انتشار ششمین چاپ «چیستی هنر» نایجل واربرتن/نظریه نهادی هنر چیست؟

به گزارش خبرنگار مهر، ششمین چاپ کتاب «چیستی هنر» اثر نایجل واربرتن فیلسوف معاصر انگلیسی و ترجمه مهتاب کلانتری با شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۱۶۰ صفحه و بهای ۲۲ هزار تومان از سوی نشر نی منتشر شد. چاپ پیشین (پنجم) این کتاب در سال گذشته با شمارگان ۵۰۰ نسخه و بهای ۱۵ هزار تومان منتشر شده بود. نخستین چاپ این کتاب نیز در سال ۱۳۸۷ با شمارگان دو هزار و ۲۰۰ نسخه و بهای دوهزار و ۶۰۰ تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

واربرتن فیلسوف معاصر انگلیسی است که دیگر کتاب‌های او از جمله «الفبای فلسفه»، «واژه نامه ژرف اندیشی»، «فلسفه پایه»، «آثار کلاسیک فلسفه» و... نیز به فارسی ترجمه شده است.

کتاب پنج فصل دارد که عناوین آن به ترتیب عبارتند از: «فرم معنادار»، «بیان احساس»، «شباهت‌های خانوادگی»، «بسترهای نهادی» و «حالا چی؟». پیشگفتار این کتاب نیز درباره نسبت میان هنر و فلسفه است. این کتاب برای عموم‌ علاقه‌مندان به درک چیستی هنر مناسب است و مطالعه‌ آن مستلزم هیچ‌گونه دانش فلسفی‌ای نیست و اندک آشنایی با هنر برای درک آن کافی است. هنرمندان، هنردوستان و نیز دانشجویان فلسفه می‌توانند از خوانندگان این کتاب باشند.

نویسنده در فصل نخستین کتاب، تحت عنوان فرم معنادار به بررسی عقیده کلایوبل، فرمالیست درباره هنر می‌پردازد.‌ به عقیده او همه هنرها در همه دوره‌ها یک ویژگی مشترک دارند و آن فرم معنادار است. در نهایت واربرتن از این نظر به بحث جالبی درباره نقاشی‌های پل سزان و جدی گرفتن آثار او می‌رسد.

عنوان فصل دوم کتاب «بیان احساس» است. آر.جی. کالینگ‌وود، اعتقاد داشت که هسته مشترک هنرها فرم غریب آنها در بیان احساسات است، بدین‌معنا که وضوح بخشیدن به چیزی که به صورت احساسی مبهم آغاز می‌شود.

به عقیده کالینگ‌وود، نظریه‌ تکنیکی هنر که او با آن مخالف است، تمایزی میان هنر و صنعت قائل نیست. در این نظریه هنر صرفا نوعی دیگر از صنعت محسوب می‌شود و در نتیجه وظیفه هنرمند تبدیل ماده خام به چیزی است که تأثیر کاملا مشخصی ایجاد خواهد کرد.

فصل سوم «شباهت‌های خانوادگی» نام دارد و این استدلال را بررسی می‌کند که دلیل مقاومت هنر در برابر هرگونه تعریفی این بوده است که هنر اساسا از آن مفاهیمی نیست که بتوان برحسب ویژگی مشترک تعریفش کرد. طرفداران این دیدگاه با کمک گرفتن از دریافت‌های ویتگنشتاین درخصوص ماهیت زبان، می‌گویند که هنر یکی از مصادیق «شباهت خانوادگی» به شمار می‌رود.

در فصل چهارم کتاب با عنوان«بسترهای نهادی» به بررسی یکی از مهم‌ترین نظریه‌های هنری اخیر، یعنی نظریه نهادی‌ پرداخته شده و این خود به بحث پیرامون پیامد این نظریه می‌انجامد که به «تعریف تاریخی هنر» معروف شده است. نویسنده در فصل پایانی کتاب، فرضیه خود را درباره چیستی هنر مطرح کرده و با مقایسه دو عکس، به شرح فرضیه خود پرداخته است.