دورنمای آمریکا در سال اقدام

روسای جمهوری آمریکا همواره در نشست سالیانه مشترکی که با نمایندگان مجلس نمایندگان و سنا دارند (کنگره)*، سخنانی می گویند که به اصطلاح «سخنرانی وضعیت کشور» (State of the Union Address) خوانده می شود.

در این سخنرانی روسای جمهوری برنامه های کاری مهم خود در عرصه داخلی و خارجی برای یک سال بعد را تشریح می کنند.

این سنت که از زمان ریاست جمهوری «جرج واشنگتن» نخستین رییس جمهوری آمریکا (1797- 1789 میلادی)، به طور مرتب و هر ساله برگزار می شود، از جمله مهمترین سخنرانی های روسای جمهوری این کشور محسوب می شود که افزون بر انعکاس داخلی، به دلیل شرایط ویژه آمریکا در سطح بین المللی بازتاب گسترده ای نیز دارد.

در این پیوند، «باراک اوباما» رییس جمهوری آمریکا، شامگاه هشتم بهمن ماه در کنگره آمریکا سخنرانی کرد و کوشید مسیر روشنی از رویکرد دولت آمریکا را نشان دهد.

اوباما که برای پنجمین بار در دوران ریاست جمهوری به کنگره رفت و سخنرانی سالانه وضعیت کشور را ایراد کرد، در حوزه داخلی به مسائل اقتصادی و مالی آمریکا پرداخت و در حوزه سیاست خارجی نیز بخش زیادی از صحبت های خود را بر موضوع ایران متمرکز کرد.

وی در دوره دوم ریاست جمهوری خود از سال 1391 خورشیدی با معضلات داخلی و خارجی بسیاری روبرو بوده که بخشی از این مشکلات به دلیل نبود اجماع در حوزه داخلی رخ داده است و بخش دیگر نیز در سیاست خارجی این کشور ریشه دارد.

در حوزه سیاست خارجی، اوباما با طیفی از مسائل گوناگون از جمله مساله خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان در پایان سال 2014م. (دی ماه 1393 خورشیدی) تا موضوع ایران و سوریه روبرو است.

از منظر آمریکا، افغانستان باید توافقنامه امنیتی خود با این کشور را امضا کند؛ توافقنامه ای که هنوز «حامد کرزای» رییس جمهوری افغانستان، با وجود فشارهای واشنگتن و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) آن را نپذیرفته است.

در این زمینه، اوباما در سخنرانی خود و در مورد افغانستان به این مساله اشاره داشت که «اگر دولت افغانستان توافق امنیتی را امضا کند، بخشی از نیروهای ما در آن کشور باقی خواهند ماند»؛ موضوعی که به نظر می رسد دولت افغانستان بر سر آن تردید دارد یعنی تردید درباره چگونگی حضور این نیروها.

همچنین اوباما در حوزه سوریه بار دیگر با پشتیبانی از گروه های معارض اعلام کرد آمریکا «از اپوزیسیونی که تروریسم (دهشت افکنی) را محکوم کند، حمایت خواهد کرد».

اما مهمترین نکته سخنرانی اوباما در حوزه سیاست خارجی، به موضوع هسته ای جمهوری اسلامی ایران برمی گشت.

رییس جمهوری آمریکا بیشترین زمان سخنرانی در بخش سیاست خارجی را به موضوع دیپلماسی با ایران اختصاص داد و با تاکید بر اهمیت ادامه گفت و گو با جمهوری اسلامی ایران بار دیگر اعلام کرد هر گونه طرح تشدید تحریم های کنگره علیه تهران را وتو می کند.

به گزارش ایرنا، اوباما گفت و گوی دولت خود با ایران را به گفت و گوهای دوران جنگ سرد میان آمریکا و شوروی تشبیه کرد و به نمایندگان مخالف این روند در کنگره گفت: باید به دیپلماسی فرصت پیشرفت دهیم.

وی افزود: اگر «جان اف کندی» و «رونالد ریگان» (روسای جمهوری پیشین آمریکا)، توانستند با شوروی گفت و گو کنند ما نیز می توانیم با ایران بر سر یک میز بنشینیم.

رییس جمهوری آمریکا گفت: به روشنی می گویم اگر کنگره طرح تحریم هایی را تصویب کند که برای گفت و گوها خطرساز باشد، آن را وتو خواهم کرد. برای امنیت ملی کشورمان باید به دیپلماسی اجازه پیشرفت بدهیم.

اگرچه اوباما طی روزها و ماه های گذشته به ویژه پس از اجرایی شدن توافقنامه ژنو در سی ام دی ماه، بارها بر ادامه دیپلماسی و امکان وتو هر گونه طرح مصوب سنا تاکید داشته است اما به نظر می رسد دولت اوباما می کوشد با استفاده از کنگره فشارهای خود را برای رسیدن به بیشترین دستاوردها در موضوع هسته ای ایران وارد آورد. این موضوع یعنی اعمال فشار، چندان دور از واقعیت نیست چراکه رییس جمهوری آمریکا، در سخنرانی آذرماه خود در مرکز «سابان» موسسه «بروکینگز» با وجود تاکید بر ادامه راه دیپلماسی و تفاوت دیدگاه با رژیم صهیونیستی، بر تداوم اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده بود.

از سوی دیگر، اوباما در سخنرانی خود به مسائل داخلی آمریکا نیز وارد شد که شاید بتوان به مهمترین بخش آن یعنی وجود اختلاف میان دولت و کنگره اشاره داشت؛ اختلاف هایی که برای مدتی فضای سیاسی و اقتصادی آمریکا را با معضلاتی روبرو کرد.

دولت اوباما که از زمان روی کار آمدن در سال 2008 میلادی (1387 خورشیدی) تاکنون در داخل کشور با میراثی از مشکلات گسترده به لحاظ اقتصادی روبرو بوده، هنوز نتوانسته است این مشکلات را به دلیل وجود اختلاف های گسترده سیاسی در کنگره به سرانجام مناسبی برساند؛ مشکلاتی که طیف گوناگونی از بودجه مالی سال 2013 آمریکا تا سیاست های بیمه درمانی را در برمی گیرد.

در یک مورد از همین اختلاف ها، بخش دولتی آمریکا در آذرماه 1392 به دلیل نبود توافق میان دولت و کنگره، به تعطیلی کشانده شد.

در این پیوند، اوباما بخش زیادی از سخنرانی خود در حوزه داخلی را به این مساله معطوف ساخت که اختلاف های باقی مانده بین 2 طیف سیاسی می تواند فضای اقتصادی آمریکا را زیر تاثیر قرار دهد.

اوباما با اشاره به وجود شکاف های 2 حزب بر سر مسائل مالی کشور و تعطیل شدن دولت گفت: ˈاین اختلاف ها نشان داد رفتار ما با مردم آمریکا درست نبوده است و من می کوشم اعتماد را به مردم بازگردانمˈ.

وی درباره آینده سرمایه گذاری در آمریکا ابراز خوش بینی کرد و گفت: مردم از ما می خواهند وضع زندگی آنان را بهبود بخشیم.

همچنین اوباما به وجود دشوارهای اقتصادی برای طبقه متوسط و ضعیف این کشور اذعان کرد و گفت می خواهد با کنگره برای بهبود وضع طبقه متوسط و مردم فقیر همکاری کند.

رییس جمهوری آمریکا بر اهمیت همکاری 2 حزب دموکرات و جمهوری خواه برای بهبود وضع اقتصادی تاکید کرد.

در فرجام سخن به نظر می رسد اوباما در ششمین سال ریاست جمهوری خود هر چند در مسیر ثبات نسبی در حوزه های سیاست داخلی و خارجی قرار گرفته اما هنوز با طیف های گوناگونی از تنش های سیاسی (داخلی و خارجی) و اقتصادی- مالی روبرو است که این چالش ها در برخی موارد مانند مناسبات با کنگره افزایش یافته است.

با توجه به اینکه اوباما در سخنرانی وضعیت کشور، سال 2014 میلادی را ˈسال اقدامˈ (Year of Action) برای دولت آمریکا نامید، می توان انتظار داشت به احتمال زیاد چالش ها و اختلاف های دولت با کنگره بر سر برخی اقدام های آتی افزایش یابد.

------------------------------------------------------------------------------------------

* کنگره ایالات متحده آمریکا (به انگلیسی: United States Congress) شاخه قانونگذاری در دولت آمریکا است. کنگره حاوی 2مجلس سنا و نمایندگان است. هم اکنون ۱۱۳مین کنگره ایالات متحده آمریکا رسمیت دارد.

محل کنگره در ساختمان کاپیتول است، و تاسیس کنگره به سال ۱۷۷۴، یعنی 2سال قبل از استقلال آمریکا باز می گردد.

کنگره محلی است که مجلس نمایندگان و نیز مجلس سنای ایالات متحده آمریکا تشکیل می شود.

وظیفه قانونگذاری بر اساس قانون اساسی بر عهده نمایندگان کنگره است و هر قانونی برای تصویب، نیاز به تایید هر 2مجلس دارد.

گروه تحقیق و تفسیر خبر

پژوهش**2040**1961**1358