نمایشگاهی با دروازه فهم قرآن

اواخر هفته گذشته مراسمی به منظور تجلیل از برگزارکنندگان بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم با حضور معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
حجت الاسلام محمدرضا حشمتی معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم از شور و شوق رسانه ها برای انعکاس رویدادهای بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی قرآن سخن گفت و برگزاری نمایشگاه قرآن را حرکتی بی نظیر در میان کشورهای اسلامی دانست که هیچ کشوری چنین برنامه ی قرآنی برپا نمی کند.
وی همچنین گفت: در این دوره شاهد بودیم که هنرمندان زیادی در نمایشگاه حضور یافتند و تعداد بیشتری نیز به دلیل کمبود فضا نتوانستند محصولات هنری خود را عرضه کنند و درواقع هنر قرآنی در نمایشگاه بیست و چهارم اوج گرفته بود.

** فضای عمومی نمایشگاه امسال
نمایشگاه امسال پس از کسب تجربه ای دو ساله در باغ موزه دفاع مقدس، راه بازگشت به مصلی را برگزید تا150 موسسه در فضای پوشیده ای بیش از 50 هزار مترمربع فعالیت های خود را در بخش موسسات و نهادهای دولتی و غیردولتی به نمایش گذارند و بخش فروشگاهی نیز شامل حوزه نشر، حجاب و عفاف، محصولات فرهنگی و هنری و رسانه های دیجیتال، به عنوان بزرگترین بخش به ارائه خدمات بپردازند.
در بخش فروش 35 هزار عنوان کتاب از سوی 293 ناشر داخلی و 3700 کتاب از سوی 18 ناشر خارجی در قالب 243 غرفه به بازدیدکنندگان ارائه شد و بخش ویژه ای با موضوع حضرت فاطمه زهرا(س) با هزار جلد کتاب در نمایشگاه امسال پیش بینی شده بود.
علاوه بر 57 موسسه هنری از 15 استان که در بخش محصولات هنری، محصولات خود را ارائه کردند، در بخش رسانه های دیجیتال 42 موسسه نرم افزاری به ارائه هزار و 100 محصول در 50 غرفه پرداختند.
بخش عفاف و حجاب را می توان یکی از شلوغ ترین و پرمخاطب ترین بخش های نمایشگاه امسال دانست که با برپایی یکصد غرفه، محصولات پوششی همچون چادر، مانتو و سایر محصولات را به بازدیدکنندگان ارائه می کردند.
بخش های کودک و نوجوان، بانوان، دانشگاهی، حوزه علمیه، موسسات قرآنی، محافل و مراسم و نشست ها و بین الملل از دیگر بخش های بیست وچهارمین نمایشگاه قرآن با فراز و نشیب هایی همراه بود
بخش بین الملل که در هفته دوم به قافله نمایشگاه پیوست با حضور تعدادی از شخصیت هایی علمی و هنری کشورهای عراق، تاجیکستان، پاکستان، بحرین، سوریه، لبنان، روسیه، آذربایجان، آلمان و ترکیه برنامه هایی را در قالب کارگاه ها و نشست های تخصصی برگزار کرد.
بیست و چهارمین نمایشگاه قرآن از 24 خرداد تا هشتم تیر مصادف با هفتم تا 22ماه مبارک رمضان به مدت 16 روز از ساعت 18 تا 23 و 30 دقیقه در مصلای امام خمینی(ره) برگزار شد.

** دستاوردهای نمایشگاه قرآن به روایت رئیس نمایشگاه
رئیس بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی قرآن هفته گذشته در یادداشتی به مهمترین دستاوردهای این نمایشگاه پرداخت و از «رویکرد اقتصاد مقاومتی و مدیریت جهادی»، «شعار واقعی نمایشگاه» و «انسجام و هماهنگی» به عنوان مهمترین دستاوردهای آن یاد کرد.
حشمتی درباره اقتصاد مقاومتی و مدیریت جهادی در نمایشگاه قرآن نوشت: توقع می رفت هزینه های نمایشگاه در سال ٩٥ حداقل برابر با نرخ تورم نسبت به سال های گذشته از رشد برخوردار باشد که مدیریت نمایشگاه با انتخاب مدیران جهادی و با رویکرد اقتصاد مقاومتی توانست هزینه ها را نسبت به سال های قبل کاهش دهد.
وی از ابلاغ دستورالعمل های صرفه جویی، راه اندازی کمیسیون معاملات و حذف بعضی مخارج غیرضروری به عنوان عواملی یاد کرد که موجب شد تا نمایشگاه قرآن در قالب سقف اعتبار مصوب و با کیفیتی بالاتر نسبت به سال های گذشته برپا شود.

** پنج میلیارد ریال صرفه جویی
معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره این دستاورد نمایشگاه به خبرنگار معارف ایرنا گفت: سال گذشته در بیست و سومین نمایشگاه قرآن در باغ موزه دفاع مقدس حدود 45 میلیارد ریال هزینه شد ولی امسال که تورم بیشتر بود، حدود40 میلیارد ریال هزینه داشت.
وی یکی از تفاوت های نمایشگاه امسال را مجتمع بودن غرفه ها در مصلی دانست و گفت: البته تعداد غرفه ها و کمیت زیاد برای ما اهمیتی ندارد ولی فضای پراکنده باغ موزه به گونه ای بود که غرفه ها با فاصله قرار داشت و به نظر می رسید که سال گذشته فضای بیشتری به نمایشگاه اختصاص داشت و پراکندگی نمایشگاه سال گذشته باعث شد که فضای نمایشگاه بیشتر باشد.
معاون وزیر ارشاد همچنین گفت: اگرچه تعداد غرفه های باغ موزه بیشتر بود ولی در مصلای امام خمینی(ره) غرفه ها به صورت مجتمع و در یک محل قرار داشت و حدود 40 هزار متر به فضای نمایشگاه اختصاص یافته بود.

** شعار واقعی نمایشگاه
رئیس نمایشگاه قرآن از شعار واقعی این نمایشگاه به عنوان دومین دستاورد یاد کرد و نوشت: انتخاب شعار نمایشگاه که «به سوی فهم قرآن» بود به دلیل طراحی مناسب توانست رویکرد نمایشگاه را متحول سازد.
اگرچه حشمتی مطالعه و بررسی دو ماهه برای تولید برنامه ها با محوریت فهم قرآن را مدت کمی در این زمینه می داند ولی تاکید دارد که شعار نمایشگاه در مقالات، مصاحبه ها، نشست ها و رونمایی ها تجلی پیدا کرد و این شعار مبنایی شد تا بسیاری از موسسات به این موضوع مهم توجه پیدا کنند.
معاون وزیر ارشاد که اعتقاد دارد «در آغاز این راه قرار دارد»، تاکید کرد: پیام های بسیاری به نمایشگاه رسید که انتخاب فهم قرآن یک انتخاب کلیدی و استراتژیک بوده و موسساتی که در حوزه فهم قرآن فعال بودند، شخصیت ها به ویژه مفسرین و مترجمین با این شعار همراه شدند و هر یک تولیدی را پیشنهاد کردند.
مدیر بخش محافل و نشست های بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی قرآن شعار نمایشگاه امسال را برگ برنده ای دانست که می تواند الگویی برای سال های آینده این نمایشگاه باشد و گفت: تمرکز نمایشگاه امسال روی فهم قرآن یک امتیاز و برگ برنده ای بود که می تواند در سال های آینده ادامه پیدا کند.
حجت الاسلام علی ملانوری به ایرنا گفت: در سال های گذشته در نمایشگاه قرآن، گاهی دو یا سه برابر نمایشگاه امسال نشست های تخصصی با طرح مطالب ارزشمند و مفید از سوی اندیشمندان و کارشناسان ارائه می شد، ولی تمرکز نمایشگاه امسال روی فهم قرآن امتیاز و برگ برنده ای است که می توان در سال های آینده آن را تسری داد.
وی افزود: تنوع در موضوع های مختلف قرآنی و تمرکز نداشتن روی یک موضوع سبب می شود تا بهره برداری مسنجم و قابل برنامه ریزی در نمایشگاه قرآن صورت نگیرد و لذا توجه تمرکز بر موضوع های قرآنی از یک طرف و برنامه ریزی و سیاستگذاری مسئولان نمایشگاه در این زمینه ما را به یک بهره برداری منسجم و قابل برنامه ریزی می رساند.
این پژوهشگر مذهبی، برگزاری 12 نشست تخصصی و علمی با موضوع فهم قرآن را در راستای تحقق شعار نمایشگاه دانست و گفت: بخش های دانشگاهی، حوزوی، کودک و نوجوان و موسسات و نهادها برنامه ها و محافلی را با موضوع فهم قرآن برگزار کردند.
وی اظهار امیدواری کرد تا نتایج این نشست ها به متون علمی تبدیل شود و علاوه بر این که قابل بهره برداری برای پژوهشگران و کارشناسان قرآنی باشد، به عنوان یک پشتوانه علمی برای نمایشگاه قرآن در سال آینده قرار گیرد.
ملانوری افزود: از آنجا که در فاصله کوتاه برگزاری نمایشگاه قرآن نمی توان توشه قابل ملاحظه ای از اقیانوس بیکران قرآن و متناسب با این همه تلاش در قرون و اعصار برداشت، لذا فهم قرآن به عنوان یک مساله علمی باید در حوزه های علمیه، دانشگاه ها و کرسی های آزاداندیشی انجام شود و سیاست گذاری در معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد نیز بر همین اساس صورت گیرد.

** انسجامی یکپارچه در نمایشگاه قرآن
حشمتی، از انسجام و هماهنگی میان سازمان ها و وزارتخانه ها به عنوان یکی دیگر از دستاوردهای نمایشگاه امسال یاد کرد و افزود: در یک عملیات شبانه روزی با محوریت قرآن کریم و اهل بیت (ع)، ده ها مدیر، کارشناس، محقق و هنرمند برای خدمت بیشتر به ساحت مقدس قرآن کریم کنار هم جمع شدند و با صبوری، ادب و متانت و با مدیریت وصف ناشدنی یک اثر یکپارچه را خلق کردند.
رئیس بیست و چهارمین نمایشگاه قرآن افزود: نمایشگاه امسال یک حقیقت یکپارچه بود که توانست مدیریت های مختلف را در کنار هم و با هم هماهنگ کند و از برآیند آن تابلویی به بزرگی شبستان مصلی امام خمینی(ره) خلق نماید که در این تابلو، رنگ ها و سلیقه های مختلف همه کمک کردند تا یک آهنگ شنیده شود.
اگرچه حشمتی معتقد به انسجامی یکپارچه در نمایشگاه قرآن است ولی برخی از برنامه های انجام شده حکایتی دیگر را روایت می کند. به عنوان نمونه قرار بود بخش فروش نمایشگاه از اولین شب ماه مبارک رمضان افتتاح شود و سایر بخش ها در هفتمین شب ولی بخش فروش پس از چند شب و با استقبالی اندک آغاز به کار کرد.
حشمتی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: ما بخش فروش را زودتر راه انداختیم ولی کسی مراجعه نمی کرد و اگرچه می دانستیم اینگونه خواهد بود ولی مسئولان مصلی تاکید داشتند که از روز اول ماه رمضان مردم حضور داشته باشند و بخش فروش نیز فعال باشد.
مدیر کمیته بازرگانی و فروش بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم در همان زمان به ایرنا گفت: تعهد ما برای راه اندازی بخش فروش نمایشگاه بین المللی قرآن از سوم ماه مبارک رمضان بود و قرار شد درصورت امکان، از ابتدای ماه رمضان این بخش آغاز به کار کند اما به علت آماده نبودن قسمتی از زیرساخت ها، بخش فروشگاهی از سوم ماه رمضان افتتاح می شود.
وی افزود: فراهم نشدن بعضی زیرساخت ها مانند دستگاه های پوز و برق رسانی به بخش های رواق شرقی مصلای امام خمینی(ره) که بخش های عفاف و حجاب و رسانه های دیجیتال در آن مستقر می شوند، از جمله دلایل آماده نبودن مصلی است.
حجت الاسلام حشمتی در این زمینه گفت: بخش فروش نمایشگاه با تاخیر آغاز شد و مسئولان مصلی گفتند که زیرساخت ها آماده نیست و دست اندرکاران مصلی تاکید داشتند که مردم از اول ماه رمضان برای نمایشگاه می آیند.

** هماهنگی 30 سازمان و نهاد
به گفته حشمتی، 30 سازمان و وزارتخانه برای برپایی نمایشگاه هماهنگ شدند تا بتوانند بهترین نمایشگاه را ارائه کنند و بخش هایی مانند حوزه های علمیه، بهداشت، کودک، آموزش و پرورش و وزارت علوم از جمله این بخش ها بود.
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بازدیدی که از نمایشگاه امسال داشت با تجلیل از بخش حوزوی گفت: فعالیت های حوزه علمیه قم جالب بود که ازجمله می توان به آموزش های حوزی و آثار ارائه شده در غرفه های این بخش اشاره کرد.
وی از دیگر بخش های نمایشگاه نیز سخن گفت ولی از بخش بین الملل راضی نبود و گفت: در این بخش کار قوی صورت نگرفته و تعداد کشورهای خارجی شرکت کننده کم بود و تلاش داریم در سال آینده این بخش را تقویت کنیم.
حجت الاسلام حشمتی در این زمینه گفت: ما هم در این زمینه حرف داریم ولی نه در مقام مقایسه، چون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مقایسه با سال گذشته از بخش بین الملل امسال راضی نبود و ما معتقدیم اگرچه نمایندگانی از 15 کشور در نمایشگاه امسال حضور داشتند ولی این افراد را نمی توان قرآنیان جهان اسلام دانست.
وی افزود: بخش بین الملل نمایشگاه قرآن همیشه در همین سطح بوده و دست اندرکاران می دانند که چنین نمایشگاهی در سطح بین المللی نیست.
حشمتی درباره برخی مشکلات نمایشگاه نیز سخن گفت و اظهار داشت: کمبودی که امسال در نمایشگاه داشتیم مربوط به تبلیغات شهرداری بود که بنا به دلایلی از نصب تابلوهای نمایشگاه قرآن خودداری کردند و در واقع فضاسازی شهری در این زمینه افت کرد.
وی حضور هشت شبکه رادیو و تلویزیونی در نمایشگاه امسال را بهتر از سال گذشته دانست و گفت: پارسال فقط دو شبکه در نمایشگاه حضور داشتند ولی امسال بیش از چندین ساعت برنامه زنده از شبکه ها داشتیم که چهار شبکه به صورت مستقیم از نمایشگاه گزارش پخش می کردند.

** آمار بازدیدکنندگان نمایشگاه
همه ساله دست اندرکاران نمایشگاه قرآن آماری از تعداد بازدیدکنندگان ارائه می دهند تا استقبال مردم را با زبان آمار بیان کنند ولی حشمتی اعتقاد چندانی به این آمار و ارقام ندارد.
رئیس بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی قرآن گفت: ما از ابتدا قصد اعلام آمار بازدید کنندگان از نمایشگاه را نداشتیم ولی مسئولان مصلی بر اساس آماری از ورودی ها و پارکینگ های مصلی برآورد کردند که حدود یک میلیون و 750 هزار از نمایشگاه قرآن بازدید داشته اند.
وی با بیان این که برآورد ما هر شب یکصد هزار نفر بود،افزود: بر اساس این آمار بازدیدکنندگان در شب های عادی بالغ بر یک میلیون و 600 هزار نفر و در شب های قدر حدود150 هزار نفر بوده و در شب های آخر نیز شلوغی نمایشگاه و پربودن پارکینگ های مصلی حکایت از استقبال بیشتر مردم داشت.
یکی از دلایلی که رئیس نمایشگاه قرآن اصراری بر اعلام آمار بازدیدکنندگان نداشت این بود که ارزیابی هایی از سوی مسئولان نمایشگاه صورت می گیرد که می توان میزان رضایت بازدید کنندگان را رصد کرد.
حشمتی گفت: بر اساس ارزیابی های انجام شده می توان گفت کیفیت نمایشگاه امسال بالا بوده و این ارزیابی بر اساس نظرات بازدیدکنندگان، غرفه داران و سایر افراد صورت گرفته است.
وی افزود: البته شاید غرفه داران در بخش فروش رضایت زیادی نداشتند ولی علت این نبود رضایت مساله اقتصادی است و ارتباطی به مکان نمایشگاه ندارد.
رئیس بیست و چهارمین نمایشگاه قرآن اضافه کرد: ارزیاب ها آمار دادند که مراجعه کنندگان، کمیته ها، موسسات و غرفه ها در مجموع نسبت به سال گذشته رضایت بیشتری داشتند.
هرچه بود نمایشگاه بیست و چهارم با تمام فراز و نشیب هایش به پایان رسید و هرچند جامعه قرآنی همچنان در انتظار یکی از وعده های این نمایشگاه یعنی تجلیل از خادمان قرآنی با حضور حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری هستند ولی امیدواریم تجربیات این نمایشگاه توشه ای برای برپاکنندگان نمایشگاه سال آینده باشد تا از کاستی های آن بکاهند و بر موفقیت های آن بیافزایند.
خبر خوشی که در مراسم تجلیل از برگزارکنندگان نمایشگاه قرآن از سوی حشمتی مطرح شد، آغاز فعالیت‎های بیست و پنجمین نمایشگاه قرآن بود که با فعال شدن دبیرخانه آن دست اندرکاران می توانند با فرصتی مناسب مقدمات برپایی نمایشگاهی با تاکید بر فهم قرآن را فراهم کنند.
فراهنگ**1003**1027