمالی ˈناتوˈ در خاک ترکیه و سیاست های خصمانه دولت آنکارا علیه سوریه و عراق رو به سردی نهاده بود ، با بروز نشانه هایی از تغییر سیاست خارجی ترکیه در اواخر همان سال و با به قدرت رسیدن دولت دکتر ˈ حسن روحانیˈ در ایران رو به گسترش نهاد.

گفت وگوهای روسای جمهوری ایران و ترکیه در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک و متعاقب آن رایزنی های وزرای امور خارجه ایران و ترکیه در مورد تحولات منطقه ای و مناسبات دوجانبه و سپس سفر وزیر تجارت ایران به ترکیه برای شرکت در نشست کمیته دائمی همکاریهای اقتصادی کشورهای عضو همکاری اسلامی (کمسک) در استانبول و در اواخر سال 1392 سفرهای ˈرجب طیب اردوغانˈ نخست وزیر وˈ جمیل چیچک ˈ رییس مجلس ترکیه به ایران زمینه های بهبود و توسعه مناسبات میان تهران و آنکارا را فراهم آورد.

نشست کمسک در استانبول در فضایی گرم در میان تهران و آنکارا برگزار شد.

در حاشیه این نشست نعمت زاده وزیر صنعت ، معدن و تجارت ایران در دیدار با ˈجودت ییلمازˈ وزیر توسعه و عمران ترکیه، از تمایل تهران برای گسترش هر چه بیشتر روابط با آنکارا در بخش های مختلف خبر داد.

وی اظهار داشت: دیدار روسای جمهوری ایران و ترکیه در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، نقش مهمی در توسعه روابط دو کشور دارد.

ییلماز نیز در این دیدار از ایران به عنوان کشوری بسیار مهم در منطقه یاد کرد و گفت : ایران و ترکیه دو بازیگر بزرگ منطقه هستند، از نظر جمعیت 150 میلیون نفر جمعیت دارند، درآمدهای ملی دو کشور بسیار بالا است و اگر مناسبات اقتصادی دو کشور افزایش یابد، کل منطقه از این توسعه بهره مند خواهند شد.

وی با اشاره به اینکه 30 میلیارد دلار برای توسعه مناسبات دو کشور هدف گذاری شده است، افزود: همه ما برای تحقق این هدف باید کمک کنیم .

علیرضا بیکدلی سفیر جمهوری اسلامی ایران در ترکیه در این باره می گوید: در دوران جدید، تلاش گسترده ای برای توسعه همکاری های ایران و ترکیه آغاز شده است.

سفیر ایران در آنکارا تصریح کرد: روابط با ترکیه جایگاه خاص خود را برای ایران دارد و موضوع افزایش صادرات بحث اصلی ایران و ترکیه است. دولت آنکارا نیز نسبت به گذشته برای همکاری با ایران تمایل بیشتری از خود نشان داده است.

تلاش ترکیه برای گسترش روابط با ایران و بهبود روابطش با دیگر کشورهای همسایه که در سالهای اخیر به دلیل موضع گیری های آنکارا علیه دمشق و بغداد با چالش هایی مواجه شده، نشان می دهد که این کشور به منظور جبران زیان های ناشی از مواضع خود تلاش دارد تا موقعیت خود را در خاورمیانه بهبود بخشد.

در سالی که گذشت تحولات منطقه ای و موازنه های سیاسی جدید در سیاست جهانی، سرآغازی دیگر برای توسعه مناسبات ترکیه با ایران را فراهم آورده است.

در نیمه دوم این سال همزمان با سفر ˈاحمد داود اوغلوˈ وزیر امور خارجه ترکیه به تهران و دیدارهای وی با رییس جمهوری، ریاست مجلس و وزیر امور خارجه کشورمان، یک هیات پارلمانی ایران به ریاست ˈموید حسینی صدرˈ رییس گروه دوستی ایران و ترکیه در دیدار و گفت و گو با رییس مجلس، همتای خود و وزیر توسعه ترکیه ، حضور هیات پارلمانی ایران در کشور دوست و برادر ترکیه را نشانه ای از اهمیتی دانست که دولت وملت ایران به توسعه وتعمیق روابط با ترکیه می دهند.

او با تقدیر ازموضع ترکیه در دوران تحریم های بین المللی علیه ایران و تلاش این کشور برای توسعه همکاری های اقتصادی وتجاری، ابراز امیدواری کرد، با توجه به پیروزی دیپلماتیک هسته ای جمهوری اسلامی ایران، در دوره پیش رو شاهد گسترش هرچه بیشتر این مناسبات باشیم.

پیامهای رد و بدل شده در هر دو دیدارها در تهران و آنکارا مبنی بر توسعه همکاریهای سیاسی و اقتصادی و به ویژه در تحولات منطقه و مساله سوریه بود.

تحلیلگران عقیده دارند که تحولات منطقه ای و موازنات سیاسی جدید در سیاست جهانی سر آغازی دیگر برای توسعه مناسبات ترکیه با ایران را فراهم آورده است ولی تداوم و تحکیم آن نیاز به تقویت اعتماد متقابل و برنامه ریزی طرحهای اقتصادی زیر بنایی دارد.

سفر رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه به ایران در اواخر سال 1392 نشانگر تلاش طرفین برای بهره برداری صحیح از فرصتها و موقعیتهای موجود در روند تحولات منطقه ای و جهانی ارزیابی شد.

کندو کاوی در مقالات ، گزارشات و اظهار نظرها در ترکیه و ایران در جریان این دیدار نشان می دهد که همزمان با تحولات منطقه ای و جهانی ، سرآغازی جدید برای توسعه مناسبات دوجانبه تهران و آنکارا فراهم شده و طرفین نیز در راستای منافع مشترک و منافع متقابل خواهان همکاری و گسترش مناسبات می باشند.

برخی از صاحبنظران در مناسبات ایران و ترکیه بر این عقیده اند که شرایط کنونی لزوم توسعه هر چه بیشتر مناسبات بین دو کشور را فراهم آورده و تهران و آنکارا با علم به اختلافات خود در برخی از مسائل مانند سوریه و عراق به ان نتیجه رسیده اند که به عنوان دو کشور همسایه توسعه مناسبات تجاری و اقتصادی به نفع هر دو کشور بوده و این روند می تواند زمینه ساز رفع اختلافات سیاسی نیز باشد.

این جمله رهبر معظم انقلاب در دیدار نخست وزیر ترکیه با ایشان که ˈ باید از فرصتها و موقعیتهای موجود، بهره برداری صحیح به عمل آورد.ˈ می تواند روشنگر راه آتی مناسبات دو کشور باشد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار نخست وزیر ترکیه برادری، محبت و دوستی کنونی دو کشور را در قرنهای اخیر، بی نظیر خواندند و تأکید کردند: ظرفیتهای گسترده دو طرف، زمینه مساعدی برای گسترش و تعمیق هرچه بیشتر روابط است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه ای جدیت تهران و آنکارا را در اجرایی شدن توافقهای سفر اردوغان، ضروری برشمردند و افزودند: این جدیت باعث استحکام بیشتر و پیشرفت سریعتر مناسبات خواهد شد.

ایشان، گرایشها و پیوندهای قلبی دو ملت را خاطرنشان کردند و افزودند: باید از فرصتها و موقعیتهای موجود، بهره برداری صحیح به عمل آورد.

کارشناسان امور راهبردی عقیده دارند که توطئه های استکبار در چند سال گذشته در منطقه خاورمیانه به ویژه افغانستان، عراق، مصر، سرزمینهای اشغالی و سوریه موجب بروز درگیری میان جوامع اسلامی و بروز سردی در مناسبات بین کشورهای اسلامی شده و تنها راه حل مشکلات منطقه همکاری کشورهای منطقه و کوتاه کردن دست اجانب از منطقه است.

در این راستا توسعه مناسبات ایران و ترکیه به عنوان دو کشور مهم منطقه و اعتماد سازی بین دو کشور و از همه مهمتر صداقت در گفتار و کردار می تواند سرآغاز خوبی برای تامین صلح و ثبات و رونق اقتصادی در منطقه باشد.

سفر اردوغان به تهران و دیدارهای وی با مقامات ایرانی بازتاب گسترده ای در رسانه های ترکیه داشت.

شبکه های تلویزیونی و پایگاه های خبری ترکیه، استقبال از نخست وزیر این کشور در تهران را تحت عنوان ˈ استقبال گرم و رسمی ˈ از اردوغان منتشر و تاکید کردند که نخست وزیر ترکیه گفته است که خود را در ایران در خانه دوم خود احساس می کند.

تلویزیون دولتی ترکیه در گزارشی از تهران نوشت : اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری ایران از مهمان خود استقبال گرمی به عمل آورد و طرفین مذاکرات سودمندی انجام دادند.

ˈتی آر تیˈ توسعه مناسبات تجاری، اقتصادی و همکاری دو کشور برای حل مساله سوریه را مهمترین محور مذاکرات اردوغان در تهران ارزیابی کرد و افزود: با کاهش تحریم های غرب علیه ایران مناسبات اقتصادی دو کشور رونق بیشتری خواهد گرفت.

خبرنگار روزنامه آکیت که همراه نخست وزیر ترکیه به ایران سفر کرده بود اولین ثمره دیدار اردوغان از ایران را به عنوان تصمیم طرفین به افزایش حجم تجارت به 30 میلیارد دلار ارزیابی کرد.

وی با اشاره به امضای قراردادهایی میان تهران و آنکارا افزود: دیدارهای گرم و مذاکرات طرفین در فضایی صمیمانه نشان داد که طرفین سرآغاز جدیدی را برای توسعه مناسبات به وجود آورده اند.

پایگاه خبری آکیت افزود : اردوغان با اشاره به لزوم توسعه همکاری های دو کشور به ویژه در زمینه انرژی گفت: در پایان سال 2015 هدفمان رسیدن به 30 میلیارد دلار حجم تجارت خواهد بود.

خبرنگار این پایگاه خبری نوشت، اسحاق جهانگیری نیز با اشاره به مناسبات تاریخی دو همسایه گفت مسائل مورد علاقه دو کشور مورد گفت و گو قرار گرفت.

حضور حاکان فیدان رییس سازمان اطلاعات ترکیه ( میت ) در میان هیات همراه نخست وزیر ترکیه نیز مورد تاکید رسانه های ترکیه قرار گرفت.

تحولات سوریه به ویژه در مورد نفوذ عناصر تروریستی و افراطی به شمال سوریه از یک سو و تلاش برخی گروههای کرد به منظور اعلام خودمختاری و یا استقلال در بخشی از خاک سوریه و در نزدیکی مرزهای ترکیه با سوریه موجب نگرانی ترکیه از تحولات شده و سیاستهای اخیر آنکارا نشان از چرخش ترکیه از سیاست تند و خصمانه پیشین خود در قبال دمشق دارد.

نخست وزیر ترکیه در دیدار با حسن روحانی رییس جمهوری گفت: ما در مقابله با گروه های تروریستی دوشادوش ایران همکاری های خود را گسترش خواهیم داد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، اردوغان در دیدار با حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری ایران با اشاره به مسایل منطقه ای افزود: حساسیت دو کشور در مقابله با تروریسم مشترک است.

وی با بیان اینکه گروههای تروریستی که تحت پوشش اسلام فعالیت می کنند ارتباطی به اسلام ندارند، اظهار داشت: در کجای اسلام آمده است که افراد بی گناه را به وحشیانه ترین وضع بکشند.

اردوغان ایران و ترکیه را قدرتمندترین کشورهای منطقه دانست و گفت: هدف ما گسترش همه جانبه روابط با ایران است که در این خصوص در زمینه روابط اقتصادی با ایران قصد داریم حجم مبادلات تجاری را تا سال 2015 به 30 میلیارد دلار در سال برسانیم.

رییس جمهوری نیز با تاکید بر اینکه ارتباط و دوستی میان دو ملت مسلمان ایران و ترکیه روابط دو کشور را تضمین خواهد کرد، بر توسعه همه جانبه مناسبات و همکاری های میان تهران و آنکارا تاکید کرد.

حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی در دیدارِ رجب طیب اردوغان با تاکید بر تقویت بخش خصوصی در راستای توسعه همکاری های اقتصادی میان دو کشور گفت: ایران و ترکیه می توانند مناسبات خود را در همه بخش های اقتصادی از جمله ساخت نیروگاه و پالایشگاه و همکاری های صنعتی و نفت و گاز، توسعه دهند.

تشکیل شورای همکاری میان دو کشور برای نخستین بار پس از انقلاب اسلامی نیز زمینه ساز همکاری های وسیع در خصوص توسعه روابط و مناسبات منطقه ای میان ایران و ترکیه خواهد بود.

خبرگزاری آناتولی ترکیه در ارزیابی سفر اردوغان به ایران نوشت ، ترکیه در پی توافق هسته ای ایران با گروه 1+5 و لغو بخشی از تحریم های اعمال شده علیه ایران، به دنبال گسترش روابط خود با این کشور است.

آناتولی به نقل از کارشناسان مباحث سیاسی و اقتصادی نوشت : ترکیه و ایران نیاز به یکدیگر دارند، ترکیه نیاز به منابع انرژی ایران دارد و ایران نیز در پی بازارهایی برای منابع انرژی خود است.

ˈهارون اوزتورکلرˈ استاد دانشگاه کریک قلعه ترکیه گفت: توافق هسته ای ایران با گروه 1+5 در مسیر صحیحی قرار دارد و تجار و شرکت های غربی در پی فرصتی برای سرمایه گذاری در ایران هستند و ترکیه نیز این پتانسیل را دارد که دروازه ورود ایران به غرب باشد.

ˈمحمد شاهینˈ کارشناس روابط بین الملل در دانشگاه قاضی ترکیه نیز گفت: ترکیه و ایران به دنبال افزایش روابط اقتصادی خود به جای تمرکز بر مسائل منطقه ای هستند زیرا که دو طرف مواضع متفاوتی نسبت به تحولات در عراق و سوریه دارند.

وی افزود: در صورتی که توافقنامه هسته ای ایران و گروه 1+5 ادامه داشته باشد، ایران به عنوان یک بازار بزرگ برای ترکیه در خواهد آمد و سفر نخست وزیر ترکیه به تهران را می توان به عنوان عصر جدیدی در روابط دو کشور ارزیابی کرد.

شاهین در ادامه گفت: دو کشور ایران و ترکیه در پی رسیدن به توافق در باره تحولات عراق و سوریه هستند.

ˈبایرام سینکایاˈ استاد دانشگاه ترکیه نیز گفت: ایران با روی کار آمدن دولت روحانی تلاش دارد که روابط خود را با جهان به حالت عادی بازگرداند.

ایران با رویکردی جدید و با تمایز بین مباحث اقتصادی و امنیتی تلاش دارد که در بخش اقتصادی گام های موثری بردارد و ما در آینده نزدیک شاهد سرمایه گذاری های شرکت های ترک در ایران خواهیم بود.

بهمن ماه گذشته جمیل چیچک رییس مجلس ترکیه در سفری به تهران در اجلاس اتحادیه بین المجالس سازمان همکاریهای اسلامی شرکت کرد.

جمیل چیچک در جریان این دیدار گفت: در پی انتخاب حسن روحانی به مقام ریاست جمهوری ایران ، تحرکی ملموس در روابط ترکیه و ایران پدیدار شده است .

رییس مجلس ملی ترکیه در ارتباط با ملاقاتی که با حسن روحانی رئیس جمهور ایران داشت گفت ، در پی انتخاب روحانی به پست ریاست جمهوری ایران ، تحرکی ملموس در روابط ترکیه و ایران پدیدار شده است .

وی افزود: حسن روحانی طی روز های آیند ه سفری به ترکیه انجام خواهد داد .

خاورم ** 2010**230 *1446