رونمایی از کتاب «انقلابي اسلامي در غرب»/ این کتاب نگاه جدیدی در مطالعات اسلامی و تاریخی دارد

به گزارش خبرگزاری مهر،، مراسم رونمايي از کتاب «انقلابي اسلامي در غرب»، نوشتة دكتر ایگناسیو اولاگوئه، با حضور دكتر علي‌محمد طرفداري (ویراستار کتاب)، حجت الاسلام ربانی‌نژاد (مدیر انتشارات مصباح‌الخیر) و سعيد طاووسي و با شرکت علاقه‌مندان به حوزة مطالعات تاریخ، پنجشنبه 17 بهمن ماه در سالن اجتماعات کانون اندیشه جوان برگزار گردید.

کتاب «انقلابی اسلامی در غرب» را دكتر ایگناسیو اولاگوئه، که اهل اسپانیاست، نگاشته و هم‌وطن ديگر وی، یعنی دكتر جعفر گونزالس که به زبان فارسی هم مسلط است، ترجمه كرده و دکتر طرفداری ویراستاری نهایی آن را بر عهده داشته است. با همت انتشارات مصباح‌الخیر، اين اثر منتشر و به بازار نشر عرضه شده و در اختیار محققان قرار گرفته است.

در ابتداي نشست، سعيد طاووسی بيان كرد: این کتاب نگاه جدیدی در مطالعات اسلامی و تاریخی به روی محققان و پژوهشگران تاریخی باز کرده است. نويسندة کتاب «انقلابی اسلامی در غرب» این نظر را كه بسیاری بدان معتقدند و مي‌گويند: اسلام به زور شمشیر وارد سرزمین‌های مختلف شده است، زير سؤال مي‌برد و برخلاف آنها، این نگرش را مطرح می‌كند که ورود اسلام هرگز با شمشیر، زور و قدرت قهریه نبوده است. او از منكران نگرش خود مي‌پرسد: چگونه می‌توان ادعا کرد اسلام با زور وارد سرزمینی شود و تمدن عظیم و فاخری از خود به مدت چندین قرن باقی گذارد؟!

این پژوهشگر تاریخ در ادامة صحبت‌هایی خود به یکی دیگر از ویژگی‌های اين کتاب ایگناسیو اولاگوئه اشاره کرد و گفت: «این کتاب را باید از جنس یک مطالعة موردی دانست؛ چون این نظریه دربارة انتقال اسلام به سایر مناطق همچون هند، ایران... نیز وجود دارد».

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به شکل‌گیری نگاه‌های جدید به تاریخ و تاریخ‌نگری اظهار کرد: «امروزه خوشبختانه نسل جدیدی از محققان به وجود آمده‌اند که با نگره‌های علمی و روشمند به قضایای تاریخی می‌نگرند و بی‌گمان دکتر ایگناسیو اولاگوئه از این دسته محققان تاریخی است؛ نویسنده‌ای که برای بررسی چگونگی ورود و گسترش اسلام در اندلس، فقط به منابع تاریخی تکیه نکرده، بلکه در کنار متون اسلامی و متون اسپانیایی، اعم از تاریخی و دینی، از دانش‌های کمک‌كننده به تاریخ از جمله بوم‌شناسی، زمین‌شناسی، هوا شناسي و... نیز یاری جسته است».

طاووسی در ادامة صبحت‌های خود، یکی از دلایل دکتر ایگناسیو اولاگوئه را دربارة اینکه اسلام با شمشیر وارد اندلس نشده است اين چنين شرح داد: «در واقع سرزمین اندلس در آن دورانی که اسلام ظهور کرد، از آن مسیحیتی که به تثلیث آلوده شده بود فاصله گرفته و پیرو مذهب آريوسي شده بود که نوعی مسیحیت توحیدی است. همين موضوع نشان مي‌دهد كه اين تفکرات دینی زمینة بسیار مناسبی در بین مردم اسپانیا به وجود آورده بود و این خود عامل بسیار مهمی در گرايش مردم به آیین اسلام بوده است و به عبارتی دیگر، نگرش‌های دینی آنها براي پذيرش اين دين به نوعی آماده و مهیا بود».

در ادامه این جلسه حجت‌الاسلام ربانی‌نژاد، مدیر انتشارات مصباح‌الخیر، ضمن تشکر از برگزارکنندگان این مراسم، به اين موضوع اشاره نمود كه «هدف وی و همکارانش در انتشارات مصباح‌الخیر ترویج فرهنگ و مذهب اسلامی است و در این زمينه در پي كسب منفعت شخصی نیستند. وی دربارة علت قرار دادن این کتاب در اولویت‌های کاری مؤسسة خود هم اظهار نمود: «بنده بعد از آشنایی با این کتاب ارزشمند، ضمن همفکری با بزرگان اهل فن در قم و جناب آقای دکتر طرفداری، تصمیم گرفتم ترجمة این کتاب را در اولویت کاری مؤسسة مصباح‌الخیر قرار دهم؛ زيرا اين منبع بسیار مهم و تحقیقی برای نخستين بار است كه در ایران منتشر می‌شود».

ربانی‌نژاد اين خبر خوش را هم به حضار داد که ترجمة عربی این کتاب نیز به پایان رسیده است و بزودي به بازار نشر عرضه خواهد شد. ايشان دليل اهميت قائل شدن براي ترجمة عربي اين كتاب و انتشار آن را چنين عنوان كرد: «در بین آثار و تألیفات تاریخی محققان کشورهای عربی، جای این اثر ارزشمند بسیار خالی است».

سخنران ديگر این جلسه، دکتر علی‌‍محمد طرفداری (ویراستار کتاب) بود که صحبت‌های خود را با اشاره به زمانی که تصمیم گرفت این کتاب را ترجمه كند آغاز كرد و گفت: «اواخر سال 1387، کنفرانسی دربارة روابط ایران و اسپانیا در دانشکدة مطالعات جهان برگزار شد که بنده در آن، نامی هم از این کتاب بردم که با استقبال محققان و پژوهشگران روبه‌رو شد و این سرآغازی برای توجه به این کتاب و ترجمة آن به زبان فارسی گردید. سرانجام بعد از چند سال خوشبختانه كتاب يادشده به زبان فارسی ترجمه گردید و امروز مراسم رونمایی از آن برگزار شده است».

وی در بخش دیگری از سخنان خود دربارة توجه غربی‌ها به تحقیقات تاریخی و به‌ويژه تاریخ اسلام گفت: «اینکه محققی غربی به تاریخ اسلام این گونه نگاهی علمی و روشمند بیندازد جای خوشحالی و سپاس دارد و از سویی دیگر باید از محققان مسلمان گلایه کرد که چرا نباید کارهای بزرگی همچون این اثر به دست محققان مسلمان نگاشته شود».

ویراستار کتاب «انقلابی اسلامی در غرب» افزود: «اکنون نزدیک به بیش از سه دهه از زمان نگارش متن اصلی این کتاب می‌گذرد، ولی به لحاظ محتوایی همچنان بوی تازگی از آن به مشام می‌رسد و هنوز هم در مطالعات تاریخی می‌توان آن را الگویی بسیار مناسب برای محققان و دانش‌پژوهان ما دانست».

دکتر طرفداری دربارة عصارة اصلی کتاب نيز اظهار نمود: «این کتاب، كه از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است، اطلاعات بسیار جامع و ارزشمندی را در اختیار محققان علاقه‌مند به تاریخ اندلس قرار می‌دهد. شرایط سیاسی و اجتماعی مردم اندلس هم‌زمان با ورود اسلام به این سرزمین از مباحث مهم این اثر است. با این حال باید تأکید کنم که نکتة محوری این کتاب رد ديدگاه كساني است که معتقدند ورود دين اسلام به اندلس و گسترش آن در اين سرزمين از طریق نظامی بوده است؛ نویسنده بر اساس داده‌هاي تاریخی و دانش‌های کمکی تاریخ، اين نظریه را رد كرده و ورود اين دين به اندلس و دليل گسترش آن در اين بخش از خاك اروپا را ناشی از تحولی درونی دانسته است. در حقیقت باید گفت که اسلام به سهولت وارد هر سرزمیني شده است که در آن آیین توحیدی وجود داشته است».

این پژوهشگر تاریخ در بخش دیگری از صحبت خود، به کمبود منابع تاریخی دربارة تاریخ اندلس اشاره کرد و گفت: «کتاب انقلابي اسلامی در غرب یکی از کتاب‌های جامع و ارزشمندي است كه تاکنون به زبان فارسی ترجمه شده است. با این حال باید توجه کرد که مخاطب نویسنده در این کتاب ذهنیت مردم اسپانیا در دهة 1970م است و مطالب آن براساس نیازها و دانش آن زمان نگاشته شده است؛ بنابراین اگر نقاط ضعفی به لحاظ یافته‌های جدید تاریخی در این اثر باشد ــ يعني يافته‌هاي جديد، نظریات وی را رد کند ــ مربوط به گذشت زمان و رشد علم و دانش است و در حقیقت رسالت نویسنده در این بحث مفصل، تغییر  نگرش‌های تاریخی مردم آن سرزمین در همان زمان بوده است و با همين هدف، تیغ نقدش را هم بر نوشته‌هاي مورخان دورة خودش قرار می‌دهد».

دکتر طرفداری، نقد و بررسی داده‌های تاریخی و امکان‌سنجی و استفاده از علوم دیگر در کنار تاریخ را از ویژگی‌های منحصربه فرد این نویسنده در اثر ارزشمند «انقلابي اسلامی در غرب» دانست و بيان نمود: «گردآوری اطلاعات تاریخی و مستند کردن نوشته‌های تاریخی بسیار ارزشمند است، اما مهم‌تر از آنها این است که این داده‌هاي تاریخی نقد و ارزیابی شوند و بتوان در تحلیل‌های تاریخی از آنها سود جست. امکان‌سنجی از ویژگی‌هاي دیگر این اثر است که نویسنده در آن، داده‌های تاریخی را در فضاهای جغرافیایی و آب و هوایی و... ارزیابی مي‌كند و درواقع به داده‌های تاریخی این نگرش انتقادی را دارد».

وی در پایان به این نکته اشاره نمود که اثر يادشده در استفاده از متدهای علمی شايستة ستایش است و ازهمين رو مي‌توان آن را الگويي برای محققان داخلی قرار داد، ولی رهیافت‌های آن به نقد و بررسی نياز دارد. این جلسه در پایان با رونمایی از کتاب «انقلابي اسلامي در غرب» و پرسش و پاسخ‌هاي شرکت‌کنندگان در جلسه و مهمانان به پایان رسید.