عمران خان و سفری برای تحکیم روابط با ایران

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، در میان کشورهای همسایه و در طول دهه های گذشته، کمتر کشوری همچون جمهوری اسلامی پاکستان روندی کم فراز و نشیب را در روابط با جمهوری اسلامی ایران پیموده است.
هر چند در شرایط کنونی، مناسبات خارجی ایران با همسایگانی چون عراق، افغانستان یا ترکیه در فضایی دوستانه و بر پایه همکاری های دوسویه به پیش می رود، اما خاطراتی مانند جنگ تحمیلی، روی کار آمدن طالبان یا رقابت های شدید منطقه ای هرگز بر دفتر هفت دهه روابط تهران - اسلام آباد نقش نبسته و از این رو پاکستان همواره یکی از کم چالش ترین همسایگان و نزدیک ترین دوستان منطقه ای ایران بوده است.
از زمان شکل گیری کشور پاکستان در سال 1326 و پس از آن، امضای پیمان دوستی میان دو کشور در سال 1328 تاکنون ایران و پاکستان روابطی کم فراز و فرود و دوستانه را به پیش برده اند، تا جایی که ناظران از ایران به عنوان نزدیک ترین همسایه پاکستان در طول هفت دهه گذشته یاد کرده اند.
با توجه به بسترهای تاریخی، فرهنگی و مذهبی که ایران و پاکستان را به هم نزدیک ساخته و منافع پرشمار همکاری های دوسویه، انتظار می رود در سفر آتی عمران خان به تهران که نمود اراده رهبران دو کشور برای بهبود مناسبات به شمار می رود، موانع پیش روی افزایش تعاملات تا حد زیادی برطرف شده و افق های تازه ای برای گسترش همکاری های تهران و اسلام آباد آشکار شود.
با این حال، ناظران به چالش های سیاسی، امنیتی و اقتصادی اشاره دارند که در طول سال های گذشته بر مناسبات تهران- اسلام آباد سایه افکنده و همکاری های جمهوری اسلامی ایران و پاکستان را زیر سایه خود قرار داده است.
به نظر می رسد هدف سفر آتی عمران خان نخست وزیر پاکستان به کشورمان برای بر طرف ساختن این چالش ها و فراهم آوردن زمینه های گسترش همکاری ها در زمینه های گوناگون انجام می شود.
عمران خان 66 ساله رئیس حزب جنبش عدالت (تحریک انصاف) پاکستان به عنوان حزب حاکم این کشور که قرار است به گفته برخی از منابع 21 اردیبهشت امسال به ایران سفر کند، با مقام های ارشد جمهوری اسلامی ایران در مورد همکاری های دوجانبه در زمینه های گوناگون بوی‍ژه اقتصادی و امنیتی، اوضاع افغانستان و تحولات جهان اسلام گفت و گو می کند.

**نگاهی به اهداف سفر نخست وزیر پاکستان به ایران
سفر عمران خان، نخستین سفر نخست وزیر پاکستان به تهران از زمان روی کار آمدن دولت حزب تحریک انصاف در پاکستان به شمار می رود؛ سفری که از چندماه گذشته تاکنون به دلایل گوناگونی همچون بحران گروگانگیری مرزبانان ایرانی در مرز مشترک دو کشور و حمله تروریستی به نیروهای سپاه پاسداران در جاده خاش-زاهدان به تعویق افتاد.
البته عمران خان، در اواخر اسفندسال گذشته طی تماس تلفنی با حجت الاسلام دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان به وی اطمینان داد که پاکستان از هیچ اقدامی برای مبارزه با عناصر تروریستی در مرزهای مشترک دریغ نکرده و وی هچمنین به سفر آتی خود به ایران امیدوار است.
در طول ماه های گذشته نیز مقام های ایران و پاکستان رفت و آمدهایی دیپلماتیک به مقصد پایتخت های یکدیگر صورت داده و رایزنی هایی را با هدف زمینه سازی گسترش همکاری های دوجانبه به پیش برده اند.
از جمله این رفت و آمدهای دیپلماتیک، به سفر «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان به پاکستان در اوایل شهریورماه سال گذشته به عنوان اولین مقام عالی رتبه یک کشور که پس از روی کار آمدن دولت عمران خان به پاکستان سفر کرد، و گفت و گوهای وی با مقام های عالی پاکستانی در اسلام آباد می توان اشاره کرد.
اواسط اسفندماه گذشته نیز «شیخ رشید احمد» وزیر راه آهن دولت پاکستان، به تهران سفر کرد و با برخی از مقام های ایرانی دیدار و گفت و گو کرد تا بسترهای لازم برای توسعه روابط دوجانبه را فراهم آورد.

** تحکیم روابط برادرانه نیازمند تامین امنیت مرزها
جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام کرده است که برای توسعه روابط با کشور همسایه پاکستان هیچ محدودیتی وجود ندارد. از بخش های سیاسی، امنیت، فرهنگی و اجتماعی گرفته تا تعاملات تجاری و اقتصادی. اما برای این هدف ثبات امنیت در مرزهای دو کشور، که بیشترین تجارت در این مسیر انجام می شود، امیر اجتناب ناپذیر است.
متاسفانه حوادث ناگوار مرزی که همواره از سوی عناصر ضدانقلاب و تروریست هایی که تحت کنترل برخی از مرتجعین منطقه و استکبار جهانی هستند، انجام شده است، امنیت در مرزهای دوستی میان ایران و پاکستان را تحت تاثیر قرار داده و فضای همکاری دوسویه را تحت الشعاع قرار داده است.
درست پنج سال پیش، نواز شریف نخست وزیر وقت پاکستان نیز در چنین روزهایی سفر رسمی به ایران انجام داد. تنها چند ماه قبل از این سفر رخدادی مهم مربوط به مناسبات ایران و پاکستان در صورت گرفت و آن تصویب توافقنامه همکاری های امنیتی دو کشور در مجلس شورای اسلامی بود؛ موافقتنامه ای که به باور بسیاری از کارشناسان می تواند بستری مناسب را برای پویا کردن ظرفیت های همکاری نزدیک تر تهران و اسلام آباد در زمینه هایی چون مبارزه با تهدیدهای امنیتی، جرایم سازمان یافته، قاچاق کالا و مواد مخدر و پایش مرزها فراهم آورد.
به گزارش رسانه های پاکستانی، رایزنی در مورد آینده افغانستان، افزایش همکاری های سیاسی و امنیتی، امضای موافقتنامه های گسترش روابط اقتصادی و تجاری و نیز تعیین تکلیف طرح خط لوله انتقال گاز ایران به شبه قاره (خط لوله صلح) را مهمترین اهداف سفر عمران خان به ایران برشمرده اند.
با توجه به روابط نزدیک پاکستان با کشورهای خلیج فارس، انتظار می رود اقدام دیپلماتیک برای بهبود مناسبات تهران - ریاض نیز ماموریتی باشد که برخی کارشناساس در پیوند با سفر عمران خان به ایران، به آن اشاره کرده اند.
آنچه مشخص است، در ماه های گذشته، تحرکات عناصر تروریستی در مرزهای مشترک، مساله ربوده شدن مرزبان ایرانی به دست گروهک تروریستی «جیش العدل»، حمله تروریستی به نیروهای سپاه در زاهدان و در ادامه، درخواست ایران برای رهایی مرزبانان ایرانی، مهمترین رخداد در روابط دو کشور بوده است.

**طرح آی پی؛ کلید نجات پاکستان از بحران انرژی
چالشی دیگر در روابط ایران و پاکستان، نیمه کاره ماندن طرح خط لوله صلح موسوم به (IP) و عمل نکردن پاکستانی ها به تعهدات خود در زمینه تکمیل خط لوله انتقال گاز در قلمرو این کشور بوده است.
هر چند مقام های اسلام آباد، مشکلات مالی و موانع برآمده از تحریم های بین المللی را دلیل اصلی عمل نکردن به تعهدات خود برمی شمرند، اما کارشناساس با توجه به حیاتی بودن دستیابی پاکستان به منابع انرژی و به صرفه بودن گاز وارداتی از ایران، فشار سال های گذشته کشورهای غربی، به ویژه آمریکایی ها را دلیل اصلی سستی اسلام آباد در پیشرفت خط لوله صلح قلمداد کرده اند.
به باور برخی از تحلیلگران، کاهش تنش های سیاسی میان تهران و واشنگتن می تواند بر اراده دولتمردان پاکستانی برای جدی بودن در تکمیل طرح خط لوله صلح تاثیرگذار باشد.
با توجه به آنچه گفته شد، دولت اسلام آباد به دنبال بهبود روابط با ایران در فضای تازه تحولات منطقه ای و بین المللی های خواهد بود تا از مزیت های گسترش همکاری ها با ایران در دوره پس از چالش های بین المللی برآمده از تحریم ها بهره جسته و از گرفتاری در دام انزوای منطقه ای فاصله گیرد.
بهبود روابط با همسایه شرقی برای ایران نیز مزیت هایی چون کاهش نسبی نگرانی ها نسبت به تهدیدها و چالش های امنیتی در مناطق جنوب شرقی کشور، احتمال به نتیجه رسیدن خط لوله صادرات گاز به شبه قاره و حتی بهره جویی از بازار مصرف 220 میلیون نفری پاکستان را به دنبال خواهد داشت.
افزون بر اینکه نزدیکی هر چه بیشتر تهران و اسلام آباد از نظر سیاسی و در چارچوب سیاست حفظ حسن همجواری با کشورهای همسایه، موفقیت دیپلماتیک مهمی برای ایران خواهد بود.
وزارت امورخارجه پاکستان دوشنبه این هفته اعلام کرد: «عمران خان» نخست وزیر این کشور به دعوت رسمی اول اردیبهشت (21 آوریل) در سفری دو روزه و رسمی به ایران خواهد آمد.
به گزارش ایرنا به نقل از بیانیه وزارت امور خارجه پاکستان، این اولین سفر عمران خان به ایران از زمان تصدی کرسی نخست وزیری پاکستان محسوب می شود.
در این بیانیه آمده است: نخست وزیر پاکستان قبل از عزیمت به تهران برای مذاکرات با مقامهای عالی ایران، توقف کوتاهی در شهر مشهد خواهد داشت.
آساق*272*274**1663**