سینما و تحریم ها

چنانچه چندی پیش رضا میرکریمی، دبیر سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر در گفت و گو با خبرنگار خارجی گفته بود: «تحریم‌ها جشنواره فجر را تحت تاثیر گذاشته است. ما در این دوره با تحریم های بی منطق روبرو بودیم. ظاهرش این است که با حوزه فرهنگ کاری ندارند و در بخش اقتصادی است، اما همه ارتباطات مالی فرهنگی جشنواره را نشانه رفته اند... به برخی از میهمانان فشار روانی وارد شد و تلاش کردند با ایران هراسی آنها را از سفر به ایران منع کنند».
آنچه که مشهود است توجه به این نکته است که در حوزه فرهنگی اعمال قدرت صرفا به واسطه پول صورت نمی گیرد و در اشکال دیگری چون ضد تبلیغات برای کشور تحریم شده، اجرا می شود؛ یعنی با بد جلوه دادن و تهدید مستقیم و غیرمستقیم مردم برای ارتباط برقرار کردن با کشور مورد تحریم به علت خطرناک بودن آنان و شرایط اجتماعی شان. این سیاست اگرچه یکی از بدترین سیاست هایی است که می تواند باعث تضعیف رشد و بلوغ فرهنگی کشورها شود، اما یک نیمه پر هم دارد و آن راه های گریز و دور زدن های مالی ای است که همچنان در این حوزه وجود دارد و بر این اساس می تواند همچنان تولید فرهنگی را برجا نگه دارد.
حوزه تولیدات فرهنگی اگرچه به منظور دستیابی به مصرف پیش می رود اما چون خود مصرف کننده نیست، توانایی بازسازی و تجهیز دارد. در نتیجه با وجود گذشت 40 سال از انقلاب و تحریم هایی که دقیقا از همین زمان شکل گرفته و بزرگتر شده اند، همچنان سینما و آثار و تولیدات سینمایی ما در روندی رو به رشد شکل گرفته و بالغ شده است. این رشد که ناشی از دور زدن شکلی از تحریم های اعمال شده در مقابل ایران بوده است، ضمن تقدیر می تواند به عنوان الگویی برای توسعه سایر جنبه های هنری که شاید با توجیه تحریم رو به رکود گذاشته اند، مورد ارزیابی وتوجه واقع شود.

**دهان کجی به تحریم ها
«مهران رسام» تهیه کننده و برنامه ساز که سال هاست سابقه فعالیت و برنامه سازی در تلویزیون را دارد، در این باره و در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا بیان داشت: ما سال هاست که تحت اعمال انواع و اقسام تحریم ها بوده ایم و با این ماجراها ساخته ایم. از نظر سخت افزاری و نرم افزاری این گونه مشکلات را از ابتدای انقلاب داشته ایم و این نیست که این مسائل پدیده ای تازه در این صنعت و حرفه باشد.
وی افزود: در تولیدات ممکن است همواره یک مقداری به لحاظ مالی در تنگنا بوده باشیم ولی همه دوستان در این عرصه تا به امروز با قدرت ایستاده اند و کار کرده اند. نمی دانم که در آینده اوضاع به چه صورت خواهد بود، ولی فعلا به مشکلی نخورده ایم و تا اینجای کار روال، روالی عادی بوده و این تحریم ها اثری در کار ما نداشته است.
«از نظر فنی از ابتدای انقلاب وسایل و سخت افزارهای را به طریقی وارد می کردیم و امروز هم کماکان همین کار را می کنیم و خللی در کار ما وارد نشده است».
این تهیه کننده در پاسخ به این سوال که ابزار مورد نیاز تهیه فیلم چگونه و بدون خللی از جانب تحریم ها وارد می شود، تصریح کرد: سال هاست که ابزار فنی را دوستان هرکدام به طریقی و از کانالی وارد کرده اند. چون ابزار ما تعداد عمده نمی خواهد (مثلا نمی خواهیم 1000 عدد دوربین یا 5000 هزار تا دستگاه تدوین وارد کنیم) نهایتش 50 عدد می شود؛ چون مگر چه تعداد و چند نفر افراد سازنده و تولید کننده فیلم در کشور داریم؟
«یک زمان شما بخواهید کالایی را که مورد نیاز 80 میلیون جمعیت است، وارد کنید بله کار دشوار است و شاید نشدنی اما وقتی حجم این کار در حد 100 یا نهایت 1000 نفر باشد، داستان فرق می کند».
وی افزود: در نتیجه حجم این کار آنقدر زیاد و آوردن وسایل آنقدر سخت نیست که نتوانیم این ابزار را وارد کنیم. از ابتدای انقلاب هرگز نتوانسته ایم وسایل را به صورت رسمی و عادی وارد کنیم. اما گروه هایی هستند که می روند و بهترین و مناسب ترین وسایل را می خرند و از گمرک رد می کنند و می آورند برای تولید آثار.
رسام در توضیح این مطلب که آیا این مساله در مورد سینما هم صدق می کند، تشریح کرد: در مورد سینما هم کار به همین منوال است و تازه آسان تر است چون وسایل مشخص و تعدادش هم کمتر است.
این تهیه کننده همچنین در پاسخ به این سوال که این پیش نیازهای تولید فیلم توسط چه کسانی تهیه می شوند خاطرنشان کرد: این کالاها توسط اشخاص خریداری می شوند و همیشه هم خرید آنها با شخص بوده است. چون مجری کار هم در سینما و هم تلویزیون بخش خصوصی است.
«گروه های برنامه ساز تلویزیون همه خصوصی و اشخاص هستند. تهیه کنندگان آثار تلویزیونی هم همگی اشخاصی هستند که بیرون از سازمان دفتر و ابزار و ... دارند و همین ها هستند که این وسایل را تهیه کرده، با خود می آورند، کار را می سازند و اجرا می کنند».
پژوهشم**9480