سفیر سابق فرانسه در ایران: رابطۀ تهران-پاریس قربانی شرایط شد/ فرانسه، بلندپروازی‌های آمریکا را ندارد

زهرا خدایی:  دور تازۀ مذاکرات میان ایران و 5+1 در چهارچوب توافق "برنامۀ اقدام ژنو" امروز سه شنبه (18 فوریه) در وین آغاز می شود. از زمان انعقاد توافق نامۀ موقت در 24 نوامبر 2013 تاکنون توافقاتی میان سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در راستای تسهیل بازدید بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی از سایت های هسته ای ایران، اعتمادسازی و همچنین در راستای اجرایی کردن مفاد توافقنامۀ ژنو منعقد شده است؛ توافق نامه ای که برخی آنرا فازی مهم در دیپلماسی ایران در ارتباط با جامعۀ بین الملل می دانند اما در عین حال همسایگان منطقه ای نسبت به آن نگاههای بدبینانه و رقابتی دارند. خبرگزاری خبرآنلاین در گفتگو با فرانسوا نیکولو، سفیر سابق فرانسه در ایران، تغییر موازنه در خاورمیانه متعاقب توافق ژنو و آیندۀ رابطۀ ایران و فرانسه را مورد بحث قرار داده است که در ادامه می خوانید:

تمایل دارم مصاحبه را با خاطره ای جالب از دوره ای که شما در ایران سفیر بودید، آغاز کنم. آیا تجربه ای که برای خواننده های ما جالب باشد، به ذهن تان می رسد؟
روزی را به یاد می آورم که در تاریخ اکتبر 2003 به همراه وزرای خارجۀ فرانسه، آلمان و انگلیس، دومینیک دوویلپن، یوشکا، فیشر و جک استراو به تهران آمدیم تا راه حلی را برای بحران در حال آغاز پروندۀ هسته ای ایران پیدا کنیم. این ملاقاتهای جمعی قبلا اتفاق نیفتاده بود و این واقعاً یک تحول مهم تاریخی بود. متأسفانه در آن مقطع، راهکاری برای حل بحران هسته ای پیدا نشد، اما این ابتکار در مقطعی ریسک برخورد خشونت آمیز را کاهش داد.
همچنین احساسات و واکنش های در خور توجه ملی و بین المللی برای همبستگی با ایرانی ها پس از زلزلۀ بم را به یاد دارم؛ حتی به یاد می آورم که در آن زمان، رفتگرهای تهران هم که تصور می کردند که پول زیادی برای ارسال کردن به بم ندارند، تصمیم گرفتند تیمی فوری را برای کمک به تمیز کردن به شهر بم ارسال کنند. سفارت فرانسه نیز به سرعت و در زمان مناسب تیمی را به بم ارسال کرد و آمادگی خود را برای حمایت از تیم نجاتی که از فرانسه آمده بود، اعلام داشت.

در مقطی فرانسه در برخی موضوعات، بسیار بدبین تر از آمریکایی ها در قبال ایرانی ها ظاهر شده است. همین موضع فرانسه، ایرانی ها را نسبت به سیاستمداران فرانسوی تا اندازه ای بدبین کرده است. شما این رفتار فرانسویها را چگونه ارزیابی می کنید؟
نمی توانم انکار کنم که دولت فرانسه، از نگاه بسیاری از افراد، در مدیریت پرونده هسته ای تندرو ظاهر شد. اما آیا در بلندمدت، فرانسویها تندروتر از آمریکایی ها یا انگلیسی ها بوده اند؟ این مسئله ای است که من قضاوت آن را بر عهدۀ خودتان می گذارم. در هر حال، برای بهبود روابط و حل همین مسائل در مذاکرات آینده فرصتی به وجود آمده است. برنامۀ اقدام مشترک که در 24 نوامبر 2013 منعقد شد، توافقنامۀ فوق العاده ای است. در صورتی که از این توافق استفادۀ درستی شود و هر یک از طرفها در 6 ماه آینده به تعهدات سازندۀ خود صادقانه عمل کنند، در واقع به نوعی می تواند ماشین اعتمادسازی باشد. از سویی می تواند پس از پایان دورۀ مشخص شده، فرصتی برای توافقات گسترده تر و مهمتر باشد. راهها از قبل مشخص شده است، در صورتی که دو طرف، به نقشۀ راه توجه کنند، مذاکرات، شانس خوبی برای رسیدن به موفقیتی بزرگ است.

ایران و فرانسه سالهای دشواری را در روابط شان تجربه کردند. با این حال در هفته های گذشته ورود هیئتی بزرگ از سرمایه گذاران فرانسوی به ایران، شکل دیگری به روابط داده است. آیندۀ رابطۀ ایران و فرانسه را چگونه پیش بینی می کنید؟
بله، درست می گوئید، ایران و فرانسه رابطۀ سخت و دشواری را به خصوص بر سر پرونده هسته ای ایران و تحریم های متعاقب آن پشت سر گذاشته اند. در واقع رابطه بسیار ویژه میان دو کشور، قربانی شرایط شد. از سویی، چندی پیش سفر فوق العاده هیئتی از بازرگانان و تاجران فرانسه به ایران را داشته ایم. تعداد و کیفیت اعضای حاضر در این هیئت این پیام روشن و واضح را به ایران ارسال کرد که فرانسه خواهان کاهش آرام و تدریجی مناسبات محکم و پایدارش با ایران نیست. این پیام بسیار فراتر از منافع اقتصادی است و در حال حاضر به سمت ایران و همچنین به سوی دولت فرانسه جهت داده شده است. من امیدوارم که دو طرف این پیام را شنیده باشند.

سفر فرانسوا اولاند به عربستان- آنهم در شرایطی که رابطه میان عربستان سعودی و آمریکا متأثر از سیاستهای واشنگتن در خاورمیانه رو به سردی می رود- تعابیر مختلفی به همراه داشته است. برخی بر این باورند که فرانسه تلاش می کند به خاورمیانه بازگردد و جای خالی آمریکا در منطقه را پر کند. نظرتان دربارۀ این فرضیه چیست؟ اصولاً سیاست خاورمیانه ای سوسیالیستها را چگونه ارزیابی می کنید؟
به صراحت بگویم، فرانسه در موقعیتی نیست که جای آمریکا را در خاورمیانه را بگیرد. به چند دلیل: اول اینکه آمریکایی ها - به رغم همۀ آنچه گفته و نوشته می شود- در خاورمیانه هنوز بسیار حضور دارند. به حضور نظامی آمریکایی ها در خلیج فارس نگاه کنید، به رویکرد و مسیرشان در راستای گسترش پایگاههای دریایی در بحرین نگاه کنید؛ به تلاشهای آنها در راستای احیای رابطه با عربستان سعودی نگاه کنید.بدون شک فرانسه چنین بلندپروازیهایی را ندارد. فرانسه در مناطق دیگری از جهان مشغله های دیگری دارد. فرانسه بدون شک تلاش می کند تا با توجه به محدودیتهای ظرفیتی اش، به برقراری ثبات کمک کند.
اما پیرامون ویژگی احتمالی سیاست خاورمیانه ای سوسیالیستها، می خواهم بگویم که سیاست خارجی فرانسه فرای گرایشات حزبی است. هرچند میان سارکوزی و اولاند به لحاظ شخصیت، سبک و روشِ کاملاً متفاوت سارکوزی و اولاند، ما در سیاست خارجی فرانسه در این دو دوره تغییرات اساسی مشاهده نکرده ایم.

اما در زمان ریاست جمهوری سارکوزی، به نظر می رسید فرانسه روابطی فراآتلانتیکی و رابطۀ نزدیکتری با آمریکا را دنبال می کرد، اما ظاهراً اولاند سیاست متفاوتی دارد. نظرتان دربارۀ سیاست فراآتلانتیکی سوسیالیستها چیست؟
دوباره بر این مسئله تأکید می کنم که من تفاوتی میان دورۀ ریاست جمهوری سارکوزی و اولاند نمی بینم. رئیس جمهور اولاند، به تازگی از ایالات متحده آمریکا بازدیدی موفق داشته است؛ سفری که در آن باراک اوباما، فرانسه را یکی از مهمترین متحدان باوفای آمریکا خوانده است. البته فرانسوا اولاند، خودش بر این مسئله تأکید کرد که فرانسه دوست سختی است و همیشه موافق سیاستهای ایالات متحده آمریکا نیست. اما در اصل، رابطه میان دو کشور بیش از هر زمانی دیگری در موقعیت محکم و خوبی است.

برای مشاهدۀ متن اصلی گفتگو به زبان انگلیسی اینجا کلیک کنید

5252