فرسایش محوطه های تاریخی ایران بیشتر انسانی است

محمد حسن طالبیان در گفت وگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه موضوع حفاظت اگر می‌خواهد موفق باشد باید مردمی باشد، افزود: تعدادی بنا داریم که به هر حال شاخص ملی و در اختیار دولت است تکلیفش روشن است مثل گنبد سلطانیه، تخت جمشید و برنامه‌هایی همه ساله داریم و پایگاه‌های مختلفی را ایجاد کردیم.

وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۱۱۲ پایگاه ملی و جهانی داریم. ۴۲ پایگاه جهانی و مابقی ملی است، ادامه داد: این‌ پایگاه ها برای اینکه باید چند رشته‌ای کار کنند و جنبه‌های مختلف را ببینند و خودشان نقاطی می‌شوند که بقیه را بتوانند سرویس و خدمات دهند.

طالبیان افزود: بعضی از این‌ پایگاه های میراث فرهنگی آزمایشگاه معماری دارد و چند رشته‌ای کمک می‌کنند و دانشگاه هم به این‌ها وصل است و دانشگاه‌های مختلفی برای کارآموزی مراجعه می کنند و دولت این‌ها را انجام می‌دهد.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان اینکه مالکیت بسیاری از آثار تاریخی در اختیار مردم است، گفت: مثل شهر تاریخی یزد ۹۰ درصد مسکونی است که در اختیار مردم است که چند روش برای حفاظت از این نوع بناهای تاریخی داریم.

طالبیان با تاکید بر اینکه سیاست میراث فرهنگی در زمینه حفاظت از بناهای تاریخی که در اختیار مردم است، تنها جنبه حمایتی دارد، گفت: با کمک‌های استادکاری و نه اینکه پول را مستقیم بدهیم، مصالح سنتی بدهیم و نظارت کنیم و تا ۵۰ درصد کمک می‌کنیم. امسال بیش از ۹۰۰ پرونده داریم که در حال کمک هستیم و از سال گذشته شروع کرده‌ایم.

وی افزود: همچنین در برخی بناها و اماکن فقط تسهیلات می‌دهیم. به بوم‌گردی‌ها که خانه با همان اصالتش حفظ می‌شود فقط مختصر کارهایی دارند که آماده می‌شود برای بوم‌گردی. تسهیلات کم‌بهره در اختیارشان قرار می‌گیرد که آن‌هم روش خوبی است.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: موضوع بعدی اینکه ما باید تلاش کنیم ارزش‌های این آثار به نسبت دیگر آثار بیشتر باشد چرا که اگر چنین باشد مردم خراب نمی‌کنند، بنابراین مراکز تاریخی حتما ارزشش برای اجتماع گفته شود و جای مهم تلقی شود که بیشتر معنوی است.

ایران دارای محوطه‌های باستانی وسیعی است

طالبیان با بیان اینکه ایران دارای محوطه‌های باستانی وسیعی است که بسیاری از این‌ها با یگان‌ها اداره نمی‌شوند، گفت: در راستای حفاظت از محوطه های باستانی با انجمن‌ها و سمن‌ها همکاری داریم تا در واقع یک رصد مردمی صورت گیرد که این هم خیلی مهم است که اتفاق می‌افتد.

وی استفاده از ظرفیت های مردمی برای حفاظت از آثار و بناهای تاریخی را مورد تاکید قرار داد و گفت: فرسایش انسانی در محوطه های تاریخی و آثار و بناهای تاریخی بیشتر از فرسایش طبیعی است  که اگر انجمن ها و سمن ها همکاری کنند فرسایش ها کم خواهد شد.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: در زمینه موضوع حفاظت، مهم‌ترین برنامه ما این است که چگونه حفاظت تبدیل شود به سرمایه اجتماعی پشت آن باشد. تقریبا بسیاری از این شهرها نهضت شروع شده است. یزد اتفاق افتاده است. شیراز هم همین‌طور است.

طالبیان افزود: در زمینه حفاظت از محوطه های تاریخی و موزه ها با کشورهای همسایه کارهایی را انجام می‌دهیم و یک کارگاه آموزشی داریم در این زمینه که کارگاه بین‌المللی بحران در موزه‌ها و سایت‌ها را شروع کردیم که اساتید داخلی و خارجی دارد. تلاش خواهیم کرد تجربیات جهانی را در این زمینه وارد کنیم.

وی ادامه داد: برای گنبد سلطانیه بحث اصلی حفاظت، صیانت و مرمت است که همیشه داریم. تا بنا وجود دارد، مرمت و نگه‌داری ادامه دارد و بخشی از بودجه باید برای این صرف شود. بخشی از بودجه هم صرف پژوهش می‌شود و برای این‌ها باید مرتب گروه‌های پژوهشی را بفرستیم که البته اعتبارات کم است و امیدواریم بتوانیم بخش‌های پژوهشی را گسترش دهیم.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ساماندهی و محافظت از گنبد و مجموعه تاریخی سلطانیه را مورد تاکید قرار داد و گفت: کاوش‌ها زمان‌بر است. این باید همیشه ادامه پیدا کند ولی بزرگ‌ترین مسئله این است که در گنبد به دلیل یخ‌بندان و تفاوت اقلیم که زیاد است مرتب کاشی‌ها مشکل پیدا می‌کند که باید همواره به آن رسیدگی شود.

طالبیان افزود: موضوع فقط گنبد و ارگ نیست بلکه آثاری که در دشت وجود دارد هم مهم است. به هر حال این داستان بیش از همه برای جامعه محلی باید مهم باشد و ما تلاش می کنیم آن‌ها بیش از پیش قدر آن را بدانند.