جاسوسی گسترده واشنگتن

هنگامی که در دی ماه 1392، «باراک اوباما» اعلام کرد که بزودی تغییراتی را در روند اجرایی «آژانس امنیت ملی» (ان. اس. ای) آمریکا اعمال خواهد کرد بسیاری از ناظران سیاسی- امنیتی در خود آمریکا و حتی دوستان اروپایی این کشور امیدوار بودند پس از افشاگری «ادوارد اسنودن»، واشنگتن تغییراتی را در مسیر اقدامات این سازمان ایجاد نماید، اما به نظر می رسد این تغییرات در سطح وسیعی انجام نشد و حتی بسیاری از شرکت های بزرگ آمریکایی نیز به این روند اعتراض کردند.

ادوارد اسنودن کارمند و پیمانکار پیشین آژانس امنیت ملی آمریکا، جاسوسی این کشور از متحدان و شرکای راهبردی خود در اروپا و دیگر نقاط جهان را فاش کرد.

پس از دعواهای حقوقی که در اوایل آذر ماه 92 بر سر قانونی بودن اقدام های جاسوسی این سازمان آغاز شد و یک قاضی دادگاه فدرال آمریکا، این اقدام ها را غیرقانونی اعلام کرد، روز دوشنبه نیز شرکت های بزرگ اینترنتی، آمار درخواست های آژانس امنیت ملی آمریکا برای دسترسی به اطلاعات کاربران را منتشر کردند تا ماجرایی که اسنودن افشا کرده بود، باز مورد توجه رسانه ها و ناظرین سیاسی قرار گیرد.

آژانس امنیت ملی یک سازمان دولتی است که زیر نظر وزارت دفاع آمریکا اداره می شود. این سازمان در سال ۱۹۵۲ تاسیس شد که وظیفه اصلی آن نظارت بر فعالیت های اینترنتی، ماهواره ای و کشف رمز است. همچنین این آژانس از اعضای کلیدی جامعه اطلاعاتی آمریکا بوده و یکی از محرمانه ترین سازمان های جاسوسی در جهان به شمار می آید.

به گزارش تارنمای آلمانی «دویچه وله»، شرکت های بزرگ اینترنتی آمریکا روز دوشنبه چهاردهم بهمن، برای اولین بار آماری را منتشر کردند که میزان درخواست های آژانس امنیت ملی آمریکا را برای به دست آوردن اطلاعات کاربران اینترنت نشان می دهد.

این در حالی است که دولت آمریکا و شرکت های اینترنتی یک هفته پیش از آن به توافق رسیدند تا شرکت های گوگل، مایکروسافت، یاهو و فیس بوک آمار مربوط به ۶ ماه اول سال ۲۰۱۳ را منتشر کنند. در این میان، مطابق با آمار منتشر شده، شرکت «یاهو» با ثبت ۳۰هزار مورد درخواست از سوی آژانس امنیت ملی آمریکا، بیش از بقیه شرکت ها وادار به فاش کردن اطلاعات کاربران خود شده است. بر پایه اعلام شرکت یاهو، در نیمه اول سال ۲۰۱۳ از راه دادگاه و بر پایه قانون «کنترل سازمان های اطلاعات خارجی» (FISA) بین ۳۰ تا ۳۱هزار درخواست برای به دست آوردن اطلاعات کاربران به این شرکت فرستاده شده است.

شرکت «گوگل» نیز در همان زمان، با ۹ تا 10 هزار درخواست و «مایکروسافت» با ۱۵ تا ۱۶ هزار درخواست این سازمان روبرو بوده است. آمار «فیسبوک» انتقال اطلاعات ۵ تا ۶هزار کاربر را در نیمه اول سال گذشته میلادی نشان می دهد.

رسوایی جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا و افشای اسناد آن از سوی ادوارد اسنودن، گستردگی فعالیت این سازمان در شنود و جمع آوری اطلاعات تماس های تلفنی و اینترنتی شهروندان در داخل و خارج از این کشور را نشان داد؛ به نحوی که فضای بین المللی تا مدتی زیر تاثیر چالش ایجاد شده ناشی از این اقدام دولت اوباما قرار گرفت و بسیاری از کشورها از آمریکای لاتین گرفته تا اروپا این اقدام واشنگتن را مورد نقد گسترده قرار دادند.

این در حالی است که باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا، اواخر دی ماه با دفاع از ماهیت فعالیت این سازمان تنها از محدود کردن جاسوسی این کشور از رهبران خارجی سخن راند و اعلام کرد که روند کلی برنامه جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا در جمع آوری داده ها و مکالمات تلفنی ادامه خواهد یافت.

در این قالب، اطلاعاتی که شرکت های بزرگ جهان از یاهو گرفته تا گوگل و مایکروسافت منتشر کرده اند 2 مسیر را در نظرگاه جهانی مشخص می سازد:

نخست اینکه، بسیاری از شرکت هایی که امروز بعنوان بنیان های فناوری اطلاعات شناخته می شوند، در آمریکا قرار دارند و استقرار این شرکت ها در این کشور و اجبار بر استفاده از فناوری آمریکایی باعث گردیده تا امنیت اطلاعات با خطر روبرو شود. بر این پایه به نظر می رسد که جریان فعلی مبتنی بر «مرکز بودگی» فناوری اطلاعات در آمریکا بایستی تغییر کند.

از دیگر سو، اسناد افشاگری اسنودن و سپس اعتراف نهادها و مقام های آمریکایی نشان داد، امنیت فضای اطلاعاتی امروز جهان دچار آسیب پذیری های گسترده ای شده است؛ چرا که آمریکایی ها در این مدت به دلیل همین مرکز بودگی فناوری اطلاعات، تلاش کرده اند تا سلطه خود را بر فضای مجازی گسترش دهند.

از این دیدگاه، چنین فرایندی می تواند افزون بر اینکه مردم جهان را نسبت به امنیت در شبکه های بزرگ مجازی بدبین سازد، رقابت های شدیدی را نیز میان کشورهای بزرگ جهان برای بهره گیری از این فضا ایجاد نماید. روندی که گاهی با گسترش آن به صورت جنگ های اطلاعاتی در می آید.

در این زمینه می توان به رویارویی اطلاعاتی چین و آمریکا اشاره کرد که حتی واکنش رهبران 2 طرف را در بازه های زمانی مختلف به همراه داشته است.

در حالی ماجرای اسنودن و جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا امروز به جریانی بادوام و دنباله دار تبدیل شده است که کشورها و مناطق مختلفی در جهان را از آسیا و چین گرفته تا اروپا و آمریکای لاتین زیر تاثیر خود قرار داده است.

به نظر می رسد که این جریان به دلیل قرار گرفتن منافع و وجهه امنیتی قدرت های بزرگ در مسیر یکدیگر می تواند سبب ساز دگردیسی های گسترده ای در حوزه های جریان های اطلاعاتی و نیز رویکردهای جدید امنیت اطلاعاتی باشد.

از سهراب انعامی- گروه تحقیق و تفسیر خبر

پژوهش**2040**1358