آفتاب

اوکراین به بحران منطقه‌ای و جهانی تبدیل می‌شود

اوکراین به بحران منطقه‌ای و جهانی تبدیل می‌شود

قدرت نمایی نظامی روسیه در شبه جزیره راهبردی کریمه دارای ابعاد مختلفی است که یکی از مهم‌ترین آنها منافع اقتصادی و رقابت های ژئو اکونومیک در شمال دریای سیاه است.

شبه‌جزیره استراتژیک کریمه در شمال این دریا، پاشنه اشیل اوکراین و نقطه بسیار حساس برای اروپا و آمریکا محسوب میشود.

 روسیه با انجام تحرک نظامی دراین شبه جزیره تلاش دارد تا از این اقدام به عنوان اهرم  فشاری در جهت تنظیم رفتار غرب در قبال تحولات اوکراین ، بهره بگیرد.

در واقع به نظر نمی رسد روسیه قصد اشغال دائمی کریمه را داشته باشد و یا حتی تلاش کند این منطقه به خاک روسیه ملحق شود. زیرا با در نظر گرفتن این واقعیت که تسط بر شبه جزیره کریمه به معنای دستیابی و تفوق دریایی بر شمال دریای سیاه است، روسیه با اعزام سربازان خود به این منطقه حساس، این پیام را به آمریکا و اتحادیه اروپا منتقل کرد که درباره تغییر دولت اوکراین و در خطر قرار گرفتن منافع بلند مدت خود در اوکراین بی تفاوت نیست .

شبه جزیره راهبردی کریمه از نظر ژئوپلیتیکی و ژئو اکونومیک منطقه مهمی بشمار می رود  و در حقیقت شاقول موازنه قدرت در دریای سیاه محسوب می شود. این منطقه از نظر کشتیرانی بین المللی و حضور ناوگان مهم اتمی روسیه در بندر سواستوپول در کریمه که به مدت 25 سال در اجاره روسیه از اوکراین  است.  بر اهمیت ان می افزاید . برای درک اهمیت این شبه جزیره کافی است یادآورشویم که در سالهای  گذشته  بر سر تسط بر ان جنگهای خونینی بین امپراطوری روسیه ، عثمانی ، بریتانیا درگرفته است.  در دوران جنگ سرد نیز کریمه مرکزی برای کنترل تحرکات ناتو در ترکیه  به عنوان پاشنه جنوبی ناتو محسوب می‌شد .

بنابراین کریمه در نگاه روسیه همانقدر اهمیت دارد که برای اوکراین و اتحادیه اروپا دارد. در این میان باید توجه داشت روسیه بدون اوکراین و اوکراین بدون روسیه به هیچ وجه نمی توانند منافع سیاسی ، اقتصادی و امنیتی خود را در منطقه دریایی سیاه دنبال کنند.

50 درصد گاز مصرفی اروپا از طریق خطوط لوله‌ای تامین می شود که از اوکراین می‌گذرد و این مساله بسیار مهمی برای اتحادیه  اروپاست. چنانچه این خطوط لوله دچار اختلال شود 50 درصد گاز اروپا مختل می‌شود. ازسوی دیگر 75 درصد نفت وارداتی اروپا هم از طریق خاک اوکراین به اروپا می رسد. پوتین در آغاز بحران اوکراین در توجیه اهمیت اوکراین برای این کشور در جمع نمایندگان دوما و مجلس فدراسیون روسیه سخنرانی گفت،  صنایع  روسیه به صنایع اوکراین وابسته است به گونه ای که صنایع هلیکوپترسازی روسیه بدون موتوری که در اوکراین ساخته می‌شود، اصلا نمی‌تواند روی پا بماند.  یا توربین‌های تولید برقی که اوکراین می‌سازد در نیروگاه‌های برق روسیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. متقابلا با نگاهی به فهرست اقلام وارداتی اوکراین می بینیم که بیشترین سهم واردات اوکراین از روسیه است و همچنین بزرگترین تامین کننده انرژی مصرفی در اوکراین از روسیه تامین می شود.

از نظر جغرافیای سیاسی هم اوکراین همیشه به عنوان خط حائل  بین روسیه و غرب مطرح بوده است. یعنی مرز اروپا با اوکراین قبل از روسیه است و به عبارتی همیشه اوکراین پیش‌قراول روسیه بوده است. روسیه 1576 کیلومتر مرز مشترک با اوکراین دارد و نا امن شدن 1576 کیلومتر برای روسیه فوق العاده اهمیت دارد . اوکراین جایی نیست که روسیه بتواند نسبت به تحولاتش بی تفاوت باشد. 

البته بهانه تهدید روس تبارهای اوکراینی برای توجیه مداخله نظامی آن هم در شبه جزیره استراتژیک کریمه به هیچ وجه قانع کننده به نظر نمی رسد و همه می دانند این موضوع بیشتر یک تاکتیک تبلیغاتی است.  بر اساس  آخرین برآوردها از جمعیت 45 میلیون نفری اوکراین نشان داده که 17 درصد روس‌تبار هستند و 24 درصد جمعیت اوکراین هم به زبان روسی صحبت می‌کنند. در سالهای اخیر آنها نه تنها هیچگونه تهدیدی علیه خود احساس نکردند بلکه بیشتر در مناطق صنعتی شرق و جنوب شرق مصادر امور را بر عهده داشته اند.

روسیه نمی تواند به صراحت بگوید با عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا مخالف است زیرا اقتصاد روسیه به همکاری با اوکراین نیاز دارد و از آنجا که اتحادیه اروپا شرط انعقاد قرارداد همکاری در تجارت آزاد را با اوکراین را نپیوست این کشور به اتحاد گمرکی با روسیه قرار داده است درعمل اوکراین را بین انتخاب روسیه یا اتحادیه اروپا مخیر کرده اند. این درحالی است که اوکراین بدلیل موقعیت جغرافیایی اش پل ارتباطی شرق به غرب محسوب می شود.  بنابراین همانگونه که روسیه را نباید توسط اوکراین تحت فشار قرار داد، اتحادیه اروپا را هم نباید از همکاری با اوکراین در هر سطح محروم کرد. ضمن آنکه روسیه بیش از اتحادیه اروپا نگران گسترش حضور ناتو در اوکراین است. اگر چنین چیزی در آینده اتفاق بیفتد در عمل مرزهای غربی روسیه  تحت سیطره ناتو قرار خواهد گرفت.

بنابراین کاری که روسیه در کریمه کرد در واقع  یک گوشمالی به اوکراین و آمریکا و اتحادیه اروپا بود تا آنها بدانند که روسیه حتی اگر بخواهد هم نمی تواند درباره گسترش نفوذ آمریکا درمرزهای غربی اش بی تفاوت باشد. 

[keyword]  قرار داد تمدید اجاره بندر سواستوپول  در 27 آوریل 2010 هفت سال قبل از پایان دوره 20 ساله اش  در 2017 به مدت 25 سال دیگر تمدید شد. بر اساس این قرار داد، بندر سواستوپل تا سال 2042 تمدید شد که به مدت پنج سال پس از ان هم قابل ادامه خواهد بود.  

 

برای مشاهدۀ وبلاگ حسن بهشتی پور در صفحۀ بلاگرهای خبرآنلاین [keyword]اینجا کلیک کنید 

کد N165100

وبگردی