مهمترین تحولات آذربایجان در سال 2013- مناقشه قره باغ (2)

آذری ها که از تداوم گفت و گوهای بدون نتیجه گروه مینسک خسته شده اند، علاوه بر این راه های دیگری را هم برای حل مناقشه مطرح کردند و در برخی مقاطع از توسل به شیوه های نظامی در صورت تداوم بلاتکلیفی سخن گفتند.

آنان مذاکرات 20 ساله برای حل این مناقشه را ˈوقت کشیˈ و ˈمذاکره برای مذاکرهˈ نامیدند و در طول سال به موازات انتقاد از گروه مینسک، از آمریکا و روسیه نیز در مناسبت های مختلف به دلیل آنچه بی توجهی به این مناقشه و یا حمایت از ارمنستان می نامیدند، انتقاد کردند .

توجه نشان دادن آذری ها به گزینه های دیگری به غیر از مذاکرات گروه مینسک ، موجب شد تا در طول سال چند بار نام جمهوری اسلامی ایران و کشورهای منطقه برای ورود به موضوع حل مناقشه مطرح شود.

ایران در چند مقطع تمایل خود را برای میانجیگری در حل مناقشه قره باغ نشان داد و اعلام کرد که در صورت درخواست جمهوری آذربایجان و ارمنستان آماده است با استفاده از ظرفیت های خود در منطقه و جهان برای حل این مناقشه از طریق صلح آمیز اقدام کند . این پیشنهاد ایران از سوی مقامات آذری و محافل سیاسی و اجتماعی جمهوری آذربایجان مثبت ارزیابی شد .

از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران، ثبات منطقه که لازمه آن حل مناقشه های موجود و جلوگیری از بروز زمینه برای هرگونه مناقشه جدید است، صرفا در چارچوب همکاری های منطقه ای میسر است و نیروهای فرامنطقه ای در این مورد اقدام مثبت و موثر انجام نداده اند یا قادر به آن نیستند.

در این میان حضور تعدادی از نمایندگان تشکل های مردمی جمهوری آذربایجان در تبریز و دیدار آنان با علما ، دانشگاهیان و اصحاب رسانه و طرح مطالبی در حمایت از آزادی اراضی اشغالی آذربایجان ، زمینه ساز برنامه ریزی برای برگزاری همایشی علمی ، بین المللی تحت عنوان ˈقره باغ ، زمینه ها و پیامدهاˈ شد .

این همایش که از سوی مؤسسه تاریخ و فرهنگ ایران وابسته به دانشگاه تبریز و با مشارکت موسسات فرهنگی، مطالعاتی و دانشگاهی و مشارکت ˈاتحادیه تشکل های مدافع آزادی قره باغˈ جمهوری آذربایجان برنامه ریزی شده بود و قرار بود در 15 آبان 1392 در تالار وحدت دانشگاه تبریز برگزار شود، در ماههای آخر به دلیل آنچه که از آن به عنوان مخالفت دولت جمهوری آذربایجان با حضور شخصیت های آذری در این همایش یاد شد، به تعویق افتاد.

از سوی دیگر آمریکا که همواره تلاش می کند تا جمهوری آذربایجان را به عنوان شریک راهبردی خود در منطقه ˈقفقاز جنوبیˈ معرفی کند و در ماههای قبل بارها به دلیل بی توجهی به مناقشه قره باغ با انتقاد دولتمردان آذربایجان مواجه شده بود ، در اواخر سال میلادی جاری به کمک وزیر خارجه ترکیه، زمینه ملاقات روسای جمهوری آذربایجان و ارمنستان را پس از دو سال وقفه در وین فراهم کرد.

در این نشست که وزرای خارجه دو کشور و روسای مشترک گروه مینسک نیز حضور داشتند ، توافق شد ، مذاکرات سران در ماههای آینده نیز ادامه یابد و وزیران خارجه دو کشور موظف شدند روند مذاکرات را بر مبنای گفت و گوهای جاری و با همکاری گروه مینسک برای یافتن راه حل صلح آمیز ادامه دهند.

سفر وزیر خارجه ترکیه به ارمنستان در اواخر سال جاری میلادی ، رخداد مهم دیگری بود که در کانون توجه دولتمردان و محافل سیاسی جمهوری آذربایجان قرار گرفت.

اگر چه برخی ناظران سیاسی این سفر را نوعی تغییر نگرش ترکیه در روابط این کشور با ارمنستان و بی اعتنایی به جمهوری آذربایجان تلقی کردند ، ولی مقام های رسمی آذربایجان با رد این ادعاها ، انجام این دیدار را امری عادی جلوه دادند.

ˈبهار مراداواˈ نایب رییس پارلمان ملی جمهوری آذربایجان در این زمینه گفت: بر اساس موضع رسمی ترکیه ، روابط حسنه میان آن کشور و ارمنستان زمانی اتفاق می افتد که نیروهای نظامی ارمنی از مناطق اشغالی جمهوری آذربایجان عقب نشینی کنند. لذا برقراری تماس توسط طرفهای ترک و ارمنی امری عادی تلقی می شود و نظراتی که در مورد عدم برقراری ارتباط میان دو کشور مطرح می شود، غیرقابل قبول است. برای مذاکره جهت آگاهی از مواضع طرف مقابل و حل مسایل نیاز به برقراری تماس و ملاقاتهای دوجانبه است.

به گفته وی ، در رابطه با مناقشه قره باغ سه موضوع روابط میان جمهوری آذربایجان- ترکیه ، روابط ارمنستان - ترکیه و روابط جمهوری آذربایجان – ارمنستان باید توامان مورد توجه قرار گیرد.

بحث راه اندازی فرودگاه ˈخوجالی ˈ در قره باغ و اصرار ارامنه برای بهره برداری از این فرودگاه و همچنین موضوع اسکان ارامنه سوریه در اراضی اشغالی آذربایجان نیز از جمله موارد چالشی مناقشه قره باغ بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان در اوایل سال 2013میلادی بود.

خاورم**1206**1651