بازگشت چالش سیاسی به ونزوئلا

هنگامی که ˈنیکلاس مادوروˈ در اسفند ماه 1391، پس از مرگ ˈهوگو چاوزˈ رییس جمهوری فقید این کشور، ابتدا بعنوان کفیل ریاست جمهوری عهده دار زمام دولت گردید و پس از آن در فروردین ماه 1392 در انتخابات ریاست جمهوری رقیب خود ˈانریکه کاپریلسˈ را شکست داده و بعنوان رییس جمهوری این کشور انتخاب شد، در همان زمان نیز فضای سیاسی تا حدودی دچار چالش های سیاسی شد؛ چراکه تا آن روز و پس از بیماری چاوز بسیاری از گروه های مخالف در داخل و بیرون از مرزهای این کشور آن را بعنوان فرصتی تاریخی برای کنار گذاشتن اندیشه های چاویسم (انقلاب بولیواری) و بر سر کار آوردن رویکرد غربی تلقی می کردند.

اما برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا و انتخاب نیکلاس مادورو بعنوان رییس جمهوری این کشور، بار دیگر نشان داد که ونزوئلا به میراث چاوز اعتقاد داشته و حرکت این کشور در این مسیر را خواستار است.

در این قالب، به نظر می رسید که ونزوئلای دوران مادورو با تکیه بر میراث سیاسی- اقتصادی چاوز می تواند دورنمای روشنی را برای این کشور ترسیم نماید، اما رخدادهای هفته های گذشته در این کشور نشان داد که مخالفان مادورو بیکار ننشسته اند و هنوز جریان مخالف در ونزوئلا قدرتمند است.

در این زمینه و در حالی 15 روز از آغاز اعتراض های خیابانی پیاپی در خیابان های کاراکاس و چند شهر بزرگ ونزوئلا به بهانه افزایش تورم و جرم و جنایت می گذرد، روز چهارشنبه بیست و سوم بهمن، این اعتراض ها به اوج خود رسید و به کشته شدن هشت نفر، زخمی شدن 137تن و بازداشت 99 نفر انجامید. پس از آن نیکلاس مادورو بیست و هشتم بهمن اعلام کرد که سه کارمند کنسولگری آمریکا را به اتهام نقش داشتن در تظاهرات ضد دولتی اخراج کرده است.

نیکلاس مادورو بدون پرداختن به نام دیپلمات های آمریکایی، واشنگتن را به همکاری با مخالفان با هدف سرنگونی دولت متهم و اعلام کرد دیپلمات های آمریکایی به بهانه اعطای روادید دانشجویی در بین دانشجویان نفوذ کرده اند.

مادورو در یک گفت وگوی تلویزیونی در همان روز اعلام کرد: ما به مدت 2 ماه بر نشست های ماموران آمریکایی در دانشگاه های خصوصی نظارت داشته ایم و کاراکاس از کسی دستور نمی گیرد.

این اظهارات در حالی صورت می گیرد که وزارت امور خارجه آمریکا پیش از این درباره پیامدهای بازداشت «لئوپالدو لوپز» رهبر مخالفان ونزوئلا، هشدار داده بود.

به گزارش خبرگزاری ها، روز سه شنبه بیست و نهم بهمن، رهبر مخالفان دولت ونزوئلا نیز در کاراکاس پایتخت این کشور دستگیر شد.

در همین حال «جان کری» وزیر خارجه آمریکا، روز یکشنبه بیست و هفتم بهمن در بیانیه ای نگرانی خود را از افزایش تنش ها در ونزوئلا و بازداشت معترضان ابراز کرد.

ونزوئلا یکی از اصلی ترین کشورهای تولیدکننده نفت جهان به شمار می رود و در منطقه راهبردی کاراییب و در کنار آمریکا قرار دارد. تحولات سیاسی این کشور آمریکای مرکزی می تواند بر بسیاری از حوزه های منطقه آمریکای مرکزی و جنوبی تاثیرگذار باشد.

این کشور، پنجمین صادر کننده نفت خام، سومین تولید کننده اوپک و از نظر میزان ذخایر گاز رتبه هشتم را در جهان داراست. این در حالی است که بر پایه آمار رسمی، نرخ تورم در سال گذشته میلادی در این کشور، 56 درصد اعلام شده است.

بر این پایه، رخدادهای روزهای گذشته ونزوئلا، نشان داد که این کشور از نظر سیاسی به شدت 2 قطبی شده است؛چراکه بسیاری از گروه های مخالف دولت مادورو تلاش کردند تا از همان فردای انتخاب وی به ریاست جمهوری در اردیبهشت92، با فشارهای مختلف و از جمله تظاهرات دولت وی را تضعیف کنند.

از دیگر سو، اگرچه در دوران چاوز، مخالفان به رهبری انریکه کاپریلس و با حمایت آمریکا تلاش می کردند تا رهبری چاوز را به چالش بکشند اما رهبری فره مند چاوز و رویکرد اقتصادی وی مبتنی بر توزیع عدالت اجتماعی باعث شد، مخالفان دولت وی شکست بخورند.

اما با روی کار آمدن مادورو و به دنبال آن نمود چالش های اقتصادی، باعث شده نیروهای مخالف وی از فضای موجود برای چالش گری و افزایش فشار بهره گیرند. در این میان، حمایت خارجی به ویژه از سوی آمریکای ها به گروه های مخالف یکی از عناصر تاثیرگذار در روند تحولات موجود خواهد بود.

از این منظر به نظر می رسد که واشنگتن تلاش دارد تا مدل اوکراین را به فضای سیاسی ونزوئلا نیز تسری دهد؛ بدین معنا که با حمایت از تظاهرات و اعتراض های گسترده و سپس تداوم این فرایند و حمایت سیاسی- دیپلماتیک تلاش می کند تا به نوعی تغییر کادر رهبری در همسایه جنوبی خود را تسریع کند.

در این قالب، تغییر در کادر رهبری این کشور از منظر آمریکایی ها می تواند فرصتی برای کاهش چالش های منطقه ای و بر سر کار آمدن دولت همسو ایجاد نماید.

در فرجام سخن، به نظر می رسد که روند تحولات ونزوئلا نشان می دهد که 2 چالش داخلی و مداخله گری خارجی باعث شده تا این کشور وارد مرحله جدیدی از بی ثباتی گردد و در این میان آنچه برای دولت مادورو اهمیت دارد، مدیریت تحولات در شرایط تحولی خواهد بود.

از سهراب انعامی - گروه تحقیق و تفسیر خبر

تحقیق**2040**1358