فرصت جشنواره جهانی فیلم فجر

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر پژوهش های خبری، جشنواره جهانی فیلم فجر که از 28 فروردین آغاز به کار کرده است و تا 6 اردیبهشت ادامه دارد یکی از محافل تخصصی و جدی برای هنرمندان و فیلمسازان داخلی و خارجی است که این روزها مشغول به اشتراک گذاشتتن آثار، نظرات و دیدگاه ایششان هستند.
در این میان البته هنرمندانی هستند که مخاطب این فیلم ها و جشنواره هستند. مخاطبانی که اگرچه حضور پررنگی در فضای بازیگری امروز ندارند اما حرف های زیاد و تجربیات ارزشمدی برای انتقال دارند.
آنچه در ادامه می آید گفت و گوی «جمشید گرگین» با پژوهشگر ایرنا است.
گرگین متولد 1330، بازیگر کهنه کار فیلم و سریال و مجری تلویزیونی است که از اعضای خانه سینما نیز هست. وی که مدتی است تعمدانه از فضای بازیگری فاصله گرفته است، به تماشای فیلم های جشنواره نشسته است.
این بازیگر سینما و تلویزیون در ابتدا و در اشاره به حضورش در جشنواره جهانی فیلم فجر و کیفیت فیلم ها و جشنواره بیان داشت: من 5 فیلم را دیده ام که فقط سه تای آن را تا پایان نشسته ام، به همین دلیل الان نمی توانم نظر قاطعی بدهم که کیفیت فیلم ها چطور است، اما شاهد این هستم که تعداد زیادی آدم هستند که در این جشنواره مششغول به کارهستند. نمی توانم راجع به این که کارشان را درست انجام می دهند و برخوردشان با تماشاگر چگونه است هم نظر بدهم چرا که ممکن است با من نوعی از برخورد را داشته باشند و با شما نوعی دیگر را.
وی افزود: فیلم های خارجی را ندیده ام چون باید بشناسم که کارگردان و صاحب اثر چه کسی است و فیلم درباره چه موضوعی است و بعد بروم ببینم اما چنین چیزی اینجا در جشنواره ندیدم که اطلاعات کوتاهی از فیلم ارائه داده باشد. یک لیستی را اینجا خریدم که آن هم فقط اسم و ساعت فیلم است و از هرکسی هم پرسیدم می گویند ما نمی دانیم فیلم چیست و می رویم می بینم که آیا خوب است یا نه. خودم یک فیلم ایرانی را رفتم دیدم و چون جالب نبود بعد از چند دقیقه بلند شدم.

**سینما جدای از جامعه نیست
گرگین در توضیح تفاوت های جشنواره امسال با سال های گذشته تصریح کرد: پیش از انقلاب هم جشنواره داشتیم که جشنواره جهانی فیلم تهران بود و در آخرین جشنواره خودم فیلمی به اسم «ملکوت» داشتم با کارگردانی زنده یاد «خسرو هریتاش» و بازیگرانی چون عزت اله انتظامی ، بهروز وثوقی و ... در آن بازی کرده بودند و قصه معروف «بهرام صادقی» ملکوت فیلمنامه داستان بود
وی ادامه داد: این فیلم نمایش داده شد و دیپلم افتخار بهترین فیلم جشنواره را در سال 1356 دریافت کرد. می خواهم بگویم خیلی تفاوت بود بین آن زمان و این زمان و بهتر است که اصلا مقایسه نکنیم؛ اما اگر بخواهیم این جشنواره را با جشنواره های خارجی مقایسه کنیم در همین نکات ریز ضعف هایی وجود دارد. مثلا تماشاگر در جشنواره های خارجی می داند چه فیلمی، در چه موردی است و چگونه است و انتخاب می کند می رود فیلمی که می خواهد را می بیند؛ یعنی می خواهم بگویم این آگاهی نسبت به ماهیت فیلم وجود دارد. ضمن این که جوری برنامه ریزی نمی کنند که چند فیلم خوب و هم وزن، در یک زمان به نمایش دربیایند.
«اینجا اما آگاهی خیلی کم بود. مثلا کارتی که برای ما صادر شده، حتی در آن ذکر نشده که محل و کاخ جشنواره کجاست. یعنی اگر تماشاگر نداند در چهارسو برگزار می شود و طبق گذشته بخواهد برود، تصور می کند که پردیس ملت محل برگزاری است. من سراغ دارم کسانی را که چند سال است نبوده اند و امسال حضور داشته اند و با کارتشان به پردیس ملت مراجعه کرده اند. فکر می کنم این جشنواره هنوز بین المللی نشده است».
این بازیگر افزود: اما در شرایط فعلی آدم از این بابت خوشحال می شود که این جشنواره دست کم به مثابه نوعی از گردهمایی وجود دارد و علاقمندان سینما و سینماگران می توانند بیایند و اگر فیلمی ارزش چندان ندارد، حداقل از هم صحبتی با همدیگر لذت ببرند. وقتی بر خلاف بسیاری از سیستم های دولتی می بینیم که این جشنواره دارای دبیری و مدیریتی یکسان در طی سال ها بوده است که این نکته قوت کمی نیست، نباید شاهد اشتباهاتی ابتدایی در سیستم اجرایی آن باشیم؛ بعد از این همه سال نباید آزمون و خطا کنند.
«البته که باید توجه داشته باشیم در شرایط امروز نمی توانیم توقع داشته باشیم یک نهاد و یک مجموعه به صورتی مطلق عملکردی مطلوب داشته باشند. همه چیز به هم مرتبط هستند. شما باید ببینید سازمان سینمایی ما عملکردش چگونه است یا خانه سینمای ما. چرا که همه اینها به هم مرتبط هستند و عده ای معدود مدیریت همه اینها را به عهده دارند. چند سینماگر شناخته شده هستند که همیشه حضور دارند و در جاهای مختلف مسئولیت دارند، کار می کنند و فیلم می سازند. و اینها نوعی از تکرار است. به همین دلیل وقتی چهره ای جوان چون «نیما جاویدی» کارگردان فیلم «سرخ پوست» در این میان گل می کند، خیلی جای تشویق دارد و ارزشمند است».

**فیلم های ما باید خریدار داشته باشند
گرگین در توضیح نیاز به هدف گذاری برای ارائه فیلم به سینمای جهان بیان داشت: به جز کارهای «اصغرفرهادی» و برخی از جشنواره هایی که برخی از کارهای سینمای تجربی را می خرند، من سراغ ندارم که کارهای ما خیلی در خارج از کشور خریدار داشته باشد یا در خارج از کشور نمایش داده شوند. سینمای ما خریدار ندارد ممکن است همسایگانی چون سوریه و عراق و برخی همسایگان چیزی از ما بخرند اما کشورهای صاحب صنعت خیلی اعتنایی به این سینما ندارند و ما باید اینها را ببینیم. فکر می کنم شاید علت عمده ی عدم حضور فیلم ها یا فیلمسازان برجسته ای در ایران مساله تحریم ها باشد..
وی افزود:در هر کشور وقتی 40 سال گذشته اش را با امروز مقایسه کنیم باید پیشرفتی صورت گرفته باشد؛ چون 40 سال می تواند عمر یک آدم باشد و ما انتظار داریم که در این 40 سال همه چیز رشد کرده باشد. سینما هم از این قاعده مستثنی نیست. درست است که سینمای ما قبل از انقلاب به تعبیری روحوضی یا مبتذل بود اما امروز هم فیلم هایی داریم که ممکن است رقص و آوازی آنچنانی در آنها نباشد اما خیلی مضوعاتی ابتدیی و بچگانه ای هستند که نه تماشاگر را جذب می کنند و نه فایده ای دارند ضمن این که هدر دادن وقت و پول هم هستند».
«در نتیجه نمی توان صرف گذر زمان را عامل موفقیت دانست؛ چراکه گذر زمان به تنهایی اهمیتی ندارد و زمانی مهم است که همراه با تغییر و تحول و افزایش کیفیت باشد. فیلم هم همینطور است ولی من معتقدم اگر محدودیت ها و خط قرمزها مانند بسیاری از عرصه ها در سینما وجود نداشت، که فضا می توانست خیلی بهتر باشد. چون در این شرایط بسیاری از چیزها قابلیت مطرح شدن و فیلم ساختن ندارند و اعتراض و مشکلات این چنینی را به همراه دارد. ولی امیدوارم روزی برسد که جشنواره جهانی فیلم فجر جزو جشنواره های معتبر جهانی باشد».
«یعنی خیلی منتظر این اتفاق و رشد هستیم و با توجه به استعدادهایی که جوانان دارند و برخی اوقات فیلم های شگفت انگیزی که می سازند، می توانند منشا اثر باشند و این پتانسیل به دیگران نیز تسری و به آنان میدان داده شود. یعنی ممکن است که خیلی از جوانان با این شرایط باشند اما چون سرمایه گذار و تهیه کننده ندارند، از عمل باز بمانند که خودشان را نشان بدهند. امیدوارم که جشنواره جهانی فیلم فجر که الان در سی و هفتمین دوره خودش است ادامه پیدا کند و یک رایزن فرهنگی برای ارتقای سطح کیفی فیلم های ما و صدور آنان باشد».

**نقش باید منشا اثر باشد
این بازیگر پیشکسوت در پاسخ به این سوال که چرا در سال های اخیر در فیلم ها و سریال ها نقشی ندارد گفت: این سوال را بسیار از من می پرسند و حقیقتش این است که شاید آدمی مانند من به دردشان نمی خورد که نمی خواهند. برخی وقت ها کارهایی به من پیشنهاد می شوند اما در حدی نیستند که من دوست داشته باشم؛ یا نقش خوب نیست و یا فیلم. برای آدمی مانند من دیگر جلوی دوربین و تلویزیون بودن کافی و ارضا کننده نیست؛ آنهایی که باید من را بشناسند، می شناسند.
وی افزود: فکر می کنم هم خودم و هم تماشاگر این توقع را داریم که کاری بدیع را انجام بدهم. این که به عنوان پدر فلانی نقشی بازی کنم و دختران و پسرانم را نصیحت کنم، کافی نیست.
«نقش آدم تاثیرگذار را همواره می پذیرم. چنان که در سریال شهرزاد که کارگردانش را از قدیم می شناسم و کارش فوق العاده است و وقتی او دعوتم می کند با این که نقش کوتاه است می پذیرم و می روم و خیلی هم راضی هستم؛ چنانچه تماشاگر هم راضی است. این نقش اثرگذار است و فراز و نشیب دارد در صورتی که بسیاری از آدم های میانسال در بسیاری از فیلم ها و نقش ها فقط حضور دارند و اگر آن ها را از آن قصه و فیلم یا سریال بردارید، هیچ تاثیری ندارد».
گرگین خاطرنشان کرد: وقتی فیلم یا نقشی به من پیشنهاد می شود، می پرسم این نقش چقدر در پیش بردن درام اثرگذار است؟ صرفا حضور دارد یا اگر این آدم را بردارید به قصه تان لطمه می خورد؟ اگر این گونه است و اثر دارد سناریو را بفرستید بخوانم وگرنه که قربان شما، من نیستم.
«در سینمای ما صرف حضور و نه کیفیت حضور، مهم است و اگر حضور داشته باشید دیده می شوید و کار می کنید و اگر کنار باشید، دید نمی شویم چرا که در اینجا همه چیز تیم است و من باید بپرسم فلان کارگردان پاتوقش کجاست و مرتب بروم آنجا و جلوی چشمش باشم تا او من را ببینید و یادش بیفتد که مثلا گرگینی هم با این کاراکتر هست و وقتی نقش انتخاب می کند به من نقش بدهد. معمولا برای انتخاب بازیگر برای یک نقش، به آرشیو یا ذهنشان مراجعه نمی کنند که چند نفر توانایی دارند؛ ولی وقتی روی پرده سینما یا در تلویزیون باشد و هرکاری با هرکیفیتی ارائه دهید کارگردان آن را انتخاب می کند. ضمن این که سینمای ما جوان پسند است و باید جوان و خوش بر و رو باشید تا شما را ببرند در فیلم ها».
وی در اشاره به اخباری از خانه سینما گفت: بیشترین وظیفه خانه سینما کمک به اصناف سینما بوده است که این کمک امسال در شکل یک عیدی بود که وزارت ارشاد مبلغ محدودی را در اختیار خانه سینما قرار دارد. و خانه سینما در صنوف مختلف خود مبالغی را به صورت کارت هدیه داده بودند که بین اعضا تقسیم شود. این آخرین خبر بود که مقداری پول از طریق کارت هدیه بین اعضا تقسیم شده بود و برخی از این جریان معترض بودند و برخی نبودند. این پول به شکلی شفاف و با رسید تحویل داده شد و حسابرسی آن کار بسیار مشخصی است، ضمن این که این پول بسیار محدودتر از آن بود که سوءاستفاده شود.
«معترضان معتقد بودند که این پول ها حیف ومیل شده است و همیشه چنین بحث هایی وجود دارد. وقتی پای مباحث مالی و پول وسط می آید همواره معترضان و مخالفانی وجود دارند».
پژوهشم**9480**1415