کاهش بارش در همدان و ظرف خالی سد اکباتان/ بحران کم‌آبی قد علم کرد

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: یکی از معضلات قرن بیست و یکم که آینده زندگی بشر در این کره خاکی را به‌شدت مورد تهدید قرار می‌دهد معضل کمبود آب است چراکه منابع آب شیرین در جهان بسیار اندک‌اند و از۱۰۰ درصد آب موجود در جهان ۹۷.۲ درصد آب‌شور و غیرقابل استفاده و تنها ۲.۸ درصد آب‌ها، شیرین است.

بر اساس مطالعات انجام‌شده در مورد آب شیرین نیز ۷۷.۲ درصد از آب‌های شیرین به‌صورت یخ‌های قطبی، ۲۲.۴ درصد به‌صورت سفره‌های آب زیرزمینی، ۰.۳۵ درصد در دریاچه‌های آب شیرین ۰.۰۱ درصد آب رودخانه و ۰.۰۴ درصد نیز بخار موجود در جو است.

از سویی این منابع هم بشدت پراکنده هستند و به‌طور یکنواخت بین تمامی انسان‌ها تقسیم‌نشده بطوری که متأسفانه سهم کشور ما از این منابع بسیار کم است و آمار تلخ و تکان‌دهنده از وضعیت آبی در هر منطقه اهمیت حفظ منابع آب موجود را تا حدود زیادی نشان می‌دهد

از مهرماه امسال تاکنون ۶۰ میلی‌متر بارندگی در همدان صورت گرفته که نسبت به مشابه سال گذشته ۴۰ درصد کاهش دارد  بر اساس آمار به‌دست‌آمده از دو ایستگاه باران‌سنجی همدان از مهرماه امسال تاکنون ۶۰ میلی‌متر بارندگی در همدان صورت گرفته که نسبت به مشابه سال گذشته ۴۰ درصد کاهش دارد که همین امر سبب شده در سال جاری ۶۰ میلیون صرفه‌جویی آب برای همدان الزام باشد.

به گفته کارشناسان گذشته از صرفه‌جویی آب توسط مردم و شهروندان سه عامل انسداد چاه‌ها، نصب کنتور و جلوگیری از برداشت باید در تحقق این صرفه‌جویی مدنظر قرار گیرد.

از سوی دیگر این الزام در حالی مورد تأکید قرار دارد که حفر چاه‌های غیرمجاز در خانه باغ‌های همدان منجر به معضلاتی برای شهر همدان شده چراکه به‌تدریج بر روی ذخایر آب تأثیرگذار خواهند بود و نقش تخریبی خود را به همراه دارند.

اقلیم طی چند سال گذشته در استان همدان تغییریافته است

در همین زمینه فرماندار همدان به میزان بارندگی‌های همدان اشاره و بابیان اینکه اقلیم طی چند سال گذشته در استان همدان تغییریافته است، گفت: در حال حاضر سطح بارندگی نسبت به میانگین جهانی پایین است که این وضعیت شرایط بحرانی منابع آبی را در کشور و در استان همدان نشان می‌دهد.

علی تعالی به ظرفیت ۳۸ میلیون مترمکعبی سد اکباتان اشاره کرد و بابیان اینکه در حال حاضر کمتر از ۱۴ میلیون مترمکعب آب در این سد ذخیره‌شده است، گفت: وضعیت آب در همدان بحرانی است.

فرماندار همدان با تأکید بر اینکه باید در جلوگیری از برداشت بی‌رویه ذخایر آب تلاش کرد، گفت: اقدامات انجام‌شده درزمینهٔ انسداد چاه‌های غیرمجاز قابل‌تقدیر است چراکه در حال حاضر استان همدان رتبه نخست را در انسداد چاه‌های غیرمجاز در کشور کسب کرده است.

وجود ۷۱۰ حلقه چاه بودن پروانه در همدان

وی با اشاره به وجود ۷۱۰ حلقه چاه بودن پروانه در همدان و بیان اینکه ۲۶۶ حلقه از این تعداد به سال‌های قبل از ۸۵ بازمی‌گردد که باید هر چه زودتر تعیین تکلیف شوند، گفت: پرونده چاه‌های متروکه نیز باید بسته شود.

وی به وجود ۲۵۰۰ حلقه چاه مجاز در همدان اشاره و بابیان اینکه از این چاه‌ها چندین برابر حد معقول برداشت آب صورت می‌گیرد، عنوان کرد: دسته‌بندی در مدیریت بهره‌برداری آب ضروری است کما اینکه در سال‌های اخیر در حوزه تعادل‌بخشی منابع آبی خوب کارشده است.

جهاد کشاورزی همدان در کاشت چند محصول کم آب‌بر به‌عنوان پایلوت شناخته‌شده است وی با تأکید بر اینکه جهاد کشاورزی همدان در کاشت چند محصول کم آب‌بر به‌عنوان پایلوت شناخته‌شده است، گفت: این اقدام در حفظ منابع و ذخایر آبی همدان تأثیرگذار بوده است.

مدیر حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای همدان نیز در گفتگو با مهر در خصوص تعداد چاه‌های مسدود شده در سال جاری گفت: از ابتدای امسال تاکنون در دشت همدان ـ بهار ۱۱۹ حلقه چاه با حجم صرفه‌جویی ۲ میلیون و ۹۶۹ هزار و ۶۴۰ مترمکعب با عمق انسداد ۳ هزار و ۱۴۲ مترمربع پرشده است.

داوود شاهسوند بابیان اینکه در دشت رزن ـ قهاوند نیز تعداد ۸۷ حلقه چاه با حجم صرفه‌جویی ۶ میلیون و ۶۸۵ هزار و ۵۲۴ مترمکعب و عمق انسداد ۳ هزار و ۳۵ متر مسدود شده است، از وجود ۱۶ هزار چاه در همدان خبر داد و گفت: از این تعداد ۸ هزار چاه برقی است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همدان نیز بابیان اینکه در سال آبی ۹۵-۹۶ بیش از ۱۱۶ میلی‌متر بارش برف و باران در سطح استان همدان ثبت‌شده است، گفت: افزود: در سال آبی گذشته متوسط بارندگی در مدت‌زمان مشابه ۲۱۱ میلی‌متر و در متوسط بلندمدت ۱۲۰ میلی‌متر بوده است.

سد اکباتان همدان ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار مترمکعب ذخیره آبی دارد،

مرتضی عزالدین بابیان اینکه در حال حاضر سد اکباتان همدان ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار مترمکعب ذخیره آبی دارد، عنوان کرد: سد سرابی تویسرکان هفت میلیون و ۳۶۰ هزار مترمکعب، سد کلان ملایر ۴۴ میلیون و ۳۰۰ هزار مترمکعب ذخیره آب دارد.

وی با اعلام اینکه سد اکباتان همدان با کاهش ذخیره آبی نسبت به ماه‌های گذشته مواجه بوده است، عنوان کرد: حجم سد اکباتان در حال حاضر به ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار مترمکعب کاهش‌یافته و ۶۰ درصد از ذخیره سد خالی‌شده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همدان با اشاره به اینکه سد اکباتان سال آبی گذشته سرریز کرده است، عنوان کرد: در حال حاضر میزان ورودی به ۸۱۰ لیتر در ثانیه و میزان خروجی ۵۶۷ لیتر در ثانیه است.

وی با اعلام اینکه در حال حاضر ورودی سد سرابی تویسرکان ۱۱۵ لیتر در ثانیه است، گفت: سد سرابی تویسرکان ۷ میلیون و ۳۶۰ هزار مترمکعب ذخیره داشته و میزان خروجی از آن ۵۸ لیتر در ثانیه است که پکیج تصفیه‌خانه برای تأمین بخشی از آب شهرستان تویسرکان در کنار این سد ایجادشده است.

میزان بارش سال آبی گذشته در همدان بی‌نظیر بوده و در ۲۰ سال گذشته چنین بارشی رخ نداده است مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان بابیان اینکه میزان بارش سال آبی گذشته در همدان بی‌نظیر بوده و در ۲۰ سال گذشته چنین بارشی رخ نداده است، گفت: به‌طور متوسط سالانه ۶ میلیارد و ۳۸۸ میلیون مترمکعب حجم نزولات جوی استان همدان است ولی از سویی با ۶۷ درصد تبخیر در استان همدان مواجه هستیم.

عزالدین با اشاره مدیریت مصرف تنها راهکار گذر از بحران بی‌آبی است، افزود: باید صرفه‌جویی و رعایت الگوی مصرف در اولویت قرار گیرد و این موضوع باکم کشاورزان و کاهش ۱۰ درصد از حجم آب مصرفی در بخش کشاورزی محقق خواهد شد.

کارشناس امور اقتصادی استان همدان نیز در این زمینه در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه منابع آب شیرین در هر کشور محدود و بهره‌برداری از آن درازمدت موجب کم‌آبی و یا بی‌آبی خواهد شد، گفت: طی دهه‌های آینده آب منبع و عامل بحران حیات کشورهای خشک و نیمه‌خشک خواهد بود تا آنجا که تنش‌های سیاسی بین کشورهای همسایه بر سر استفاده از آب رودخانه‌ها و دریاچه‌ها و مخازن آب‌های زیرزمینی بین‌الملل ممکن است تا سر حد جنگ هم پیش برود.

احمد قهرمانی بابیان اینکه در سال‌های نه‌چندان دور پروژه‌های آبی با هزینه‌های بالاتری مواجه و دستیابی به آن مشکل‌تر خواهد بود، اشاره کرد: مثلاً بررسی پروژه‌های تأمین آب حاکی از آن است که قیمت تمام‌شده هر مترمکعب آب برای پروژه‌های نسل بعد اغلب ۲ تا ۳ برابر بالاتر از پروژه‌های نسل حاضر هستند چراکه جمعیت دنیا همواره پیوسته افزایش‌یافته به‌طوری‌که نیاز به آب برای مصارف خانگی، کشاورزی و صنایع زیاد می‌شود.

وی بابیان اینکه با بالا رفتن سطح زندگی مردم مصرف سرانه آب افزایش می‌یابد، گفت: در دهه‌های آینده نمی‌توان بسیاری از منابع آب را برای مقاصد شرب مطلوب دانست و به‌تدریج کمبود آب و افت منابع زیرزمینی اتفاق می‌افتد بنابراین آب نباید ازنظر و برنامه‌ریزی دست‌اندرکاران حتی برای لحظه‌ای فراموش شود.

قهرمانی بابیان اینکه کاهش شدید آب دهی منابع زیرزمینی ناشی از برداشت‌های بی‌رویه در سال‌های اخیر، وجود تعداد قابل‌توجهی چاه غیرمجاز در دشت‌های استان همدان، متکی بودن اکثر فعالیت‌های کشاورزی و آب آشامیدنی و صنعت به منابع آب زیرزمینی، توسعه پایدار این استان را به چالش کشیده است، گفت: ادامه این روند وضعیت نامطلوبی را در این حوزه به وجود خواهد آورد که باید قبل از بحرانی شدن اوضاع به فکر راه‌حل بود.

پرواضح است که برای مقابله با بحران کم‌آبی به عزم ملی نیاز است و این مهم زمانی تحقق می‌یابد که تمام بهره‌برداران منابع آب در حفظ و حراست از این منابع خدادادی فعالانه مشارکت کنند.

بر اساس بررسی‌ها به نظر می‌رسد در هیچ استانی مانند همدان دستگاه قضایی محکم پای‌کار نایستاده بنابراین باید از این ظرفیت و موقعیت خوب برای برنامه‌ریزی و تعادل‌بخشی منابع آبی استفاده کرد.