صدر: به سمت تعلیق درازمدت تحریم‌ها می‌رویم/چه ناظری بالاتر از شورای امنیت ملی وجود دارد؟

سید محمد صدر پیشینه فعالیت در حوزه‌های متعددی را در وزارت امور خارجه در کارنامه خود دارد. او که در دولت شهید رجایی وارد این وزارت خانه شد، زمانی مدیر کل امور اروپا و آمریکا بود و در دولت خاتمی نیز معاونت عربی و آفریقایی را برعهده داشته است.

مشاور وزیر امور خارجه معتقد است امروز ایران به معنای واقعی به دنبال گسترش روابط با همسایگانش است. با این که او از برخی عملکردهای همسایگان ایران گله‌هایی دارد؛ اما امیدوار است همسایگان نیز این تغییر رفتار در سیاست خارجی را بدانند و در پایان چهار ساله دولت جدید روابط ایران با همه کشورها فصل جدیدی را داشته باشد.

نقاط ضعف هشت سال گذشته منجر به تحمیل تحریم‌های ناعادلانه‌ شد

سید محمد صدر در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) که در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه انجام شد، با مثبت ارزیابی کردن توافق‌نامه هسته‌یی ژنو خاطرنشان کرد: نقاط ضعفی که در هشت سال گذشته وجود داشت منجر به تحمیل تحریم‌های بسیار ناعادلانه‌ای در زمینه تحریم‌های بین‌المللی و دوجانبه از طرف کشورهای مختلف از جمله آمریکا و اتحادیه اروپا، چین، کانادا، کره جنوبی، هند و ... به ایران شده بود و در نتیجه آن مشکلات بسیار زیاد اقتصادی به ایران تحمیل شد. از جمله این که حدود 100 میلیارد دلار از درآمد نفتی ایران در خارج از کشور بلوکه شده است که دولت ایران نمی‌تواند از آن استفاده کند.

با مذاکرات ژنو انزوای سیاسی ایران نیز پایان می‌یابد

مشاور وزیر امور خارجه گفت: با مذاکراتی که ایران در ژنو دنبال می‌کند به سمتی می‌رویم که نه تنها تحریم‌ها در درازمدت تعلیق می‌شود بلکه انزوای سیاسی ایران نیز پایان می‌یابد.

او توضیح داد: بخشی از مشکلات ناشی از تحریم‌ها مربوط به مسائل اقتصادی است. اما بعد دیگر تحریم‌ها انزوایی است که تحریم به مرور زمان ایجاد می‌کند. این انزوا است که روز به روز موقعیت بین‌المللی ایران را ضعیف‌تر می‌کند؛ بنابراین مذاکرات اگر ادامه پیدا کند و در همین مسیر پیش برود دو مشکل اساسی ایران را البته در یک مقطع زمانی نه چندان کوتاه حل خواهد کرد.

معاون وزیر خارجه پیشین ایران تاکید کرد: آن‌هایی که انتقاداتی طرح می‌کنند و معتقدند ایران امتیازات زیادی داده و مذاکرات به خوبی پیش نرفته است به این مساله توجه نمی‌کنند که استراتژی ایران استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌یی است. این مذاکرات در شرایط فعلی و آینده به گونه‌ای است که به هیچ شکلی به این استراتژی ضربه‌ وارد نمی‌کند و در واقع به سمتی می‌رویم که در عین رفع نگرانی‌های ادعایی غرب، بتوانیم استفاده صلح‌آمیز خود را از انرژی هسته‌یی داشته باشیم.

صدر با بیان این که این استراتژی‌ توسط رهبری اعلام شده که ما به دنبال سلاح هسته‌یی نیستیم، افزود: ما خواهان تسلیحاتی که ایران و کل جامعه بین‌الملل را به خطر بیندازد نیستیم، بنابراین برنامه هسته‌یی ایران در چارچوب استفاده صلح‌آمیز است و هیچ‌گونه خدشه‌ای در این مذاکرات برای دسترسی به این هدف که استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌یی است وارد نشده و نخواهد شد.

وی در عین حال درباره بیان برخی انتقادها نسبت به مذاکرات از سوی برخی جریان‌های سیاسی در کشور، اظهار کرد: مخالفت افراد، گروه‌ها، نمایندگان مجلس و یا احزاب با این برنامه موضوع منفی‌ای نیستد. دموکراسی به معنی این است که دولت کاری که صحیح و به نفع کشور می‌داند انجام دهد. اگر فرد یا گروهی فکر می‌کنند که این اقدامات به نفع کشور نیست نظرات خود را اعلام و انتقاد کند. گاهی برخی تصور می‌کنند که بیان انتقادات ایراد دارد در حالی که بیان انتقادات مساله‌ منفی نیست.

آیا ناظری بالاتر از شورای عالی امنیت ملی بر تیم مذاکرات هسته‌یی وجود دارد؟

مشاور وزیر امور خارجه هم‌چنین درباره اخبار منتشر شده در رابطه با وجود هیاتی برای نظارت بر تیم مذاکره‌کننده هسته‌یی ایران و مذاکرات با 1+5، خاطرنشان کرد: من از آن چه که با عنوان وجود تیم نظارتی جدید مطرح شده مطلع نیستم اما به طور کلی به لحاظ قانونی ناظر اصلی بر این موضوع شورای عالی امنیت ملی است که متشکل از رییس‌جمهور، رییس قوه قضاییه و رییس مجلس و نیروهای نظامی و اطلاعاتی است که در راس آن نیز رهبری قرار دارد. آیا ما در کشور ناظری بالاتر از این داریم؟ ناظری که رییسان سه قوه در آن حضور دارند.

او تاکید کرد: ‌وزارت امور خارجه مذاکره‌کننده است و تصمیم‌گیر نهایی درباره مذاکرات نیست. مذاکرات را انجام می‌دهد و گزارش آن در شورای عالی امنیت ملی مطرح می‌شود و درباره آن تصمیم‌گیری می‌کند.

صدر درباره تلاش وزارت خارجه برای رفع شرایط تحریم علیه کشور و گسترش فعالیت اقتصادی ایران با کشورهای دیگر، گفت: وزارت خارجه برای رفع تحریم‌های ظالمانه‌ای که در این مدت در اثر عملکرد اشتباه دو دولت قبلی تحمیل شده است تلاش می‌کند؛ مذاکره را با این هدف آغاز کرده است و در این مسیر حرکت می‌کند. در صورتی که تحریم‌ها لغو شود گشایش زیادی در روابط اقتصادی خارجی ایران به وجود خواهد آمد و تمام درآمدهای نفتی بلوکه شده و امکاناتی که ایران در دنیا در زمینه‌های مختلف از آن محروم شده بود برطرف می‌شود و باز می‌گردد.

مشاور وزیر امور خارجه با بیان این که عوامل و جو سیاسی و روانی در اقتصاد تاثیر دارد و انزوا و نداشتن موقعیت بین‌المللی در اقتصاد بسیار موثر است، ادامه داد: ایران به لحاظ گسترش و جمعیت آن و اقتصاد وسیعش همواره بازار مطلوب شرکت‌های خارجی بوده و است و همه مایل بودند که از این بازار وسیع منتفع شوند؛ اما تحریم‌ها باعث جلوگیری از همکاری این شرکت‌ها با ایران شدند و سرمایه‌گذاری و مبادلات اقتصادی را محدود کردند. در شرایط کنونی صرف ایجاد جو مثبت با این که هنوز هیچ تحریمی برداشته نشده است تاثیرات زیادی داشته است اما در همین شرایط شرکت‌های زیادی برای ورود به بازار ایران ابراز علاقه کرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد به محض این که تفاهم‌نامه پیش رود و اجرای آن آغاز شود، آن‌ها بیش‌تر ابراز علاقه خواهند کرد.

وی در عین حال درباره رویکرد آمریکا در دور جدید مذاکراتی با ایران و در دولت جدید، گفت: اوباما و کابینه‌اش اعلام کرده‌اند به دنبال مذاکره با ایران و حل دیپلماتیک مساله هسته‌یی هستند، اما از آن سو احزاب رقیب دولت به‌خصوص حزب جمهوریخواه و بخشی از حزب دموکرات به دنبال افزایش تحریم‌ها علیه ایران هستند. واقعیت این است که اگر آن‌ها لایحه‌های جدیدی درباره تحریم‌ها به تصویب برسانند نقض تفاهم‌نامه ژنو است و به همین دلیل دولت آمریکا با تصویب آن مخالفت کرده است و اعلام کرده اگر تحریم جدیدی در مجلس سنا به تصویب برسد اوباما آن را وتو خواهد کرد. اما به هر حال آن‌ها نیز پروسه‌های قانونی دارند که اگر تعداد آرا بیش از دو سوم نمایندگان سنا باشد حق وتو از رییس‌جمهور گرفته می‌شود. در چنین شرایطی ایران نیز واکنش لازم را خواهد داشت.

در شرایط کنونی اولویت اول سیاست خارجی ایران بحث انرژی هسته‌یی است

معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه پیشین ایران درباره اولویت‌های دیگر سیاست خارجی ایران نیز گفت: باید در نظر داشت به هر حال در شرایط کنونی اولویت اول سیاست خارجی ایران بحث انرژی هسته‌یی است زیرا موضوع تحریم‌ها به آن ارتباط دارد که کل کشور را تحت تاثیر قرار داده است. اگر این موضوع حل نشود، مسائل وارد فازهای دیگر می‌شود و ممکن است کشور در خطر قرار گیرد بنابراین بحث انرژی هسته‌یی اولویت اول ایران است و طبیعی است که سیاست خارجی نیز در همان جهت حرکت می‌کند؛ اما معنای آن بی‌توجهی به موضوعات دیگر نیست.

صدر توضیح داد: ما در بحث انرژی هسته‌یی با شش کشور در حال مذاکره هستیم که این مذاکرات زمینه‌ای برای بحث‌های دیگر است. همان‌طور که درباره انگلیس بحث بازگشایی سفارت انگلیس در تهران و سفارت ایران در لندن مطرح شده است. البته طبیعی است که خاورمیانه یکی از اولویت‌های مهم ایران است زیرا اکثر کشورهای مسلمان در این منطقه قرار دارند.

او با بیان این که سیاست خارجی از همسایگان آغاز می‌شود و به کشورهای اسلامی ادامه می‌یابد، گفت: اما سیاست خارجی ما در همین جا متوقف نمی‌شود و امیدواریم به گونه‌ای باشد که در پایان چهار سال دولت جدید روابط با همه کشورها به جز رژیم صهیونیستی ارتقای جدی داشته باشد.

دولت سوریه، ترکیه، عربستان، قطر و گروه‌های تروریستی مقصران حوادث سوریه هستند

معاون عربی و آفریقای وزیر خارجه پیشین ایران هم‌چنین درباره مواضع ایران در قبال سوریه و تحولات در این کشور، گفت: موضوع سوریه بسیار پیچیده شده است و از موضوعاتی است که اکثر طرف‌ها درباره آن اشتباه کرده‌اند. اولین اشتباه از جانب دولت سوریه انجام شد و آن زمانی بود که حرکت‌های اعتراضی مسالمت‌آمیز مردمی با سرکوب دولت مواجه شد. پس از آن به دلیل این اشتباه معارضین وارد اشتباه دیگری شدند که دست به اسلحه بردند و حرکت مسلحانه‌ای را آغاز کردند. پس از آن اشتباه بعدی در ورود گروه‌های تروریستی غیرسوری در راس آن القاعده و جبهه النصره و داعش به سوریه رخ داد. حمایت‌های وحشتناک عربستان سعودی و قطر و پس از آن مواضع تند ترکیه علیه سوریه از اشتباهات دیگر بود. آمریکا نیز تصور می‌کرد می‌تواند به سرعت بشار اسد را بردارد و اشتباهاتی را مرتکب شد. معارضین سیاسی سوریه نیز اشتباهی دیگر مرتکب شدند و با هم به هیچ توافقی نرسیدند. اختلافات شدیدی بین آن‌ها وجود دارد و نمی‌توانند به نقطه واحد برسند همان‌طور که مشخص نیست تا این لحظه معارضین سوریه در اجلاس "ژنو 2" شرکت می‌کنند یا خیر و هر روز یک تصمیم را اعلام می‌کنند. در شرایط کنونی وضعیت به گونه‌ای است که هیچ طرفی تصمیم‌گیر قطعی و 100 درصد نیست.

صدر اضافه کرد: عربستان که متحد پنجاه ساله آمریکا در منطقه است درباره موضوع سوریه با این کشور اختلاف پیدا کرده است و آمریکا نیز با عربستان اختلاف دارد. آن‌ها اختلافات‌شان را پنهان نکرده‌اند و به روزنامه‌ها کشیده شده است و عربستان تلویحا از آمریکا انتقاد می‌کند و در آمریکا نیز انتقاداتی علیه عربستان مطرح می‌شود.

وی تاکید کرد: آن چه که مسلم است این است که سوریه راه‌حل نظامی ندارد. راه‌حل سیاسی طبیعتا با مذاکره و گفت‌وگو انجام می‌شود.

عربستان با اقدامات رادیکالی از تروریست‌ها حمایت می‌کند

معاون وزیر پیشین امور خارجه درباره اقدامات عربستان و موضع این کشور در قبال ایران نیز گفت:‌ عربستان نسبت به گذشته تغییر مواضع داده است و از حالت محافظه‌کارانه بیرون آمده و اقدامات رادیکالی انجام می‌دهد. از تروریست‌ها در کشورهای مختلف و عمدتا در عراق، سوریه و لبنان حمایت می‌کند. معتقدم عربستان در نهایت مانند ترکیه که به این نتیجه رسید باید در سیاست‌هایش تغییراتی انجام دهد به این نتیجه خواهد رسید بخصوص این که ما این تجربه را داریم که افراط، افراطی‌گری و تروریسم دوست و دشمن نمی‌شناسند. ممکن است امروز دوست باشند و پولی بگیرند و در جهت منافع یک کشور کار کنند اما فردا مواضع دیگری خواهند داشت. عربستان حتما این تجربه را دارد و خواهد دانست این روش ممکن است در نهایت به ضرر خودشان باشد.

صدر ادامه داد: ایران به معنای واقعی به دنبال گسترش روابط با همه کشورهای همسایه به ویژه کشورهای مسلمانی که ریشه‌های فرهنگی مشترک زیادی دارند، است و ایران در این جهت حرکت کرده است. امیدواریم عربستان نیز در این مسیر گام بردارد.

مشاور وزیر امور خارجه کشورمان درباره علت تغییر رفتار عربستان نیز گفت: یکی از علل آن تحلیل غلطی است که متاسفانه غرب به کل منطقه تلقین کرده است که البته عملکرد چند سال اخیر احمدی‌نژاد نیز در جا افتادن این رفتار موثر بوده است. این رفتار تبلیغ ایران‌هراسی و بحث هلال شیعی است. آمریکا گسترش نفوذ شیعه و خطر ایران هراسی در منطقه را تبلیغ می‌کند و برای عربستان جا انداخته است که ایران قدرت منطقه‌یی شده و در عراق، لبنان و سوریه نفوذ دارد و قدرت عربستان را زیر سوال می‌برد. این تلقینی بود که آمریکایی‌ها از بدو پیروزی انقلاب به دنبال آن بودند اما تا قبل از دولت آقای احمدی‌نژاد نتوانسته بودند آن را جا بیندازند؛ اما عملکرد این دولت باعث شد این قضیه جا افتاد و در شرایط کنونی شاهد عوارض آن هستیم.

عربستان بداند سیاست فعلی ایران نزدیک به دوره اصلاحات است تا دوره احمدی‌نژاد

معاون عربی و آفریقای وزیر پیشین امور خارجه ایران گفت: زمانی که در این باره مسوولیتی داشتم در دولت خاتمی و زمان اصلاحات روابط بسیار صمیمانه‌ای با عربستان سعودی داشتیم؛ تا زمانی که ملک فهد حضور داشت شاهد علاقه و اعتماد آن‌ها بودیم. گفته بودند که درهای عربستان سعودی به روی ایران باز شود و باز شده بود و ما در همه زمینه‌ها گسترش روابط داشتیم. عربستان امروز باید بداند ایران کنونی ایرانی با سیاست‌های آن دوره است نه ایرانی با سیاست‌های زمان احمدی‌نژاد. حداقل این است که دولت فعلی سیاست احمدی‌نژاد را دنبال نمی‌کند و سیاست‌هایش در سیاست خارجی سیاست‌های دوره خاتمی است زیرا روحانی دبیر شورای عالی امنیت ملی دوره خاتمی بود و سیاست‌ها در قبال کشورها همان است که آن زمان دنبال می‌شد و این نکته‌ای است که عربستان باید به آن توجه کند و به این نتیجه برسد که سیاست‌هایش به نفع کشورش و منافع جهان اسلام و کل منطقه نیست و تغییر سیاست دهد.

روابط ایران و ترکیه نباید فدای روابط ایران و سوریه شود

صدر هم‌چنین درباره روابط ایران و ترکیه و تحولات اخیر در این کشور، گفت: روابط ایران و ترکیه نباید فدای روابط ایران و سوریه شود. باید بحث‌های مربوط به این دو کشور را از یکدیگر جدا کرد و خوشبختانه در شرایط کنونی سیاست ما در جهت توجه به این نکته پیش می‌رود که ترکیه همسایه مسلمان و مهم ماست و دو طرف امکانات اقتصادی زیادی دارند که می‌توانند از هم استفاده کنند، همان‌طور که در شرایط کنونی بحث رابطه 30 میلیارد دلاری مطرح شده است.

وی با بیان این که چشم‌انداز رابطه ایران و ترکیه را مثبت می‌بینم، به برنامه ریزی‌های انجام شده برای سفر هیات‌های سیاسی عالی رتبه دو کشور اشاره کرد و افزود: ترک‌ها امروز متوجه شده است که نباید رابطه‌شان را با ایران تحت تاثیر مسائل سوریه قرار دهند. ترکیه نیز می‌داند ایران همسایه مهمش است. ایران برای ترکیه نیز اهمیت دارد و به همین دلیل است که رابطه با ایران را رابطه استراتژیک می‌داند.

گفت‌وگو از خبرنگار ایسنا: حمیده صفامنش

انتهای پیام