وقتی سریال‌ها وسیله‌ تسویه حساب سیاسی می‌شود!

مونا انوری‌زاده که پیش از این در دو تله فیلم «پیش خواهد آمد» و «جایی برای بودن» (به کارگردانی بهروز شعیبی) و در تله فیلم «یک اسم» با بیژن میرباقری همکاری داشته و همچنین طراحی سریال «ستایش» و نویسندگی برخی اپیزودهای سریال «همه بچه‌های من» را برعهده داشته، سریال «لحظه گرگ و میش» که از شبکه سه سیما به روی آنتن می‌رود را نویسندگی کرده است.

این فیلمنامه نویس با حضور در محل خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) و در گفت‌وگویی با خبرنگاران این خبرگزاری، درباره طرح اولیه سریال «لحظه گرگ و میش» که نام اولیه آن «سوگند» بود، گفت: طرح این سریال از سال ۹۰ یا ۹۱ در ذهن من شکل گرفت و هیچگونه سفارشی از طرف تلویزیون در این راستا وجود نداشت. من در گذشته خاطره‌ای شنیدم که درباره یک نامادری و دختر خوانده او بود. دختر خوانده پس از سال‌های درازی در خانه نامادری را می‌زند و می‌گوید تو من را بزرگ کردی و مادرم هستی، باید در خانه‌ات را باز کنی و من را بپذیری. من این داستان را در همین حد شنیدم و قبل و بعد این داستان را نمی‌دانم اما این جمله من را جذب کرد و به این نتیجه رساند که این دیالوگ می‌تواند قصه‌ای جذاب در پس خود داشته باشد و رابطه بین نامادری و دختر خوانده و اتفاقات بین آن‌ها را به تصویر بکشد.

او بیان کرد: در نهایت سال ۹۱ به طرح «لحظه گرگ و میش» رسیدم و آن را به سیما فیلم ارائه دادم. این طرح دو سالی دچار سرگردانی بود و در این مدت در تلویزیون هم جابه‌جایی مدیریتی داشتیم و تا سال ۹۳ این سرگردانی ادامه پیدا کرد. سپس طرح چند بار بازنویسی شد و در نهایت سال ۹۳ طرح در شورایی مطرح شد که آقای اسعدیان عضو آن بودند، ایشان در آن جلسه مدافع جدی طرح بودند زیرا احساس می‌کردند طرح پتانسیل خوبی برای ساخت سریال دارد. آقای تخشید که آن زمان در سیما فیلم مسؤولیت داشتند به آقای اسعدیان پیشنهاد دادند که به عنوان مشاور در کنار بنده حضور داشته باشد تا فیلمنامه به سرانجام برسد. اوایل سال ۹۴ با آقای اسعدیان شروع به گپ و گفت درباره متن کردیم و در نهایت مدیران سازمان پیشنهاد دادند تا خود آقای اسعدیان سریال را بسازد. ایشان هم قبول کردند و گفتند اگر فیلمنامه خروجی دلخواه داشته باشد، کارگردانی سریال را برعهده خواهند گرفت.

نویسنده سریال «لحظه گرگ و میش» گفت: این فیلمنامه بارها بازنویسی شد و بازنویسی با تعامل بین من و آقای اسعدیان اتفاق افتاد. یک‌بار ۳۳ قسمت از فیلم‌نامه را نوشتیم اما طبق گفت و گوهایی که داشتیم به این نتیجه رسیدیم که دوست داریم کار بهتری انجام دهیم؛ بنابراین دوباره از قسمت اول شروع به نوشتن کردیم که در مورد فیلمنامه سریال، اصلاً روند ساده‌ای نیست که ۳۳ قسمت را از اول بنویسید. در نهایت متن‌ها به سریال فعلی منجر شد و من تا شهریور سال ۹۷ مشغول نوشتن و بازنویسی در حین تولید بودم.

فمینیست نیستم اما نگاه زنانه را در کارم قبول دارم
 

او درباره زنانه بودن قصه سریال «لحظه گرگ و میش» اظهار کرد: من به این مساله که زنانگی در کارم جاری باشد، اعتقاد دارم. یک کارگردان مطرح سینما به من نصیحت کرد که به عنوان خانمی که پتانسیل نوشتن داری، مطلبی که من می‌توانم به عنوان یک مرد بنویسم را ننویس؛ مطلبی که تو به عنوان زن می‌توانی بنویسی که من نمی‌توانم، بنویس و از این پتانسیل زن بودن استفاده کن. این جمله برای من بسیار ارزشمند بود و آگاهانه در انتخاب کارهایم به این سمت رفتم که نگاه و حس زنانه در متن جریان داشته باشد. حتی می‌توانم بگویم که جاهایی از همین فیلمنامه روی کاغذ احساساتی‌تر بود اما وقتی از فیلتر نگاه مردانه رد می‌شود، غلظت احساسات کاهش پیدا می‌کند. این احساسات برای دوستانی که طرح را می‌خواندند هم جذاب بود و می‌گفتند حس ما این است که رمان خواندیم و چه حال خوبی بود. همچنین در حال حاضر در پیام‌های مخاطبان به من هم دیده می‌شود که می‌گویند موقع دیدن سریال شما انگار یک رمان می‌خوانیم و با آن حس زندگی می‌کنیم.

انوری زاده گفت: من با نگاه زنانه می‌نویسم و اصلاً فمنیست نیستم اما دوست دارم نگاه زنانه را در کارهایم جاری کنم زیرا در بعضی سریال‌ها می‌بینم زنی نشان داده می‌شود که رفتار و عکس‌العمل‌هایش واقعی نیست. به نظرم ما کمبود نگاه فیلنامه‌نویس زن در کارهایمان را داریم. بسیاری اوقات زن‌های سریال‌های ایرانی از دید مخاطب به زن‌های منفعل و مادران مطبخی تبدیل شده‌اند که حضور مؤثر ندارند و مستقل نیستند. بنابراین سعی کردم در حد توان خود زن مستقل را در این سریال نشان دهم.

خلق شخصیت‌های مرد با همراهی همایون اسعدیان

صورت مساله را پاک نکردیم

این نویسنده بیان کرد: ما سعی کردیم در این سریال صورت مساله را پاک نکنیم و فرمول‌ها را بسته‌بندی شده، تحویل مخاطب ندهیم. تلاش کردیم خوب، بد و دیدگاه‌های متفاوت را در بستر دراماتیک نشان دهیم. این سریال الگوی خوبی برای رسانه است که صورت مساله را اینگونه مطرح و تلویزیون باید بیشتر در این زمینه کار کند. در طی سال‌های متمادی همیشه دیده‌ام که در فرم‌های طرح و برنامه که برای سازمان صدا و سیما پر می‌کنیم از اهداف بلند آموزشی، تربیتی، اخلاقی و فرهنگی در تولید آثار نمایشی صحبت می‌کنیم و سال به سال هم همان معضلات و مواردی که در پی اصلاح آن هستیم، بدتر و پررنگ‌تر می‌شوند. دلیل این است که هنگام تولید آثار نمایشی آنجا که بحث آسیب‌شناسی موضوعات خانوادگی و اجتماعی و تهدیدهای فراروی زندگی جمعی مطرح می‌شود از ترس نقدهای سیاسی‌زده، افراطی و نگرانی از بابت اینکه مطلبی که به آن می‌پردازیم به طیف، گروه، صنف، طبقه و قومی برنخورد و سوءتفاهم ایجاد نکند، هم ما و هم مدیران پا پس می‌کشیم بنابراین همه آن شعارها در حد حرف و شعار باقی می‌مانند و به مرحله عمل نمی‌رسد. نتیجه آن می‌شود که مخاطب فاصله عمیقی بین معضلات روز خودش و آنچه رسانه به نمایش می‌گذارد احساس می‌کند و از رسانه دل می‌بُرد و ما در رسانه فقط صدها ساعت برنامه تولید کرده‌ایم که به درد گزارش کار برای مدیران بالادستی می‌خورند و تأثیر عملی در جامعه ندارند.

[p] [img alt='' src='https://cdn.isna.ir/d/2019/03/16/3/57846966.jpg" alt="" />

برای اینکه رسانه ملی دانشگاه شود راه درازی مانده است

انوری زاده در پایان گفت: آقای اسعدیان و من سعی کردیم در سریال "لحظه گرگ و میش" از نمایش کاریکاتورگونه این موارد فاصله گرفته و تا حد امکان به حوزه آسیب‌شناسی و نقد اجتماعی نزدیک شویم و بدون بدآموزی با نمایش خوب در کنار بد امکان تمییز سره از ناسره را برای مخاطب فراهم آوریم. همچنین به مضامینی که در زندگی روزمره برای مردم قابل لمس است نزدیک شویم و همه موارد را در یک ظرف داستانی به نمایش بگذاریم. اما با وجود تمام تلاش‌ها در پاره‌ای موارد از فشار نگاه محدودیت‌طلب نگران که واقعیت‌های اجتماعی را برنمی‌تابد بی‌بهره نماندیم و شاید برخی پیام‌ها و نقدهای اجتماعی مدنظرمان در این سریال به دلیل همین نگاه‌ها ابتر ماند. متأسفانه در مورد همین مقدار هم که روی آنتن دیده می‌شود سعه صدر کمی وجود دارد و با نگاه‌های سطحی با موضوعات برخورد می‌شود اما اگر بخواهیم رسانه ملی ما به وعات برخورد می‌شود اما اگر بخواهیم رسانه ملی ما به دانشگاه عمومی مبدل شود از حرف تا عمل راه درازی مانده است. همچنین مدیریت فرهنگی کشور ناگزیر است سطح تحمل و مقاومت خود را در برابر این فشارها بالا ببرند تا با آزمون و خطا به نمونه‌های بهتر و چه بسا ایده‌آل دست پیدا کنیم.

انتهای پیام