ایران غایب حاضر در کنفرانس ژنو 2

کنفرانس ژنو 2 در سوییس و بدون حضور ایران برگزار می‌شود. بیش از 1500 تن به نمایندگی از رسانه‌های دنیا در این کنفرانس حاضر هستند تا روز اول کنفرانس در مونترو در نزدیکی ژنو و سپس گفت‌گوهای دولت و مخالفان سوری در ژنو را پوشش دهند.

به گزارش خبرنگار اعزامی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، پیش از آن که بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد از ایران دعوت و سپس دعوتش را پس بگیرد، همه خبرنگاران و کارشناسان حاضر در سوییس منتظر بودند تا ببینند آیا ایران در کنفرانس شرکت می‌کند یا نه.

به اعتقاد بسیاری برگزاری کنفرانس بدون حضور ایران به مثابه برگزاری رویدادی بین‌المللی بدون طعم است. عدم مشارکت ایران در نگاه بسیاری از خبرنگاران معنایش این است که شکست کنفرانس از پیش رقم خورده است. شاید به همین دلیل بود که سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه از بازپس‌گیری دعوت ایران از سوی دبیرکل سازمان ملل به عنوان اشتباهی بسیار بزرگ یاد کرد؛ چرا که او بیش از همه می‌داند نقش ایران در میان 30 کشور دعوت شده در تحولات سوریه حداقل از 25 کشور شرکت‌کننده در این کنفرانس بسیار قوی‌تر است.

لاوروف و دولت روسیه اگر راهی داشتند حتما در این کنفرانس بدون نتیجه شرکت نمی‌کردند اما آن‌قدر در پیرامون این کنفرانس شکلی سر و صدا بلند شده است که روسیه نیز نمی‌تواند از آن عقب‌نشینی کند؛ گو این که طرح گفت‌وگوهای سیاسی و حرکت به سوی راه‌حل سیاسی در برنامه مسکو با محوریت ایران پیش‌بینی و برنامه‌ریزی شده بود.

اما همه نشانه‌ها در فضای کنفرانس ژنو 2 نشان می‌دهد که خروجی مطلوبی برای راه حل سوریه نخواهد داشت:

1- ائتلاف موسوم به مخالفان ملی سوریه با خروج شورای موسوم به ملی سوریه از آن از میان دو نیم شده است. حتی زمانی که بحث حضور در کنفرانس از سوی مخالفان در استانبول از سوی این ائتلاف مورد بررسی قرار گرفت، نتوانست اجماع برای شرکت به دست آورد.

2- آمریکا بر مصوبات ژنو 1 درباره سوریه تأکید دارد. بر اساس این نگاه ژنو 2 باید منتهی به ایجاد دولت انتقالی شود؛ نگاهی که حتی آمریکایی‌ها و شرکایش نیز می‌دانند خیالی و غیر قابل اجرا است. از زمان ژنو 1 تاکنون همه اوضاع منطقه‌ای و بین‌المللی و هم‌چنین اوضاع سوریه تغییر یافته است. در حقیقت از آن روز تاکنون هویدا شده است که میدان‌دار نبردهای شبه‌نظامیان مسلح در سوریه که علیه نظام در جنگ هستند، همان‌هایی هستند که در قاموس آمریکا تروریست هستند. آمریکا و برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا می‌دانند که سقوط نظام در دمشق به منزله رها کردن افسار تروریسم در خاورمیانه و انتقال آن به دیگر کشورها و از جمله کشورهای عضو اتحادیه اروپا است. بنا بر این منوط کردن ژنو 2 به ژنو 1 مثل تعلیق به محال است. این در حالی است که نظام سوریه نشان داده است اکنون به مراتب قوی‌تر از زمان برگزاری ژنو 1 است. اگر آمریکا و مخالفان نظام سوریه در ژنو 2 به دنبال دولت انتقالی و حذف نظام سیاسی کنونی هستند، معنایش این است که تلاش بیهوده‌ای را آغاز کرده‌اند و راه حل ها را همچنان به سوی گسترش جنگ در سوریه سوق می‌دهند.

3- هیأتی که تحت نام ائتلاف مخالفان در ژنو 2 شرکت می‌کند، هیچ گونه سیطره میدانی در تحولات نظامی مجموعه‌های مسلح در داخل سوریه ندارد و اگر گفته شود که اعضای این هیأت از هتل‌های پنج ستاره در استانبول و دیگر کشورهای اروپایی و عربی عازم سوییس شده‌اند، بیراه گفته نشده است. آنها مدعیانی هستند که هیچ گونه تسلطی بر گروه‌های سلفی و تکفیری داخل ندارند و آن‌هایی که امروز در داخل سوریه در حال گسترش جنگ هستند، اساسا حضوری در ژنو 2 نداشته بلکه برخی از آن‌ها به شدت با برگزاری این کنفرانس مخالف هم هستند. این یعنی این که نتایج کنفرانس تأثیری در تحولات داخلی سوریه ندارد.

4- ایران پیش‌تر اعلام کرده بود که اتحاد بین‌المللی و منطقه‌ای در آستانه برگزاری ژنو 2 باید متوجه وحدت عمل علیه تروریسم در سوریه شود. ادعاهای ایران منطبق با شرایط کنونی سوریه، عراق و لبنان و در محدوده‌ای فراگیرتر شامل کل منطقه است. آمریکا و روسیه در این زمینه نیز با ایران هم‌عقیده‌اند با این همه با اصرار غیرمنطقی وزارت خارجه آمریکا و فشار سعودی‌ها و بازی رسانه‌ای ائتلاف موسوم به مخالفان نظام سوریه دعوت از ایران پس گرفته شد تا محور اساسی بازگشت سوریه به راه حل سیاسی نیز کم‌سوتر شود. هنگامی که موضوع تروریسم در سوریه با همه عناوین رسمی‌اش در کنفرانس ژنو 2 نادیده گرفته شود، در واقع نوعی خودزنی پیش از موعد از سوی مجریان کنفرانس تحقق یافته است.

5- هیأت سوری مشارکت کننده از سوی نظام سیاسی سوریه در کنفرانس ژنو 2 هیأتی کاملا سیاسی است و هیچ مقام و یا شخصیت امنیتی و نظامی در آن وجود ندارد. معنای آن این است که نظام سوریه هم به خوبی می‌داند از دل این کنفرانس چیزی بیرون نمی‌آید و الا اگر تغییراتی میدانی در سوریه به همراه می‌داشت، آن گاه بخش مهمی از هیأت سوری را مقام‌های نظامی و امنیتی به خود اختصاص می‌دادند.