لزوم اقدام مشترک و اعتمادساز بین ایران و پاکستان

نوزدهم بهمن ماه، پنج تن از نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران در منطقه ˈجکیگورˈ در مرز پاکستان ربوده شدند. این موضوع نخست با قرار گرفتن کلیپی در یوتیوب خبری شد سپس یک گروه تروریستی موسوم به ˈجیش العدلˈ با اعلام اطلاعیه ای بطور رسمی مسئولیت این ربایش را برعهده گرفت. این رخداد توسط سردار ˈاسماعیل احمدی مقدمˈ فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، نیز مورد تایید قرار گرفت.

در این رابطه، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، سفیر پاکستان را به این وزارتخانه دعوت کرد تا ضمن پیگیری این موضوع را به وی تذکر دهد.

تحلیل بهتر این رخداد نیازمند بررسی سه موضوع است که عبارتند از: نخست: ریشه ها و اقدام های جبش العدل، دوم مقصر حقوقی در این جریان و در نهایت راهکار حل این موضوع ها.

در خصوص ریشه ها و اقدام های جیش العدل می توان گفت که یک گروه تروریستی است. دلیل گروه خواندن جیش العدل آن است که متشکل از افرادی است که با اهداف خاص در کنار هم جمع شده اند و از آنجایی که تشکیلات مشخصی ندارند نمی توان آنها را یک سازمان دانست. جیش العدل وارث اصلی گروه جندالله است؛ زیرا پس از فروپاشی گروهگ جندالله به رهبری عبدالمالک ریگی، جیش العدل اعلام موجودیت کرد. رهبری این گروه را ˈعبدالرحیم ملازادهˈ ملقب به ˈصلاح الدین فاروقیˈ برعهده دارد. رهبران این گروه نیز پیوند نزدیکی با ریگی داشتند.

جندالله از گروههایی بود که ارتباط آن با امریکا و القاعده توسط عبدالمالک ریگی در روزهای پایانی عمرش افشا شد. جنایات عبدالمالک ریگی سبب شد وی توسط نیروهای امنیتی و اطلاعاتی ایرانی دستگیر و در نهایت به سزای اعمالش برسد. از این رو انتقام عبدالمالک ریگی یکی از اهداف جیش العدل اعلام شده است. بنابراین جیش العدل را می توان فرزند نامشروع گروهی دانست که رابطه آن با القاعده و امریکا از جندالله برایش به ارث رسیده و اقدام علیه امنیت ملی ایران را در دستور کار خود قرار داده است. در ادامه اقدام های گروهک ریگی، اقدام های جیش العدل را می توان در موارد ذیل خلاصه کرد:

- این گروه در تاریخ سوم آبان 1392 اقدام به حمله به یک گشت مرزبانی در منطقه سراوان نمود که در پی این کمین 14 نفر از اعضای پلیس مرزبانی ایران کشته و هفت تن دیگر نیز زخمی شدند. مهاجمان پس از حمله از مرز ایران و پاکستان عبور کرده و در این کشور مخفی شدند.

- حمله به یکی بالگردهای جمهوری اسلامی ایران در منطقه سراوان از دیگر ادعاهای این گروه بوده است.

بحث دوم مقصر حقوقی در موضوع ربایش مرزبانان ایرانی است. جیش العدل مرزهای مناطق غربی پاکستان را به دلیل ناامنی، به مکانی امن برای خود تبدیل کرده است. اقدام تازه جیش العدل در ادامه زنجیره اقدام های دهشت افکنانه این گروه و پدرخوانده آن یعنی گروهک ریگی قرار دارد؛ به عبارتی اقدام ضد امنیت ملی ایران توسط گروهک ریگی و جیش العدل موضوع تازه ای نیست و موضوعی سابقه دار، طولانی و دلخراش برای جمهوری اسلامی ایران است.

برای هر دولتی قلمرویی خاص تعریف شده که در نهایت در مرز و یک نقطه صفر پایان می یابد. تامین امنیت و ایجاد ثبات در این قلمرو وظیفه اصلی هر دولتی است. برای پاکستان، مرزهای مشترک با ایران با ثبات ترین مرزها است؛ زیرا در مرز این کشور با هند بحران کشمیر و در مرز مشترک با افغانستان تبادل آتش و بحث پهپادها مطرح است. تامین امنیت در مرزهای پاکستان از داخل مرزهای ایران یا به عبارت بهتر رفع تهدیدها علیه پاکستان از ناحیه مرزهای ایران بر عهده جمهوری اسلامی ایران است همین موضوع در مورد پاکستان صادق است؛ یعنی اسلام آباد نباید جغرافیای خود را برای گروههای تروریستی امن نگه دارد. پاکستان با وجود آنکه حضور دهشت افکنان در داخل مرزهایش با ایران اثبات شده است اما تاکنون اقدامی جدی برای رفع این مشکل انجام نداده است. کمینه اقدامی که پاکستان می بایست تاکنون انجام می داد ناامن کردن حاشیه های مرزی خود با جمهوری اسلامی ایران برای تروریست ها بود. سفر زایران پاکستانی به ایران از مرز زمینی در ایالت بلوچستان و رخدادهای تلخ برای این افراد نشانه دیگری از کوتاهی پاکستان در تامین امنیت این منطقه است.

راهکار اصلی حل این دسته از موضوع ها هر چه باشد ایجاد تنش در روابط دوجانبه نیست زیرا این کار روابط دوجانبه را به پرتگاههای ناامن هدایت می کند. روابط ایران و پاکستان روابطی ویژه، قدیمی و راهبردی و رویکرد مقام های دو کشور نسبت به یکدیگر کاملا مثبت بوده است. جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه حتی ادعای تجاوز به مرزهای همسایگان خود را نداشته اما همیشه برای حل مشکلات ناشی از ناامنی پیش گام بوده است و هیچ گاه موضوع های امنیتی را کم اهمیت تلقی نکرده است.

ایران خواستار حل مشکلات امنیتی در مرزها در همکاری با کشورهای هم مرز است و برای تمامیت سرزمینی کشورهای همسایه احترام ویژه ای قایل است. در این پیوند ˈابراهیم رحیم پورˈ معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه ایران، تاکید کرده است که جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل دارد تا با هر ابزار و عملیات لازم نسبت به برقراری امنیت در مرزهای مشترک دو کشور و مبارزه با اشرار و گروهکهای تروریستی با طرف پاکستانی همکاری کند.

از آنجا که جیش العدل مناطق غربی پاکستان را به پناهگاهی امن برای خود تبدیل کرده، بهتر است دولت پاکستان اقدامی جدی برای رویارویی با این گروه ها انجام دهد تا این امور روابط دوجانبه را وارد چالش نکند. به هر حال دولت ایران طرف اصلی خود را دولت پاکستان می داند و مطالبات خود را از این کشور خواهد داشت. اسلام آباد باید بطور جدی پاسخگو بوده و در پاسخ به حسن نیت ایران در حل مشکلات دوجانبه، به سرعت برای آزادی مرزبانان ایرانی اقدام نماید.

از گروه تحقیق و تفسیر خبر

تحقیق**م.پ**1358