شنونده باشیم...

اما شايد بعضي مواقع آنقدر كه لازم است، حواسمان به اين نيست كه دقت كنيم تا حكمت مسائل مختلف را متوجه شويم؛ مثلا همين كه خداوند به ما 2 گوش داده و فقط يك زبان. آيا آنقدر كه در تقويت فن بيان تلاش مي‌كنيم، براي«شنيدن‌هايمان» برنامه داريم؟ اميرالمومنين(ع) در اين خصوص مي‌فرمايند: «گوش خود را به خوب شنيدن عادت بده و به چيزي كه شنيدنش بر صلاح تو نمي‌افزايد با تمام وجود گوش نده كه اين باعث زنگار قلب و مايه مذمت خواهد شد». در كاربرد اين موضوع، چه زيباست كه هنگام استفاده از شبكه‌هاي مجازي و مجذوب شدن به پيام‌هاي دريافتي كه جاي شنيدن‌هاي ما را گرفته‌اند، اين بيان اميرالمومنين(ع) را مورد توجه قرار دهيم.

چه بسا تا امروز در بسياري موارد، جذابيت پيام‌ها را به صحت محتواي آنها ترجيح داده باشيم و عدم‌مراقبت در اين زمينه، موجب شده باشد چه در اعتقاد و باور خودمان، چه در ترويج شايعات، چه در تعرض به آبروي افراد و چه در ايجاد شبهات و گمراهي افراد، وزر و وبال سنگيني براي خود درست كرده باشيم...

براي رعايت اين ضرورت ديني و اخلاقي، لازم است بيشتر از آنكه حرف مي‌زنيم، گوش خوبي باشيم. حضرت در اين‌باره مي‌فرمايند: «اگر سلامت نفس و وجودت و نيز پوشانده ماندن عيوبت را دوست داشتي، گفتارت را كم كن و سكوت‌ات را بسيار، تا آنكه انديشه‌ات بسيار و دلت روشن شود و مردم از دست تو در امان باشند». همچنين در تبيين مضرات پرگويي مي‌فرمايند: «هر كه كلامش زياد شود، اشتباهاتش زياد مي‌شود و هركس اشتباهاتش زياد شود، شرم و حيايش كم مي‌شود و آنكه حيايش كم شود، ورع و خداترسي‌اش كم شود و هر كسي ورع و خداترسي‌اش كم شود، قلبش مي‌ميرد و آنكه قلبش مُرد، در آتش افكنده شود».

اميرالمومنين(ع) در حكمت 289نهج‌البلاغه در توصيف افرادي كه بر اين موضوع دقت فراوان دارند، چه زيبا لب به تعريف مي‌گشايند كه «در گذشته برادري ديني داشتم كه در چشم من بزرگ‌مرتبه بود...، در بيشتر عمرش ساكت بود اما گاهي كه لب به سخن مي‌گشود بر ديگر سخنوران برتري داشت و تشنگي پرسش‌كنندگان را فرو مي‌نشاند... و بر شنيدن بيشتر از سخن گفتن حريص بود...، پس بر شما باد روي‌آوردن به اينگونه از ارزش‌هاي اخلاقي و با يكديگر در كسب آنها رقابت كنيد و اگر نتوانستيد، بدانيد كه به‌دست آوردن برخي از آن ارزش‌هاي اخلاقي بهتر از رهاكردن همه آنهاست».