سناریوهای آیندۀ مصر از نگاه عبدالباری عطوان

عبدالباری عطوان با اشاره به نامزدی عبدالفتاح السیسی و حمدین صباحی در انتخابات ریاست جمهوری مصر، سناریوهای روند انتخابات را بررسی کرد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، عبدالباری عطوان تحلیلگر مسایل راهبردی منطقه، سردبیر سابق روزنامۀ القدس العربیه و سردبیر روزنامۀ اینترنتی رأی الیوم در مقاله جدید خود با اشاره به نامزد شدن عبدالفتاح السیسی و حمدین صباحی برای رقابت های انتخابات ریاست جمهوری در مصر نوشت: موضع دکتر عبدالمنعم ابوالفتوح رهبر حزب مصر قوی در مورد اوضاع مصر به واقعیت این کشور نزدیک بود، چرا که وی اعلام کرد که وارد رقابت‌های انتخاباتی نخواهد شد، چون اوضاع کنونی آزاد و دموکراتیک نیست و دستگاه قضایی مستقلی نیز وجود ندارد که بر روند انتخابات نظارت کند.
چگونه ممکن است این انتخابات سالم و آزاد باشد، آنهم در شرایطی که دهها هزار نفر از فعالان سیاسی بدون اتهامات مشخص و دادگاه‌های عادلانه در زندانها و بازداشتگاه ها هستند ؟ چگونه می‌توان باور کرد که مصر در مسیر دموکراتیک گام بر می‌دارد، آنهم در شرایطی که سیطره طلبی واحدی بر رسانه‌های این کشور حاکم است و سایر رسانه ها از ارائه دیدگاه‌های خود منع شده و بسته شده‌اند.
حمدین صباحی نامزد جریان مردمی که در انتخابات ریاست جمهوری سال 2012 به رتبه سوم رسیده بود، دو روز پیش از عزم خود برای حضور در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری خبر داده و تاکید کرد که معرکه وی معرکه انقلاب مصر است، وی البته به وضوح هدف خود را بیان نکرد و نگفت که منظور وی از انقلاب مصر انقلابی است که تمام اقشار این کشور در سال 2011 رقم زدند، یا انقلاب ژولای سال 2012 است که با حمایت ارتش و برای براندازی حاکمیت اخوان المسلمین و رئیس جمهور این کشور یعنی محمد مرسی صورت گرفته است.
در مورد کاندیداتوری صباحی برای انتخابات می توان دو تفسیر ارائه کرد:
اول: تفسیر اول این است که این کاندیداتوری با هماهنگی ارتش و شخص عبدالفتاح السیسی صورت گرفته تا به مشارکت چند جانبه در انتخابات ریاست جمهوری آینده مشروعیت بدهد و باعث شود نامزدهای دیگر نیز برای مشارکت در این انتخاب ترغیب شوند و در پایان اینگونه وانمود شود که السیسی بعد از یک رقابت سخت بر دیگر نامزدها که آنها هم از حمایت‌های مردمی برخوردار بوده اند، پیروز شده است.
دوم: تفسیر دوم این است که وی به تصمیم شخصی خود و بدون هماهنگی با ژنرالها این کار را انجام داده باشد که در این صورت می توان صباحی را چالشی برای نامزد نظامیان مصری دانست که این گزینه در نهایت می‌تواند به درگیری میان دو طرف منجر شود، درگیری که حتی بعد از پیروزی تقریبا تضمین شده السیسی در انتخابات نیز ادامه خواهد داشت.
آقای صباحی شخصیت شایسته‌ای است و محبوبیت بالای مردمی دارد که در قرار گرفتن وی در رتبه سوم در انتخابات گذشته خود را نشان داد، اما احتمال پیروزی وی از قبل هم کمتر خواهد بود، چرا که محبوبیتی که السیسی برای خود ایجاد کرده و تبلیغات رسانه‌ای شدیدی که برای وی انجام می شود و او را تنها منجی مصر برای رهایی از بحران‌های کنونی از جمله بحرانهای امنیتی و اقتصادی معرفی می کنند، شانس صباحی را کمتر و کمتر می‌کند.
من به شخصه امیدوارم که آقای صباحی در شرایط سیاسی کنونی مصر وارد انتخابات نشود، البته این بدان علت نیست که احتمال پیروزی وی در این انتخابات محدود است، بلکه به این علت است که شرکت کردن وی در این انتخابات باعث می شود که در مشروعیت دادن به روند سرکوب کنونی در مصر و کشتار و بازداشت و بستن دهان طرف‌های مخالف کمک کند، این در حالی است که پیشتر از مخالفان سرسخت حاکمیت نظامیان در این کشور بود و به دنبال تشکیل دولت مدنی و غیر نظامی بود.
اگر اندکی به عقب باز گردیم، می بینیم که بیشتر نمایندگان حزب الکرامه در پارلمان منحل شده قبلی بدون حمایت و پشتیبانی اخوان المسلمین و ائتلاف این حزب با آنها نمی‌توانستند به این کرسی‌ها دست پیدا کنند.
هنگامی که من در روز چهارم ژوئن یعنی یک ماه قبل از براندازی محمد مرسی رئیس جمهور این کشور با وی در کاخ اتحادیه دیدار کردم، وی آقای صباحی را حتی در صورت پیوستن به جبهه نجات ملی با محمد البرادعی و عمرو موسی و دیگران هم پیمان خود خواند. من نمی‌دانم که مرسی الان نیز در بازداشت همین دیدگاه را داشته باشد و به حامیان خود در جنبش اخوان المسلمین دستور خواهد داد که به وی رأی بدهند یا نه؟
من بعید نمی‌دانم که صباحی روی رأی جنبش اخوان المسلمین و برخی مستقل‌هایی که در انتخابات گذشته به وی رأی داده‌اند، حساب کرده باشد، وی همچنین می‌خواهد رأی برخی افرادی که از حاکمیت موسسه نظامی بر روند سیاسی این کشور و ایجاد دولت نظامی نگران هستند را نیز به دست آورد، اما تمام این احتمال‌ها در شرایط کنونی و اوج تبلیغات برای عبدالفتاح السیسی محدود به نظر می‌رسد.
شاید توجه به این نکته لازم باشد که السیسی هنوز تمام برگه های خود را رو نکرده است، وی هنوز به صورت رسمی کاندیداتوری خود در انتخابات را مطرح نکرده و لباس نظامی خود را بیرون نیاورده است. این در حالی است که موسسه نظامی رسما کاندیداتوری وی را اعلام کرده و او را به بالاترین درجه در ارتش مصر رسانده است. اما باید دید آیا این تردید به علت ترس از شکست در مدیریت کشور است و از بین بردن تروریسم و حل بحران اقتصادی در کشور است یا اینکه تردید وی به علت عدم توافق در هویت وزیر دفاع آینده است که باید جانشین وی شود.
البته یک احتمال دیگری نیز با وجود ضعیف بودن آن وجود دارد و آن این است که کاندیداتوری صباحی حداقل در حال حاضر می توان به عنوان یک راه حل میانه مطرح شود، و رئیس جمهوری غیر نظامی انتخاب شود که از حمایت موسسه نظامی نیز برخوردار است، این می‌تواند یک گزینه میانی برای خروج از بحران کنونی مصر باشد.
ماهها و سالهای آینده غافلگیری‌های زیادی در مصر در انتظار ماست، البته در این میان ما ناچار به استفاده از گزینه سومی برای خروج از بحران کنونی هستیم و آن گزینه تحقق آشتی ملی و ایجاد سکویی برای بازیابی هیبت و جایگاه ارتش در کشور و بازگشتن اخوان المسلمین به عرصه رقابت در روند سیاسی است، در این صورت بازداشتگاه های کشور از هزاران زندانی خالی خواهند شد، آقای صباحی یا فرماندهی دیگر در ارتش می تواند یکی از گزینه های اعمال این روند باشد که کودتایی علیه کودتا در کشور محسوب می شود. البته همه احتمال‌ها وارد است و از جمله این احتمال‌ها نیز کانداتوری السیسی و پیروزی وی در انتخابات ریاست جمهوری مصر است، هیچ کس نمی‌تواند نتایج آینده را پیش‌بینی کند.

5252