صدور مجوز و نظارت در صنایع دستی، بسیار بلاتکلیف و مخدوش است/فعالان صنایع دستی درگیر سه‌گانگی و حتی چندگانگی سازمانی هستند

خاطره استادرضایی (مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های صنایع دستی استان تهران) در گفتگو با خبرنگار ایلنا، گفت: در پایان سال 95، صحبت‌هایی شد مبنی بر تغییر نهاد میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از سازمان به وزارت‌خانه. این امر می‌توانست مشکلات عمده این حوزه را تا حدی مرتفع نماید.

وی اظهار داشت: متاسفانه صدور مجوزها و نظارت در صنایع دستی حوزه‌ای بسیار بلاتکلیف و مخدوش است. دل اصحاب صنایع دستی به این خوش بود که ایجاد وزارت‌خانه مجزا موجب امحاء سه‌گانگی و چندگانگی‌های موجود در حوزه صنایع دستی شود. سه‌گانگی به معنای حضور و تاثیرگذاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است. چنانچه کسی بخواهد فعالیتی در حوزه صنایع دستی بکند باید درگیر فراز و نشیب‌های مختلف در هر یک از این سه مرجع بشود. 

استادرضایی افزود: قالب حقوقی نهاد تحت مدیریت ما، تعاونی است و در این زمینه مشکلات عمده‌ای با مسئولان داریم. یک تعاونی صنایع دستی وقتی می‌خواهد ثبت شود باید از مرجع ذیربط خود تایید داشته باشد و این عمل هم باید بسیار ساده باشد. اما وضعیت کنونی به این صورت است که ما اگر بخواهیم تعاونی‌ای را ثبت کنیم باید از اصناف که زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌شود تاییدیه بگیریم و در عین حال برای دریافت تاییدیه‌های هنری مربوطه، ملزم به مراجعه به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (در غیاب فعالیت پژوهشکده میراث فرهنگی و گردشگری) هستیم. بنابراین روندی که در حالت عادی می‌بایست در حد 10-15 روز به طول بیانجامد، شش‌ماه و حتی یک‌سال وقت می‌برد. اگر به‌دلیل طولانی بودن روند، متقاضی بخواهد، بدون دریافت مجوزهای لازم کار راه‌اندازی کند، درگیر اداره دارایی و شهرداری می‌شود که چرا بدون مجوز کارگاه و تولید راه انداخته است.

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های صنایع دستی استان تهران در پایان، تاکید کرد: صنایع دستی حوزه‌ای‌ست که در اقتصاد غیرنفتی قرار می‌گیرد و بنابراین نیازمند توجه و حمایت ویژه است. مسئولان باید کمک کنند تا از این وضعیتی که تعاونی‌های صنایع دستی دچارش هستند یعنی وضعیت بلاتکلیف و سلیقه‌ای، خارج شوند.

در همین زمینه، محمداسماعیل سعیدی (عضو کمیسیون فرهنگی مجلس و نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو) در گفتگویی با خبرگزاری خانه ملت، حضور جدی زنان در حوزه صنایع دستی را یک بازی دو سر برد دانست و گفت: این امر هم به اشتغال زنان کمک می‌کند و هم به صادرات با ارزآوری بالا یاری می‌رساند. بعلاوه، رونق صنایع دستی عاملی برای احیای روستا، جلوگیری از مهاجرت مردم از روستا به شهر، توسعه اقتصاد بدون وابستگی به نفت و افزایش ارزآوری است.

این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با بیان اینکه عرضه صنایع دستی به صورت تجاری انجام نمی‌شود، تاکید کرد: حمایت از صادرات، رفع موانع گمرکی، در نظر گرفتن مشوق‌های صادراتی و جلوگیری از واردات راه‌های حمایت از تولید صنایع دستی است؛ متاسفانه در کشور ما نه تنها از صادرات صنایع دستی حمایت نمی‌شود بلکه موانع بسیاری نیز در مسیر آن ایجاد می‌کنند.

نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در پایان، چالش‌های موجود برای زنان در حوزه صنایع دستی را چنین توصیف کرد: بیشتر زنان صنایع دستی را در منازل خود تولید می‌کنند درصورتی که اگر این زنان درصدد دریافت مجوز باشند اداره مربوطه از ارائه مجوز خودداری می‌کند و وجود کارگاه‌های مجهز را الزامی می‌داند. این در حالیست که آنها توانایی اجاره مکان‌هایی مجهز برای تولید را ندارند و در نتیجه ناچارند تولید محصولات صنایع دستی را رها کنند.