تئوری y
- موضوع
- علم و آموزش
- واژه نامه
- فرهنگ توصیفی علوم‌تربیتی
- واژه فارسی
- تئوری y
- واژه انگلیسی
- Y theory
- توضیحات
- تئوری y توسط داکلاس مک گرگور (Douglas Mcgregor) در زمینهٔ مدیریت ارائه شده است. این تئوری فرض می‌کند که مردم طبیعتاً تنبل و غیرقابل اعتماد نیستند. به‌موجب این تئوری ، انسان اصولاً می‌تواند در کار خود ، خلاق و خودفرمان شود. به‌شرطی که به‌طور مقتضی برانگیخته شود. بنابر این وظیفه اساسی مدیریت این باید باشد که این استعداد بالقوه را در انسان آشکار و بالفعل سازد. مدیرانی که از طبیعت انسان تصویری مطابق تئوری y دارند معمولاً محیط کارکنان خود را شکل نمی‌دهند ، کنترل نمی‌کنند و تحت سرپرستی مستقیم قرار نمی‌دهند. در عوض کوشش می‌کنند به کارکنان خود کمک کنند تا با مواجه با کنترل کمترین از خارج ، رشد پیدا کرده بیش از پیش بر اعمال خود کنترل شخصی داشته باشد. در چنین محیطی ، کارکنان می‌توانند از لحاظ نیازهای اجتماعی ، احترام و خودیابی که غالباً ضمن کار نادیده گرفته می‌شوند ، رضایت حاصل کنند. مفروضات تئوری y درباره طبیعت انسان عبارت است از: الف) اگر شرایط مطلوب باشد کار مثل بازی طبیعی است ب) برای نیل به هدف‌های سازمان کنترل به‌وسیله خویشتن غالباً ضروری است ج) قابلیت برای خلاقیّت در حل مشکلات سازمانی به‌طور نامحدود بین همه مردم توزیع شده است د) انگیزش در سطح اجتماعی ، احترام و خودیابی و نیز سطوح فیزیولوژیکی و تأمین ایجاد می‌گردد ھ) مردم اگر به‌طور مقتضی انگیزش داشته باشند می‌توانند در کار خود خلاّق و خود رهبر باشند (مقایسه کنید با x theory)