به‌منظور فراهم کردن زمينه‌هاى لازم براى فعاليت‌هاى هنرى و مطالعهٔ کتاب‌هخاى سودمند و استفادهٔ بهتر از اوقات فراغت کودکان و نوجوانان، کانون پرورش فکرى کودکان و نوجوانان تأسيس شده و يکى از سازمان‌هاى وابسته به وزارت آموزش و پرورش است که با اختيارات ادارى و مالى خاص فعاليت مى‌کند. اين سازمان مديرعامل و يک هيئت مديره دارد که طبق اساسنامهٔ مربوط، وزير آموزش و پرورش رياست هيئت مديره را برعهده دارد (نمودار تشکيلات کانون پرورش فکرى کودکان و نوجوانان).
سازمان مرکزى کانونى گسترده است و در استان‌ها و مناطق مختلف کشور واحدهاى متعددى دارد. اين سازمان، مراکز متعددى براى آموزش و فعاليت‌هاى هنرى تأسيس کرده است و کتابخانه‌هاى بسيارى در نقاط مختلف کشور دارد. وظايف مهم آن عبارت است از:
- کمک به توسعه و تکميل کتابخانه‌هاى مدارس، کتابخانه‌هاى عمومى و ديگر مؤسسات براى ايجاد بخش‌هاى مخصوص کودکان و نوجوانان
- تأسيس مراکز عرضهٔ کتاب آموزش‌هاى فرهنگى و هنري، مخصوص کودکان و نوجوانان در نقاط مختلف کشور
- تهيه و استفاده از وسايل سمعى و بصري، تدارک وسايل آموزشي، توليد، خريد، توزيع، نمايش و فروش فيلم‌هاى سينمائى مخصوص کودکان و نوجوانان
- توليد تئاتر و برگزارى جشنواره‌ها و نمايشگاه‌هاى هنري، مخصوص کودکان نوجوانان
- کمک به توسعه و ترويج ادبيات کوذکان و نوجوانان از طريق تشويق نويسندگان، طراحان ، هنرمندان و ناشران و همکارى با آنان.