آسیب های روانی و جسمی در محیط های کارگری نگران کننده است

خبرگزاری مهر، گروه استانها، میثم مالمیر: تنش ها و فشارهای روانی ناشی از کار، موضوع بسیار مهمی است که روانشناسان شغلی و صنعتی در دهه های اخیر توجه ویژه ای به آن دارند و از آنجایی که بیشتر اختلالات روانی و استرس، بر اساس همین فشارهای روانی در محیط کار ایجاد می شود لذا نیازمند توجه بیش از پیش است.

معمولا انسان در برابر هر تحرک بیرونی«کنش» از خود عکس العملی نشان می دهد که این اعمال از خودآگاه یا ناخودآگاه فرد سرچشمه می گیرد. از طرفی انسان در سرشت خود برای دفع فشارهای روانی از راهکارهای غریزی استفاده می کند که نداشتن آموزش صحیح باعث می شود تا فرد از بدترین ابزارهای ممکن برای دفع فشارهای روانی استفاده کند.

عوامل متعددی در ایجاد فشارهای روانی موثر است که می توان به محیط کار، شیوه مدیریت، مسائل خانوادگی و مسائل دیگر اشاره کرد. در همین رابطه جلسه ششم ستاد ساماندهی آسیب های اجتماعی در استان به این موضوع رسیدگی کرد و قرار شد تمام دستگاه های اجرایی استان برای کاهش آسیب های اجتماعی مساعدت کنند.

یکی از اقدامات مثبت برگزاری یک هزار و۴۰۰ نفر ساعت، کلاس آموزشی توسط اداره کار بود. طی آخرین شیوع سنجی انجام شده توسط اداره کار۳۱ درصد کارکنان استان اعتیاد داشتند که این موضوع نشان می دهد باید با نگاه ویژه ای به آسیب های اجتماعی ناشی از کار توجه کرد.

فشارهای روانی، عدم توازن منطقی در کار

کارشناس بالینی و اعتیاد بهزیستی شهرستان قزوین به خبرنگار مهر گفت: در محیط کار عواملی متعددی وجود دارد که فشارهای روانی ایجاد می کند و نیروی انسانی با توجه به نوع فعالیت کاری، به یکی از اختلالات روانی مبتلا می شود.

فشار روانی زمانی ایجاد می شود که بین توان فرد برای انجام کار و کار خواسته شده از وی، تناسبی وجود ندارد و معمولا در تمام سطوح شغلی و مناصب سازمانی به چشم می خورد.

فشارهای روانی و ایجاد استرس

فاطمه نوری گفت: یکی از مهمترین فشارهای روانی «استرس کاری» است که عوامل متعددی در ایجاد آن نقش دارد. عادلانه نبودن سیستم پاداش، منطقی نبودن سیستم پرداخت، فقدان امنیت شغلی و ترس از بیکاری، عوامل فیزیکی، کم یا زیاد بودن حجم کار، شیفت های شب و دیگر مسائل از جمله مواردی است که به ایجاد استرس های ناشی از کار ختم می شود. ضمن اینکه تمام طبقات مشاغل از کارفرما تا نیروی کار همواره با این عوامل مواجه هستند و راه مقابله با آن را نمی دانند.

پرخاشگری و زودرنج بودن

وی افزود: از مهمترین عوامل فیزیکی می توان به سروصدا، دمای محیط، رطوبت، سرویس بهداشتی، تجهیزات قدیمی و ناکارآمد، جابجایی های مکرر اشاره کرد به عنوان مثال فردی که در مواجهه با صدای بلند (آلودگی صوتی) قرار می گیرد، افزایش فشار خون پیدا می کند و تعادل
فکری و ذهنی او به هم می خورد و سرانجام به انسانی زودرنج و پرخاشگر تبدیل می شود.

همچنین ممکن است فرد در طول روز به حدی جابجایی داشته باشد که اندام او خسته باشد اما
زمان لازم برای ریکاوری (تجدیدقوا) نداشته باشد، درنتیجه انباشتی از خستگی ها بر روی ذهن و روان فرد اثر منفی به جا می گذارد.

نقش مدیران و کافرمایان در کاهش یا افزایش استرس

نوری با بیان اینکه شیوه مدیریت می تواند فشارهای روانی ایجاد کند بیان کرد: پرداخت نشدن اضافه کاری به همه کارکنان یا یکسان پرداخت کردن و رعایت نکردن عدالت در میزان پرداخت همگی می تواند در ایجاد فشارهای روانی نقش موثری داشته باشد. یکی از عبارت های غلطی که همواره در میان مدیران و کافرمایان وجود داشته این است که هرچه فشار بیشتری به کارکنان وارد آید کار بیشتری انجام می دهند، درحالی که امروزه روانشاسان صنعتی تکیه بر این موضوع را مردود اعلام کرده اند.

شیفت شب و استعمال سیگار

نوری با اشاره به ویژگی خاص برخی مشاغل و اختلالات روانی ناشی از آن تصریح کرد: معمولا مشاغل نگهبانی و کسانی که در شیف شب کار می کنند بیشتر در معرض ابتلا به اعتیاد و استعمال سیگار قرار دارند. چون مغز انسان از ساعت ۱۱ شب به بعد در حال پردازش منفی است و نیاز به استراحت دارد اما انجام فعالیت های کاری و هوشیاری در این ساعات، خلاف منطق فیزیولوژی بدن «اعضای بدن» عمل می کند و فرد برای هوشیاری بیشتر به مصرف نیکوتین«ماده شیمیایی درون سیگار» روی می آورد.

۳۱ درصد اعتیاد در محیط های کارگری نگران کننده است

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان قزوین هم گفت: در هفته اخیر ششمین جلسه ستاد ساماندهی آسیب های اجتماعی برگزار شد که مهمترین مصوبات این جلسه کاهش آسیب های اجتماعی در محیط کار بود.

وی افزود: در همین رابطه ۴۵  کلاس آموزشی در۳۰ واحد صنعتی استان به منظور شناخت شیوع اعتیاد برگزار شده که پس از شیوع سنجی صورت گرفته مشخص شد حدود ۳۱ درصد کارگران استان اعتیاد دارند.

مسعود بابایی با بیان اینکه کاهش اعتیاد و کنترل طلاق در دستور کار قرار دارد یادآورشد: هر دستگاه اجرایی برای تحقق این مهم باید الویت های خود را پیگیری کند و امیدواریم با مشارکت سایر دستگاه های اجرایی بتوانیم اقدامات مهمی را عملیاتی کنیم همچنین از اهداف مورد نظر در این راه، تعامل و همگرایی بین دستگاه های اجرایی است که باید مورد توجه جدی قرار گیرد.

بدیهی است در شرایطی که وضعیت اشتغال در استان با حمایت های جدی استاندار و مدیران دستگاههای اجرایی و بخش خصوصی در حال تثبیت و حرکت به سمت کاهش بیکاری است باید مراقب بود اگر حتی یک کارگر به دلیل اعتیاد از شغل خود باز بماند باید شاهد آسیب های اجتماعی بیشتری در جامعه باشیم.

جدی گرفتن وضعیت اعتیاد در کارگران حتی از منظر یک بیماری و یا آسیب باید در دستور جدی مسئولان امر قرار گیرد و با برنامه ریزی مدون و اقدامات پیشگیرانه و نیز برگزاری کلاس های آموزشی زمینه جلوگیری از اعتیادهای جدید در جامعه کارگری و نیز درمان افراد مبتلا را جدی گرفت.

بدیهی است توجه به سلامت جسمی و روحی کارگران شاغل در بنگاههای اقتصادی و کمک به کاهش مشکلات روحی، روانی، اخلاقی و جسمی کارگران تضمین کننده اشتغال پایدار، سلامت جامعه و کاهش مشکلات اجتماعی است.