جایزه‌هایی که خیلی زخمی شده‌اند

نویسنده کتاب «آه ای مامان» که در بخش مجموعه داستان نوزدهمین و بیستمین دوره جایزه «مهرگان ادب» بهترین مجموعه داستان شناخته‌ شده است، در گفت‌وگو با ایسنا درباره وضعیت کیفی داستان‌های کوتاه ایرانی و نشر آن‌ها در سال‌های اخیر اظهار کرد: من از کیفیت داستان کوتاه در ایران خیلی دفاع می‌کنم، چون واقعا فوق‌العاده است، یعنی اگر از ۲۰ - ۲۵ سال اخیر تا همین امروز به آن نگاه کنیم، داستان‌های کوتاه بسیار فوق‌العاده‌ای نوشته شده است. رمان نفس بلند، زندگی باثبات‌تر، شرایط اقتصادی درست‌تر و وضعیت نشر قوی‌تری از آن‌چه امروزه نویسندگان ایرانی دارند، می‌خواهد. به جرأت می‌توانم بگویم داستان‌هایی در ایران نوشته‌ شده که شاید از بهترین داستان‌های کوتاه در ۲۰ سال اخیر دنیا بوده باشند.

او با اشاره به این‌که مخاطبان ایرانی بیشتر رمان می‌خوانند، گفت: اما وقتی وارد وضعیت نشر ایران می‌شویم، می‌بینیم که داستان کوتاه فارسی در ایران مهجور است، به این معنا که مخاطب به دنبال داستان کوتاه نیست و حتی باید داستان کوتاه را به آن‌ها توضیح داد، خیلی وقت‌ها فکر می‌کنند یک مجموعه داستان کوتاه، یک رمان است که چند فصل دارد. ناشران هم چون داستان کوتاه فروشی ندارد، عموما اگر هم آن را چاپ کنند قیمت پشت جلد کمی برایش در نظر می‌گیرند، چون سودی برای‌شان ندارد و آن‌ها بر اساس سود و زیان کار می‌کنند. ناشر باید خیلی متعهد باشد یا سرمایه عجیبی داشته باشد که پای کار بایستد، بنابراین ترجیح می‌دهند رمان منتشر کنند، چون مخاطب هم رمان می‌خواهد، از این جهت چاپ کردن داستان کوتاه خیلی سخت است.

حسن‌زاده همچنین درباره وضعیت جایزه‌های ادبی بیان کرد: درباره جایزه‌های دولتی صحبت نمی‌کنم، اما جایزه‌های خصوصی خیلی زخمی شده‌اند. جایزه‌های مستقلی که مانده‌اند، «بازمانده‌های یک نبرد نابرابر» هستند. خیلی از جوایز معتبر یکی پس از دیگری کنار گذاشته شدند و دیگر وجود ندارند، درحالی که آن‌ها صداهای مختلفی نزدیک به صدای واقعی ادبیات و صدای درونی ادبیات هستند، نه صدایی که پیام سیاسی بدهد. جوایز مستقل تا جای ممکن تلاش می‌کنند خوب باشند.

او سپس به وظیفه جوایز مستقل اشاره و اظهار کرد: جوایز مستقل وظیفه دیگری هم دارند، این‌که انرژی ایجاد می‌کنند. جریان صاف ادبیات را حرکت و تکان می‌دهند و برای نویسنده‌ها هم موج ایجاد می‌کنند و علاوه‌ بر این می‌توانند باعث شوند خواننده پیگیرتر باشد و به پویایی ادبیات کمک می‌کنند. گرچه در اثر هنری رقابت وجود ندارد اما این جوایز کمک می‌کنند انرژی به‌وجود بیاید و ادبیات از انزوای خاصی که معمولا با آن درگیر است خارج شود.

احمد حسن‌زاده همچنین درباره کتاب «آه ای مامان» توضیح داد: این مجموعه شامل ۱۱ داستان است، شش داستان نخست آن به نوعی به‌هم‌پیوسته و با محوریت «مادر» هستند که فضای این‌ها در پنج داستان بعدی هم وجود دارد، در این شش داستان پسری مدام مادرش را در موقعیت‌های مختلف روایت می‌کند و اساسا داستان‌ها پس از پایان و پس از فروپاشی یک خانواده، محیط اجتماعی و ...هستند که در اواخر دهه ۶۰ و در فضای جنوب ایران اتفاق افتاده‌اند.