مروری بر مناظره های این 35 سال

محمود عزیزی: روزهایی که آیت الله بهشتی و در کنارش محمدتقی مصباح یزدی که در آن روزگار روحانی 47 ساله بود روبرویشان احسان طبری و نورالدین کیانوری 65 و 66 ساله نشسته بودند. طبری تئورسین و نظریه پرداز حزب توده بود و کیانوری از اعضای تاثیر گذار این حزب.

آن مناظره ها در فضای چپ زده ابتدای انقلاب که تئوری های حزب توده طرفداران زیادی در بدنه دانشجو داشت، تاثیر زیادی در شفافیت دیدگاه های این حزب  داشت و وقتی بعد از فتح خرمشهر،این حزب با ادامه جنگ تحمیلی مخالفت کرد و دست به اقدام های براندازنه زد،مشخص شد که توده ای ها چه عقاید و افکاری دارند.

شاید فرصت دادن این گونه ای به گروهی از سیاسیون که در کمتر از یک سال اعضایش به اپوزسیون تبدیل شدند،موجب شد بعد از سال 62 قالب مناظره از تلویزیون ایران حذف شود.

از آن پس بود که دیگر تلویزیون ایران و مخاطبانش قالب مناظره را به خود ندیدند.در فضای 8 ساله دوران سازندگی که همه نگاهها به ساختن کشور بود، تنها منتقدان دولت وقت، دو روزنامه بودند که یکی شان مربوط به جناح راست و دیگری چپ مصطلح آن دوران بود.

رسالت و سلام اگر چه از دو طیف فکری بودند اما هر کدام از مشرب خود به دولت هاشمی می تاختند.همین امر باعث شد که به روایت سید هادی خامنه ای « نهایت برخوردی که با بعضی روزنامه هایی که تند می نوشتند حداکثر در مورد روزنامه رسالت بود که آنهم توقیف نشد بلکه گفتند فعلا به جبهه نرود چون ممکن است اثر بد روی رزمنده ها بگذارد.»

فضای کم نقد دوران سازندگی خیلی زود با فضای ملتهب دوران بعد از دوم خرداد 76 جای خود را عوض کرد و فضای دانشگاهی مملو از نشست هایی شد که در آن به صراحت برخی از اصول دینی با چالش روبرو می شد.

18 سال طول کشید تا باردیگر تلویزیون ایران مناظره ای از جنس ایدئولوژیک به خود ببیند. در فضای باز سیاسی بعد از دوم خرداد 76 که افکار گوناگون نظریات خود را بیان می کردند،آیت‌الله مصباح‌یزدى درسال 78 یکی از سخنرانی های خود به موضوع فلسفه سیاسى اسلام و مساله تساهل و مدارا و خشونت اختصاص دهد. اظهاراتی که موافقان و مخالفان بسیاری پیدا کرد وباب یک مناظره جدی را میان آیت الله  وحجت‌الاسلام حجتى‌کرمانى باز کرد.

در فضای سوت و کف وشعارهای احساسی دو خرداد، کسی انتظار نداشت مناظره ای را در صداو سیما ببیند.10 سال زمان لازم بود تا بالاخره صدا و سیما در سال 88 راضی به برگزاری مناظره های سیاسی بین جریانهای سیاسی داخلی شود.

قبل تر از آن در سال 84 سیما مناظره های حامیان کاندیدا های انتخابات رابه خود دیده بود . بحث های  سیاسی که خیلی زود فضا را برای داغ شدن انتخابات ریاست جمهوری 84 فراهم کرد. هنوز خیلی ها  مناظره معروف مهدی کلهر نماینده احمدی نژاد و حسین مرعشی نماینده هاشمی رفسنجانی را از خاطر نبرده اند. مناظره ای که در آن نماینده احمدی نژاد از فضایی سخن گفت که  مخاطبان عادی را متوجه یک نامزد متفاوت می کرد. حرف هایی از جنس گسترش عدالت اجتماعی، شان ویژه قائل نشدن برای مدیران حکومتی ، دیدگاه های احمدی نژاد برای آزادی های سیاسی و فرهنگی  مجموعه  مسائلی بود که کلهر را با چهره خاصش- موهای بلند بسته شده از پشت- از دیگر نمایندگان نامزد ها متمایز می کرد.

مناظره های سال 88 خصوصا مناظره محمود احمدی نژاد و میر حسین موسوی اوج مناظره های تلویزیونی در ایران بود. 200 میلیون بیننده آماری بود که مسئولان تلویزیون درباره میزان ببینندگان آن مناظره خاص ارائه کردند.آن مناظره های داغ منجر به انتخاباتی پر شور شد، اما تاثیر خود را در روزهای بعد ازانتخابات گذاشت ومناظره ها تاثیر خود را در اعتراض های خیابانی گذاشت.

روزهای بعد از انتخابات هم شیوه تلویزیون در برگزاری مناظره های دو طرفه بیش از آنکه آبی بر آتش اعتراض ها باشد، محملی برای بی اعتمادی افزون تر به صداو سیما شد تا جایی که عدد و رقم مدیران تلویزیون از کاهش 50 درصدی بینندگان خبر داد. خبری که هیچ گاه نه تائید شد و نه تکذیب.

به همین دلیل بود که ضرغامی از تصمیم خود برای  ادامه مناظره ها در تلویزیون خبر داد، اما 3.5 سال  طول کشید  تا مناظره به معنای واقعی چند ماه قبل از آغاز انتخابات سال 92 ریاست جمهوری درجایی در قاب جادویی پیدا کند.

 مناظره شریعتمداری مدیر مسئول کیهان یا اصغر زاده از چهره های شهیر اصلاح طلب  و مناظره مطهری و زارعی دو چهره اصولگرا بامشی متفاوت کم کم شیوه مناظره اصولی را به تلویزیون آورد تا در انتخابات 92 وقتی بین 6 نامزد انتخابات ریاست جمهوری مناظره انجام شد، نه فضای اجتماعی شوک زده شود و نه کسی دیگری را به خاطر شیوه مناةره ملامت کند.

جدول مناظرات مهم در دولتهای مختلف

/27212