نمایندۀ مجلس اعلای عراق در گفتگو با خبرآنلاین: برخی عراق دمکراتیک و آرام را نمی‌خواهند

زهرا خدایی: امارت اسلامی شام عراق موسوم به "داعش"- گروه تروریستی که از درون تراژدی تلخ سوریه سر برآورده- طی یک ماه اخیر عراق را نیز وارد معرکه افراطی گری خود کرده است. هر چند اخبار موجود حکایت از پیشروی‌های مهم نیروهای دولت عراق دارد، اما ویروس داعش همچنان در استان الانبار در حال آلوده کردن امنیت و ثبات عراق است.
طبق اعلام آژانس سازمان ملل در امور پناهندگان از آغاز درگیریها میان نیروهای ارتش عراق و داعش نزدیک به 140 نفر از ساکنان استانهای غربی عراق، خانه و کاشانۀ خود را به سمت کربلا و مناطق کردنشین شمال رها کرده اند که این رقم از سال 2006 تاکنون است.
عراق امروز هرچند نیازمند کمک و توجه همسایگان و دوستانش است تا بتواند روی پای خود بایستند؛ اما بسیاری بر این باورند که از اینجای راه به بعد این مردم و دولت هستند که باید کشورشان را نجات دهند.
ماجد غماس، نمایندۀ مجلس اعلای اسلامی عراق در تهران در گفتگو با سرویس بین الملل خبرگزاری خبرآنلاین در این باره می گوید: راهکار نظامی برای حل بحران امنیتی در استانهای غربی عراق، تنها راه حل موجود نیست؛ باید به مردم این استان اطمینان خاطر داد که بخشی از عراق‌اند و در روندهای سیاسی کشور سهیم اند و در واقع عراق بیش از همه نیازمند همبستگی ملی است. مشروح گفتگوی ماجد غماس، نمایندۀ مجلس اعلای اسلامی عراق در تهران را در ادامه می خوانید:

قدرت گرفتن نیروهای داعش در عراق آیا پیش زمینۀ تحول مهمی در این کشور است و یا دولت خواهد توانست از این بحران عبور کند؟
بحران استان الانبار پیشینۀ چندین ساله دارد اما در 2 سال اخیر عصیان مدنی و تشدید آن به بحرانهای موجود دامن زده است. با دستگیری برخی از سیاستمداران عراقی و متهم کردن آنها به برخی اقدامات خرابکارانه شدت بیشتری گرفت و مشکل پیچیده تر شده است. از این مشکل نیروهای تکفیری و برخی دولتها سوء استفاده کردند و متعاقباً بحران سوریه نیز مزید بر علت شد و سبب ورود گروههای افراطی از جمله داعش به عراق شد.

کمی دربارۀ اهمیت استان الانبار و موقعیت استراتژیک آن برایمان بگویید.
استان الانبار، استان بسیار وسیعی است و یک سوم مساحت کل عراق محسوب می شود. این استان مناطق صحرایی و بادیه نشین بسیاری دارد که امکان استقرار نیروهای القاعده و تکفیری را آسان می کند. الانبار هم مرز با کشورهای سوریه، اردن و عربستان است و همچنین با استانهای نجف وکربلا نیز مرز مشترک دارد.
دولت تا چه میزان در سرکوب این نیروها موفق عمل کرده است؟
ورود نیروهای دولتی برای بیرون راندن نیروهای القاعده و داعش، ضربات مهمی را به آنها وارد کرد. ولی این گروهها نیز با استفاده از شرایط موجود در این استان سعی کردند دو شهر مهم این استان رمادی و فلوجه را تصرف کنند. در این میان نیروهای عشایر و پلیس مقاومت کردند و درگیریها هنوز ادامه دارد. البته پیشرفت‌هایی با کمک نیروهای عشایر حاصل شده است. ولی این راه حل نهایی نیست.
برای حل بحران 2 راه حل وجود دارد:
متمرکز کردن کل نیروهای امنیتی و نظامی دولت، مردم عراق و عشایر استان الانبار به جنگ با تروریستها و استفاده از کل ظرفیتهای موجود برای ضربه زدن به آنها و در نهایت بیرون کردن آنها از مرزهای عراق. این راه حل مستلزم آنست که هماهنگی بسیار بالایی بین کل نیروهای موجود اعم از سیاسی، مردمی، عشایر، پلیس محلی، نیروهای ارتش عراق و همچنین یک هماهنگی با کشورهای همجوار وجود داشته باشد.
جنبۀ نظامی هم اکنون در حال اجراست و با استفاده از کل امکانات در حال پیگیری است و پیشرفتهای نسبتاً خوبی نیز بدست آمده ولی این کافی نیست. باید در کنار اینها حرکتی سیاسی در جهت حمایت مردم استان الانبار صورت گیرد؛ به گونه ای که آنها احساس کنند که دولت و کل مردم عراق اعم از شیعه، کرد و سنی پشتیبان آنها هستند. باید به مردم این منطقه که آسیب دیده اند پناه داد. در واقع مردم استان الانبار باید احساس کنند که از بخشی از مردم، نیروهای سیاسی و دولت عراق هستند که همه پشتیبان آنها هستند و نه داعش و نه نیروهای تکفیری و کشورهای حامیان آنها. هم اکنون فرصت مناسبی برای تحقق این هدف است چون بیشتر اهالی الانبار مایل اند که با دولت همکاری کنند و چنین سمت و سویی دارند.
اما نیروهای تکفیری با پشتیبانانی که دارند تلاش می کنند که این نیروها را به سمت خود بکشند و با اغفال جوانان در میان این جمعیت فاصله بیندازند. دولت باید مانع از این هدف شود. امکان یافتن راه حل وجود دارد و اتفاقاً شانس زیادی در این زمینه داریم اما این مسئله فرصت و زمان نیاز دارد.
با توجه به اینکه استان الانبار همیشه استان پرچالشی بوده، آیا بحران اخیر نمی تواند به نوعی زمینۀ اجرایی شدن سیستم فدرالی باشد؟
مسئله فدرالیسم چند سال پیش مطرح شد اما به بعد موکول شد. در حال حاضر صداهایی وجود دارد مبنی بر اینکه این استان خواهان فدرالی شدن است. اما در مقابل صداهایی نیز وجود دارد که مخالف این مسئله است. یکی از راه حل های موجود فدرالی شدن عراق است؛ ولی با توجه به اینکه زمینه های آن هم اکنون در عراق وجود ندارد می توان با راه حل هایی که دولت خود متصدی آنست، استان را به وضعیت عادی برگرداند.
مالکی چندی پیش در مصاحبه ای با رویترز نسبت به کم توجهی برخی حامیان عراق( از جمله کمکهای نظامی عراق) در حمایت از این کشور در مقابله با نیروهای تروریستی گله کرده و حمایتها را ناکافی دانسته بود. رویکرد آمریکا نسبت به بحران موجود چیست؟
همه می دانیم که آمریکا به دنبال منافع خودش است و مواضع آن متأثر از برخی کشورهای منطقه نیز هست. ولی در کل آمریکایی ها می خواهند با حفظ قدرت و تسلط خود در منطقه این مشکل را حل کنند چون هم اکنون نیروهای تکفیری زمام امور را در دست گرفتند. واقعیت اینست که از بین بردن نیروهای تکفیری مستلزم جهشی بین المللی برای مقابله با این پدیدۀ شوم است.
مسئله دوم اینست که آمریکایی ها دنبال آنند که دولت مالکی به اهل تسنن اعتماد بیشتری داشته باشد. رویکرد مالکی همین سمت و سوی را دارد اما شاید کمی کُندی در این روند وجود دارد که شاید علتش هم برخی سنگ اندازیها و اقدامات غیرضروری باشد.
برخی رسانه ها، همین رویکرد مالکی را یکی از دلایل بحران فعلی می دانند و بر این باورند که دولت نتوانسته همۀ نیروهای موجود در جامعه را جذب و همبستگی ملی ایجاد کند. شما این مسئله را چگونه ارزیابی می کنید؟
عراق در حال سپری کردن روندهای سخت سیاسی است و این مراحل اجتناب ناپذیر است. واقعیت اینست که هنوز بسیاری باور ندارند که دولت عراق به این شکل و با رأی اکثریت در حال پیش رفتن است. بخشی از موانع نیز اشکال تراشی برخی نیروها و کشورهاست. اما به طور کلی نظر ما بر اینست که قدرت شیعیان در وحدت بخشی به مواضع آنها و نیروهای سیاسی شیعه در دولت عراق مهمترین عامل وحدت عراق خواهد بود.
وحدت رویه شیعیان در عراق می تواند سبب تقویت اعتمادسازی در این کشور شود و البته این مسئله در چهارچوب تحالف وطنی و ملی قابل تحقق است. امروز وضعیت به مراتب از گذشته بهتر شده اما همچنان نیازمندیم که بر روی این هدف مهم کار کنیم. عراق مستلزم وحدت رویه میان نیروهای شیعه است و این خود به خود موجب می شود نیروهای اهل تسنن و کرد نسبت به ایجاد تعامل و توافق ملی برای استقرار روند سیاسی در عراق تمایل بیشتری نشان دهند.
به رغم همۀ هزینه هایی که دولت عراق تا کنون برای بیرون کردن نیروهای القاعده کرده است، آیا این بحران می تواند فرصتی برای مالکی جهت ایجاد همبستگی ملی و جذب سایر گروههای داخل کشور باشد؟ در مجموع شما هزینه- فرصت های بحران فعلی عراق را چگونه ارزیابی می کنید؟
بله. با نظر شما موافقم. جدای از چالشهای موجود و فداکاریهایی که در این مسیر صورت گرفت، اما همۀ اینها می تواند عامل مثبتی برای پیشرفت وضعیت عراق محسوب می شود.
مثلاً طرح 10 ماده ای سیدعمار حکیم برای مقابله با بحران می تواند مهم باشد. پشتیبانی از نیروهای عشایر و نیروهای امنیتی مستقر در این استان می تواند حالت همدلی و پشتیبانی را در میان سایر گروهها تقویت کند و حتی می تواند کارساز باشد. دولت می تواند با این سیاست مردم استان الانبار و کسانی که استغفال شدند و به سمت نیروهای داعش رفتند را بازگردانده و در بازسازی استان سهیم کند. با برطرف کردن بیکاری، حل معضل امنیتی و توسعۀ اجتماعی و خدماتی می توان بحران استان الانبار را حل کرد. مردم این استان باید احساس کنند که دولت به نفع آنها کار می کند اگر این احساس پیدا شد، حل بسیاری از مشکلات آسانتر خواهد بود.

52