نظامیان در خدمت مردم هنگام بلایای طبیعی

به گزارش ایرنا، بحران های طبیعی همواره جوامع بشری را تهدید کرده و مدیریت آنها همواره مورد توجه همه کشورها بوده است، بویژه اینکه در مدیریت بحران بلایای طبیعی فرآیند پیش بینی، پیشگیری، مداخله و سالم سازی باید همه جانبه و هماهنگ انجام ‌شود.
در چنین چارچوبی، کمک کشورهای دیگر بویژه نیروهای نظامی که به دلیل کارکرد دفاعی - امنیتی دارای ظرفیت و ابزارهای معطوف به فرایند مدیریت بحران بلایای طبیعی هستند، از جمله ابزارهایی است که می تواند یاری رسان کشورها در مواجهه با این نوع از بلایا باشد.
پژوهشگران 'موسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم' (سیپری) در سال 2008 میلادی گزارشی 140 صفحه ای را منتشر کردند که در آن بهره مندی از امکانات نظامی کشورهای خارجی در جریان امدادرسانی به آسیب دیدگان بلایای طبیعی بررسی شده بود.
در بخشی از گزارش این موسسه سوئدی با اشاره به زلزله 6.6 ریشتری سال 1382 بم آمده است:
این زلزله 267 هزار و 628 نفر را درگیر ساخت و بیش از یک چهارم جمعیت حدود 80 هزار نفری بم را به کشتن داد. تقریبا 60 کشور در امداد جهانی به زلزله زدگان مشارکت داشتند که دو برابر تعداد کشورهای امدادرسان به آسیب دیدگان توفان سه سال پیش 'میچ' در آمریکای مرکزی بود. در این میان گزارش شد که 13 کشور امکانات نظامی خود را برای امدادرسانی فراهم کردند که بیشتر آنها معطوف به حمل و نقل هوایی، جست وجو و نجات و بیمارستان صحرایی بود. علاوه بر فرانسه و استرالیا، کشورهای بلژیک، کانادا، هند، ژاپن، هلند و آفریقای جنوبی نیز از امکانات نظامی خود در امدادرسانی به زلزله زدگان بم استفاده کردند.
پژوهشگران سیپری در ادامه گزارش خود به بررسی موردی بهره برداری از امکانات نظامی کشورهای خارجی در امدادرسانی به آسیب دیدگان چند فاجعه طبیعی دیگر پرداختند:

** موزامبیک
2 میلیون نفر درگیر سیل سال 2000 میلادی کشور آفریقایی موزامبیک شدند. فاجعه طبیعی مذکور 544 هزار نفر را آواره و جان 699 نفر را گرفت.
امکانات نظامی 11 کشور زیر چتر سازمان ملل متحد و در چهارچوب 'مرکز مشترک پشتیبانی عملیات' صرف مدیریت و هماهنگی امکانات هوایی برای کمک به سیل زدگان موزامبیکی شد.
آفریقای جنوبی تنها کشوری بود که موزامبیک به صورت مستقیم درخواست امکانات نظامی آن را کرد.
کمک های 10 کشور دیگر در جهت اجابت نیازهایی بود که پیشاپیش از سوی موزامبیک یا تیم های کشورهای دیگر شناسایی شده بودند.
در پی وقوع سیل در موزامبیک و به دلیل تخریب بسیاری از راه ها، بیشتر امکانات نظامی صرف حمل و نقل هوایی شد.
فرانسه، مالاوی، انگلیس، آلمان، آمریکا، اسپانیا، پرتغال و هلند از دیگر کشورهایی بودند که امکانات نظامی خود را صرف کمک رسانی به موزامبیکی ها کردند.

** هائیتی
زیرساخت های کشور فقیر هاییتی در سال 2004 از کار افتاد و دولت ضعیف و بحران سیاسی خشونت بار آن موجب شده بود تا در پی سیل های سال 2004 و در غیاب تشکیلات امدادرسان داخلی، نیروهای نظامی خارجی در چهارچوب سازمان ملل متحد نظم و ثبات را برای تسهیل امدادرسانی بر عهده بگیرند.
سیل های سال 2004 میلادی، پنج هزار نفر را به کشتن داد که در مقایسه با فقط 11 کشته کشور همسایه دومینیکن نشانه ضعف ساختاری این کشور آمریکای مرکزی در مواجهه با بلایای طبیعی بود.
در کنار آمریکا، کانادا، فرانسه، آرژانیتن، برزیل، نپال، سریلانکا و اروگوئه به ارائه امکانات نظامی در عملیات امداد رسانی به سیل زدگان هائیتی مشغول بودند.

** اندونزی
زلزله 9.1 ریشتری سال 2004 اندونزی و سونامی متعاقب آن به آوارگی 419 هزار نفر و جان باختن 125 هزار نفر انجامید.
کمک های نظامی 16 کشور خارجی در کنار 38 گروه داخلی و 195 سازمان امدادرسانی خارجی و بین المللی گرچه نقش مهمی در امدادرسانی سه ماهه ایفا کرد اما کثرت نهادهای امدادرسان موجب برخی ناهماهنگی ها شد.
استرالیا، نیوزیلند و سنگاپور در نخستین روزهای پس از سونامی پیشقراول امدادرسانی کشورهای خارجی و استفاده از امکانات نظامی بودند.
مالزی، آمریکا، پاکستان، آلمان، فرانسه، برونئی، روسیه، انگلیس، ژاپن، سوئیس، اسپانیا، هلند و مکزیک نیز از ارائه امکانات نظامی در امدادرسانی دریغ نکردند.

** پاکستان
در زلزله 7.6 ریشتری سال 2005 پاکستان، بیش از 73 هزار نفر جان باخته، حدود 70 هزار تن به شدت مجروح شده، حدود 3.5 میلیون نفر دست به گریبان تبعات این زلزله شده و 2.5 میلیون نفر بی خانمان و 2.3 میلیون نفر از دسترسی به غذای مکفی محروم شدند.
بدلیل آنکه زلزله در فصل زمستان و منطقه کوهستانی کشمیر رخ داده بود، دولت بلافاصله پیش بینی کرد که اگر آب، غذا، سرپناه و کمک های دارویی برای زلزله زدگان فراهم نشود، موج دوم مرگ و میر نیز در راه خواهد بود.
در پی وقایع تروریستی 11 سپتامبر 2001 و حمله آمریکا به افغانستان، پاکستان تبدیل به خط مقدم جنگ جهانی علیه تروریسم شده بود.
در زمان وقوع زلزله سال 2005، سازمان ناتو از امکانات نظامی فراوانی در افغانستان برخوردار بود و اسلام آباد به نیروهای آمریکایی اجازه داده بود تا برای عملیات در افغانستان به فرودگاه های این کشور دسترسی داشته باشند.
زلزله کشمیر موجب شد تا دولت در غیاب سازمان های امدادرسان داخلی به ارتش اتکا کرده و از ناتو درخواست کمک کند.
علاوه بر ناتو، آمریکا، ژاپن، فرانسه، آلمان، لوکزامبورگ، کانادا، لیتوانی، لهستان، اسپانیا، ایتالیا، انگلیس، افغانستان، هند و امارات متحده عربی نیز امکانات نظامی خود را در امدادرسانی به زلزله زدگان پاکستانی به کار گرفتند.
اروپام ** 3092 ** 2040 ** 1071